Tổng thống Mỹ Donald Trump đã phất lên thông điệp sắt đá khi công bố chính sách thuế quan mới, chặt chẽ và không khoan nhượng, nhằm “điều chỉnh” những bất công thương mại với hàng chục quốc gia trên thế giới – trong đó, Việt Nam phải chịu mức thuế đối ứng lên tới 46%, cao nhất trong số tất cả.
Tại buổi lễ trang nghiêm tại Vườn Hồng, Nhà Trắng, ông Trump nêu rõ: “Đây là tuyên bố độc lập của chúng ta” – một lời thách thức không chỉ dành cho đối thủ thương mại mà còn là lời cảnh tỉnh cho những quốc gia đã và đang lợi dụng các thỏa thuận tự do trong khi áp đặt thuế cao đối với hàng hóa xuất khẩu từ Mỹ. Trên tấm bảng công khai, các mức thuế đối ứng được vạch ra một cách sắc bén và minh bạch: mức thuế cơ bản 10% dành cho những quốc gia như Anh, Brazil, Singapore, Úc… trong khi EU, Malaysia, Nhật, Hàn và Ấn Độ phải chịu mức từ 20% đến 26%. Và không ai có thể che giấu thực tế khi Trung Quốc và Việt Nam bị “xé xác” bằng mức thuế khủng 34% và 46% tương ứng.
Chính quyền Trump khẳng định: “Mức thuế đối ứng là mức thuế mà các quốc gia đang áp dụng đối với hàng hóa Mỹ” – một lập luận mang đầy sắc bén chính trị. Dù không tiết lộ rõ cách tính cụ thể, nhưng thông điệp gửi đi đã đủ mạnh: Mỹ không còn sẵn lòng chấp nhận sự mất cân bằng thương mại mà trong đó, hàng hóa Mỹ bị gánh chịu mức thuế cao hơn đáng kể so với thuế suất khi các nước khác nhập khẩu từ nước này.
Theo thông tin từ Reuters, các mức thuế sẽ có hiệu lực ngay – từ 0h01 ngày 5-4 (11h01 theo giờ Hà Nội) cho mức 10%, và từ 0h01 ngày 9-4 (11h01 theo giờ Hà Nội) đối với các mức thuế cao hơn. Trong khu vực Đông Nam Á, đâu chỉ riêng Việt Nam bị “điểm danh” với con số 46%, mà các đối tác khác như Thái Lan, Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore cũng đều phải trả giá cao – minh chứng rõ ràng cho cuộc chiến thương mại sắp bùng nổ.
Trump không ngần ngại chỉ trích những gì ông coi là “thuế nhập khẩu cao hơn nhiều” đối với hàng hóa từ Mỹ, một lời tố cáo mạnh mẽ thái quá đối với các nước đang bán hàng Mỹ nhưng lại lại áp dụng mức thuế khéo léo, khác biệt đối với hàng xuất khẩu sang Mỹ. Chính sách thuế đối ứng mới này không chỉ nhằm mục đích “điều chỉnh cân bằng thương mại”, mà còn là công cụ áp lực chiến lược để buộc các nước ký kết các thỏa thuận thương mại có lợi cho Mỹ.
Trong khi đó, dư luận và các chuyên gia kinh tế đang cảnh báo: những đòn bức xúc thuế quan mới của Trump không chỉ làm lung lay các chuỗi cung ứng toàn cầu, mà còn đe dọa “làm chậm” bước tăng trưởng kinh tế không chỉ của Mỹ mà còn của nhiều quốc gia trên thế giới. Chỉ số tương lai của S&P 500 và Nasdaq đã lập tức đáp trả với mức giảm mạnh, cảnh báo cho một làn sóng hỗn loạn sắp đến.
