.png)
Chi tiết Quyết định Thuế Quan
Vào ngày 2/4/2025, Trump công bố kế hoạch thuế quan "đáp trả", áp dụng mức thuế cơ bản 10% cho tất cả các nước, nhưng tăng lên đối với các quốc gia có thặng dư thương mại lớn. Việt Nam bị áp mức thuế 46%, cùng với 34% cho Trung Quốc (tổng cộng 54% với thuế hiện tại) và 20% cho EU, dựa trên Đạo luật Quyền lực Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế năm 1977 (Bloomberg). Mức thuế này được xem là cao nhất trong số các quốc gia bị ảnh hưởng, với lý do Việt Nam bị coi là "tội phạm tồi tệ nhất" do các rào cản thuế quan và phi thuế quan đối với hàng hóa Mỹ. Quyết định này được công bố trong bối cảnh Trump tranh cử, nhấn mạnh ưu tiên lợi ích quốc gia và bảo vệ người lao động Mỹ, với hiệu lực từ ngày 9/4/2025.
Cơ sở pháp lý, theo Sắc lệnh Khẩn cấp Kinh tế Quốc tế năm 1977, cho phép Trump áp dụng thuế mà không cần Quốc hội phê chuẩn, nhưng điều này có thể dẫn đến tranh chấp tại Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Trump cũng gọi Việt Nam là "kẻ thao túng tiền tệ", mặc dù gần đây đồng VND đã ổn định, làm dấy lên lo ngại về các biện pháp trả đũa từ Hà Nội, có thể nhắm vào xuất khẩu nông sản Mỹ như đậu nành và ngô.
Tác động Kinh tế và Toàn cầu
Mức thuế 46% dự kiến sẽ ảnh hưởng lớn đến xuất khẩu của Việt Nam, với Mỹ là thị trường quan trọng, chiếm khoảng 30% GDP từ thương mại, theo Reuters. Các ngành như giày dép (26,5% nhập khẩu Mỹ vào năm 2023), đồ nội thất và đồ chơi sẽ chịu tác động mạnh. Nhà sản xuất Việt Nam có thể đối mặt với nhu cầu giảm, dẫn đến nguy cơ mất việc làm và tăng trưởng kinh tế chậm lại, đặc biệt trong bối cảnh lạm phát toàn cầu. Theo CNBC, các công ty Mỹ như Nike (25% giày dép từ Việt Nam), VF Corporation (17% nhà cung cấp ở Việt Nam), và Wayfair sẽ phải đối mặt với chi phí tăng, có thể dẫn đến giá bán lẻ cao hơn, ảnh hưởng đến người tiêu dùng đã nhạy cảm với giá cả do lạm phát kéo dài (CNBC).
Cụ thể, Nike, sản xuất khoảng 25% giày dép ở Việt Nam, có thể thấy doanh số giảm hai chữ số, với cổ phiếu giảm hơn 6% trong giao dịch mở rộng vào ngày 2/4/2025. Wayfair, phụ thuộc vào đồ nội thất Việt Nam (26,5% nhập khẩu Mỹ năm 2023), chứng kiến cổ phiếu giảm 12%, khi CEO Niraj Shah lưu ý xu hướng chuyển từ Trung Quốc đã tăng rủi ro. Các công ty khác như VF Corporation và Deckers Brands, với chuỗi cung ứng lớn ở Việt Nam, cũng thấy cổ phiếu giảm 8-9%, phản ánh sự lo ngại của thị trường.
Thị trường chứng khoán phản ứng mạnh, với chỉ số S&P 500 giảm 2,2% và Nasdaq giảm 3% vào ngày 2/4/2025, do lo ngại về chiến tranh thương mại và gián đoạn chuỗi cung ứng. Đối với người tiêu dùng Mỹ, giá giày Nike có thể tăng 10-15%, trong khi đồ nội thất Wayfair có thể tăng 20%, theo ước tính ngành, làm trầm trọng thêm áp lực lạm phát, hiện ở mức 3%.
Về mặt toàn cầu, quyết định này có thể gây ra các biện pháp trả đũa từ Việt Nam, làm gia tăng căng thẳng thương mại. Việt Nam có thể tìm cách đa dạng hóa thị trường, chẳng hạn tăng cường quan hệ với EU hoặc ASEAN, nhưng điều này có thể làm giảm khả năng tiếp cận thị trường Mỹ. Chính phủ Việt Nam đang xem xét các biện pháp hỗ trợ, như trợ cấp cho nhà xuất khẩu và thúc đẩy xuất khẩu sang Nhật Bản, Hàn Quốc, với các cuộc đàm phán về hiệp định thương mại tự do. Tuy nhiên, thay thế thị trường Mỹ, mua 142 tỷ USD hàng hóa năm ngoái, là một thách thức lớn.
Đối với Mỹ, trong khi chính sách nhằm thúc đẩy sản xuất trong nước, các nhà kinh tế cảnh báo nó có thể dẫn đến giá nhập khẩu cao hơn và giảm sức mua của người tiêu dùng, với nguy cơ suy thoái nếu các chính sách tương tự lan rộng. Trung Quốc có thể hưởng lợi, với Chủ tịch Tập Cận Bình sắp thăm Đông Nam Á, được xem là một đối trọng, trong khi EU chuẩn bị các biện pháp khẩn cấp, lo ngại hiệu ứng domino trên thương mại toàn cầu (Bloomberg).
Tính đến ngày 3/4/2025, chưa có phản ứng chính thức từ Việt Nam hoặc cập nhật thêm từ ngày 3/4, nhưng tác động dài hạn vẫn là chủ đề tranh cãi, với lo ngại về giá cả và chuỗi cung ứng. Thị trường chứng khoán tiếp tục biến động, với lo ngại về một cuộc chiến thương mại mới, và các nhà kinh tế dự đoán Việt Nam có thể tìm cách đa dạng hóa thị trường, chẳng hạn tăng cường quan hệ với EU hoặc ASEAN.