Chiến tranh thương mại Mỹ-Trung đã leo thang đến mức độ chưa từng có khi Mỹ áp thuế 145% lên hàng hóa Trung Quốc và Bắc Kinh đáp trả bằng mức thuế 125%. Cuộc chiến này không còn đơn thuần là vấn đề kinh tế mà đã trở thành một trận đấu chính trị khốc liệt, nơi mỗi bên đều muốn chứng tỏ mình là kẻ mạnh nhất thế giới.
Ban đầu, nhiều người nghĩ rằng mức thuế cao nhất sẽ dừng lại ở khoảng 60%, nhưng con số ấy đã tăng vọt lên 145%. Phía Mỹ hành động linh hoạt như cây gậy như ý của Tôn Ngộ Không – co giãn, dài ngắn tùy ý. Cuối cùng, gậy xoay ngược 180 độ, chỉ thẳng vào Bắc Kinh khi Tổng thống Trump tuyên bố tạm dừng áp thuế đối với tất cả các quốc gia trong 90 ngày – trừ Trung Quốc. Bắc Kinh cũng không vừa, đáp trả bằng giọng điệu cứng rắn: "Nếu các ông thêm, chúng tôi cũng sẽ thêm." Trong khi các quốc gia khác vội vàng giơ cờ trắng và ngoan ngoãn ngồi vào bàn đàm phán để tránh những nước cờ tàn nhẫn từ Hoa Kỳ, thì riêng Trung Quốc vẫn kiên quyết phản kháng. Họ sẵn sàng ngã xuống chứ không chịu cúi đầu, dù nhìn thấy rõ viễn cảnh các nhà máy đóng cửa, công nhân thất nghiệp, nền kinh tế lao đao.
Tại sao lại như vậy? Bởi vì Tổng thống Trump đang chơi một ván cờ vì người dân Mỹ, còn Trung Quốc lại đang chơi vì thứ lớn hơn cả dân tộc: quyền lực của chính quyền. Ván cờ bắt đầu từ tháng 4, khi ông Donald Trump tung ra chính sách thuế quan mang tính giải phóng đầy táo bạo. Đây là cách ông sửa chữa những bất công mà nước Mỹ đã phải gánh chịu suốt hàng thập kỷ. Chỉ trong vài ngày, mức thuế dành cho hàng Trung Quốc liên tục tăng vọt: 20%, 34%, 104%, và giờ đây là 145%! Hàng hóa Trung Quốc, từ laptop, quần jeans đến những món đồ chơi nhỏ bé, giờ đây phải chịu mức thuế kỷ lục. Điều đó có nghĩa là một chiếc điện thoại giá 1.000 đô la Mỹ sẽ lập tức đội giá lên 2.450 đô la, khiến người tiêu dùng sững sờ trước hóa đơn.
Một trong những mục tiêu chính của ông Trump là kéo các nhà máy từ những thành phố công nghiệp như Trịnh Châu hay Thâm Quyến về lại các khu công nghiệp ở Detroit, Carolina hay Pittsburgh. Ông muốn lấp đầy cái hố thâm hụt thương mại khổng lồ 295 tỷ USD trong năm 2024 bằng cách buộc các gã khổng lồ như Apple hay Walmart rời khỏi Trung Quốc và mang việc làm về cho người lao động Mỹ. Đúng như ông từng tuyên bố: "Tôi tự hào là một tổng thống phục vụ người lao động, chứ không phải những kẻ thuê ngoài. Một tổng thống phục vụ người dân, chứ không phải FDI toàn cầu. Một tổng thống phục vụ tầng lớp trung lưu, chứ không phải các chính trị gia già nua. Và trên hết, một tổng thống phục vụ nước Mỹ, chứ không phải những kẻ gian lận thương mại."
Nhưng Bắc Kinh không dễ bị khuất phục. Họ lập tức tung đòn đáp trả, đánh thuế 125% lên hàng Mỹ, từ xe điện Tesla đến đậu nành từ các trang trại ở Iowa. Truyền thông nhà nước Trung Quốc thậm chí còn lôi ra một vũ khí tinh thần từ quá khứ: bài phát biểu ngày 7 tháng 5 năm 1953 của Mao Trạch Đông trong bối cảnh cuộc chiến tranh Triều Tiên đã kéo dài hơn 2 năm. Khi được hỏi chiến tranh sẽ kéo dài bao lâu, Mao tỏ ra tự tin như thể đã nắm chắc phần thắng trong tay. Ông đáp đại ý rằng: "Hoa Kỳ có thể chiến đấu bao lâu tùy thích, nhưng cuối cùng Trung Quốc sẽ giành chiến thắng hoàn toàn." Chủ nghĩa dân tộc, theo cách nói của Bắc Kinh, là "hoa hướng dương của chúng ta". Với tinh thần "trung hận thủ" và "trung kẻ thù", họ tin rằng có thể vượt qua mọi khó khăn để giành chiến thắng.