Các đối tác thương mại quốc tế cũng không nhắm chằm vào thái độ thụ động. Bộ trưởng Kinh doanh và Thương mại Anh Jonathan Reynolds ngay lập tức khẳng định chí mạng của London vẫn trấn tĩnh theo đuổi mục tiêu đàm phán ký thỏa thuận kinh tế với Washington, nhằm “giảm thiểu” tác động từ các biện pháp áp thuế mới. Tương tự, Thủ tướng Ý Giorgia Meloni cũng tỏ ra phẫn nộ trước mức thuế mới, cho rằng đây là “sai lầm”, và cảnh báo rằng bất kỳ cuộc chiến thương mại nào cũng chỉ làm suy yếu phương Tây.
Mặc dù đối với một số đồng minh như Canada, Mexico và Úc, chính sách này không đưa ra mức thuế đối ứng cao, nhưng những lời cảnh cáo mạnh mẽ từ Thủ tướng Anthony Albanese cho thấy đây không phải là “hành động của một người bạn”. Thái độ công khai và cứng rắn của Mỹ trong vấn đề thuế quan đang mở ra một chương mới của cuộc chiến thương mại toàn cầu, nơi mà mỗi quyết định sẽ được đo bằng sức mạnh và sự dứt khoát của chính sách bảo thủ, không khoan nhượng của chính quyền Trump.
Không chỉ đơn thuần là việc áp dụng một con số, chính sách thuế đối ứng mới này của Mỹ đã được định hình bởi chủ trương bảo vệ nền kinh tế trong nước, bảo vệ ngành công nghiệp quốc gia và duy trì vị thế vững chắc của đất nước trong hệ thống thương mại thế giới. Chính quyền Trump đã và đang quyết tâm thất thủ, sử dụng công cụ thuế quan như một vũ khí chiến lược để buộc các quốc gia khác phải “ngồi lại bàn đàm phán” với điều kiện phải điều chỉnh lại những bất công từ trước đến nay.
Thực tế cho thấy, trong khi Mỹ hăng hái đặt ra các biện pháp mạnh mẽ nhằm “truy thu” lại lợi thế thương mại, thì các đối tác quốc tế, dù tỏ ra cẩn trọng, chắc chắn không đứng yên trước sức ép của những con số “cắt đá” này. Các nước sẽ phòng thủ, đáp trả bằng những biện pháp phù hợp, và không ai có thể cho rằng đây chỉ đơn thuần là một cú hích nhẹ nhàng; đây chính là tiếng hét vẻ vang của một nền kinh tế đang đứng lên đòi quyền lợi.
Xem Thêm: Hoa Kỳ tuyên chiến bằng thuế: Mũi dao sắc nhọn nhắm thẳng vào hàng hóa Việt Nam
Thế giới vừa chứng kiến một động thái mạnh tay chưa từng thấy từ Tổng thống Mỹ Donald Trump vào ngày 2 tháng 4. Trong loạt thuế quan “ăn miếng trả miếng” khiến các quốc gia rúng động, Việt Nam nằm trong danh sách những quốc gia bị áp thuế nặng nhất, với mức thuế 46%, chỉ xếp sau một vài nước châu Phi nhỏ nhoi và kém phát triển. Đây là một đòn đánh sấm sét và tuyên bố quyền lực không thể nhầm lẫn từ nước Mỹ, nơi mọi trò chơi thương mại nay đã lật thành mặt trận cạnh tranh khốc liệt.
Nhà Trắng đã gọi chính sách này là “thuế quan có đi có lại,” nhưng ai cũng hiểu rằng đây là hành động nhắm tới việc xé toạc thế trận thâm hụt thương mại kéo dài mà phần lớn các quốc gia, trong đó có Việt Nam, chỉ lo hưởng lợi trong thời gian qua. Tổng thống Trump, với phong thái quyết liệt và không ngần ngại, tấn công thẳng vào gót chân Achilles của những quốc gia lệ thuộc lớn vào Mỹ.
“Họ thích tôi và tôi cũng thích họ. Nhưng thực tế là họ áp 90% thuế lên hàng hóa của chúng ta. Nên chúng ta sẽ đánh thuế họ 46%,” Tổng thống Trump tuyên bố, không cần vòng vo, không cần hoa mỹ. Thông điệp rất rõ ràng: nước Mỹ không còn đứng yên để bị bóc lột, dù cho đó là “bạn bè,” “đối tác” hay bất kỳ ai.
Việt Nam, từ lâu tự phong là “đối tác chiến lược” với Mỹ, nay rơi ngay vào tầm ngắm của ông Trump. Và tại sao lại không? Với mức thâm hụt thương mại lên đến 123 tỉ USD vào năm 2024, làm sao một nước Mỹ thượng tôn lợi ích quốc gia có thể chịu đựng thêm được nữa? Trong khi Mỹ mở lòng đón nhận hàng hóa sản xuất tại các nhà máy dày đặc tại Việt Nam thì họ nhận lại bao nhiêu? Con số 13,1 tỷ USD hàng hóa Mỹ nhập vào Việt Nam là gì nếu không phải là cái tát lạnh lùng lên sự công bằng trong thương mại?
Việt Nam không chỉ là một người chơi thương mại bình thường. Theo các nguồn tin đáng tin cậy từ Nhà Trắng và báo Nikkei Asia, đất nước này đã trở thành “căn cứ ém hàng” của Trung Quốc – một trạm trung chuyển sẵn sàng biến hàng hóa Trung Quốc thành nhãn mác “Made in Vietnam” để lách luật thuế quan mà Mỹ dành cho Bắc Kinh. Đây có phải là cách mà một “đối tác chiến lược” cư xử? Dĩ nhiên, nước Mỹ không thể và không nên dung túng cho hành vi này thêm một ngày nào nữa.
Những ngành mũi nhọn của Việt Nam – bao gồm hàng điện tử, dệt may và giày dép – nay đứng trước nguy cơ bị tổn thất nặng nề. Hoa Kỳ, thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, chiếm đến 30% tổng GDP của quốc gia này. Thử tưởng tượng một nền kinh tế dựa dẫm vào thương mại như Việt Nam nghiêng ngả ra sao khi giá trị hàng hóa của họ đội giá thêm 46% tại thị trường Mỹ? Người tiêu dùng Mỹ sẵn sàng trả thêm để bảo vệ sản xuất nội địa, nhưng chắc chắn không dễ gì chấp nhận hàng hóa nước ngoài kém ưu thế hơn. Đây là bài học đắt giá và lạnh lùng cho tất cả những ai nghĩ rằng họ có thể lợi dụng nước Mỹ.
Điều đáng chú ý, Việt Nam đã tìm mọi cách hòng tránh bị áp thuế, từ việc mở cửa cho tập đoàn Trump đầu tư, ký thỏa thuận thương mại đến việc ưu ái những tập đoàn Mỹ như Tesla của Elon Musk. Nhưng tất cả dường như quá muộn màng. Khi sức mạnh của hòa bình và hợp tác bị lợi dụng, thì quyền lực từ các đòn trừng phạt và cán cân thương mại chính là sự trừng phạt xứng đáng.
Phó Thủ tướng Việt Nam, các lãnh đạo hàng không đổ xô sang Mỹ nhằm điều đình trước cơn khủng hoảng, nhưng ai mới là người đang nắm lợi thế? Với cú áp thuế lịch sử lần này, Tổng thống Trump đã thể hiện một nguyên tắc cố hữu mà không ai có thể thách thức: lợi ích của nước Mỹ phải được đặt lên hàng đầu. Nếu các quốc gia muốn chơi công bằng, thì họ phải tôn trọng những cam kết công tâm và bình đẳng. Không chối cãi, không dao động – đây chính là tuyên bố mạnh mẽ của vị Tổng thống táo bạo nhất nước Mỹ từng có.
Cập Nhật:
Trump Áp Thuế Cao Nhất Lên Việt Nam: Điều Gì Sẽ Xảy Ra Tiếp Theo?