Nhưng liệu năm xưa Mao Trạch Đông có thực sự "quyết không lùi bước" như vậy không? Trên thực tế, chỉ 5 tháng sau lời phát biểu ấy, hai bên đã ngồi lại đàm phán và kết thúc chiến tranh bằng Hiệp định đình chiến Panmunjom vào ngày 27 tháng 7 năm 1953. Liên quân Trung Quốc và Bắc Triều Tiên nhận ra rằng nếu tiếp tục chiến đấu, cái giá phải trả sẽ ngày càng đắt đỏ, và kết cục cuối cùng rất có thể là thất bại. Vậy tại sao Trung Quốc ngày nay không học từ bài học lịch sử của chính mình? Tại sao họ không lựa chọn như Nhật Bản, Đức, Hàn Quốc và các nước khác – chấp nhận ngồi vào bàn đàm phán khi Tổng thống Trump tuyên bố tạm hoãn thuế quan cho 75 quốc gia để thương lượng các thỏa thuận mới?
Câu trả lời không nằm ở những con số kinh tế, mà nằm ở đầu não của hệ thống cai trị Bắc Kinh. Những quan chức ở đây không hành động vì dân chúng, mà vì để duy trì quyền lực của chính quyền. Để hiểu vì sao Trung Quốc thà gục ngã trên bàn cờ chứ không chịu cúi đầu, chúng ta cần nhìn vào bản chất của hai kỳ thủ. Bên này, Tổng thống Trump đang chơi trên một bàn cờ dân chủ, nơi mỗi nước đi của ông đều bị hàng triệu con mắt soi xét và bình phẩm. Ở Mỹ, các bà nội trợ ở Ohio lo lắng về giá sữa, tài xế xe tải ở Michigan than thở về tiền xăng, và các nhà đầu tư ở Phố Wall hoảng loạn vì chỉ số S&P 500 tiếp tục sụt giảm. Nếu thuế quan đẩy giá hàng hóa tăng cao – ví dụ, một đôi giày thể thao từ 50 đô la vọt lên 60 đô la, hay một chiếc smartphone từ 1.000 đô la chạm mốc 2.300 đô la – thì dân Mỹ sẽ không chịu ngồi yên. Họ sẽ phẫn nộ trên mạng xã hội, viết thư cho các nghị sĩ, thậm chí tổ chức biểu tình phản đối chính phủ. Ở Mỹ, chính trị gia được bầu nhờ lá phiếu, mà lá phiếu đến từ ví tiền và giấc mơ của dân chúng.
Nhưng Trung Quốc thì ngược lại. Bắc Kinh chơi trên một bàn cờ hoàn toàn khác – một bàn cờ không có cử tri, không có tự do ngôn luận, và không có ai dám thì thầm một lời chỉ trích. Ở đây, kỳ thủ thật sự không phải ông Tập Cận Bình, mà là cỗ máy quyền lực của đảng đã cai trị 1,4 tỷ dân bằng bàn tay sắt kể từ năm 1949. Với Bắc Kinh, quyền lực là hơi thở, là máu thịt, là lý do tồn tại. Họ không sợ kinh tế chao đảo, không sợ nhà máy đóng cửa, và càng không sợ dân chúng khổ đau. Họ cho rằng Mỹ càng gây sức ép với Trung Quốc, thì lại càng nâng cao địa vị lãnh đạo của chính quyền, đồng thời định hình Tập Cận Bình như một anh hùng chống Mỹ. Còn về việc nền kinh tế phải đối mặt với những vấn đề nghiêm trọng do thuế quan, với Bắc Kinh, điều này chẳng hề quan trọng. "Trung Quốc có thể sống sót trong 3 năm ngay cả khi dân chúng không còn gì để ăn," – một quan chức cấp cao từng nói. Năm 1960, 40 triệu người đã chết đói trong thảm họa Đại Nhảy vọt, nhưng nào có hề hấn gì? Các quan chức vẫn cứ ăn thịt bò và uống rượu vàng trong những khu đặc quyền ở Trung Nam Hải, và chính quyền vẫn cứ là vĩ đại, vinh quang và đúng đắn.
Nguyên Phó Chủ tịch Vương Kỳ Sơn từng nói: "Dân chúng có thể ăn cỏ hai năm nếu cần." Hôm nay, khi mức thuế 145% làm sụp đổ các nhà máy ở Trịnh Châu, đẩy hàng triệu công nhân vào cảnh thất nghiệp, thì Bắc Kinh vẫn không muốn nhượng bộ. Vì sao? Vì họ đặt quyền lực của đảng lên trên tất cả – trên cả giấc mơ của nhân dân và trên cả nỗi đau của những người lao động. Trung Quốc có một thứ vũ khí bất bại mà người Mỹ không bao giờ có được: đó là một đội quân lao động rẻ mạt, kỷ luật như những chú kiến. Họ sẵn sàng làm việc đến kiệt sức để đổi lấy đồng lương còm cõi. Tại thành phố Trịnh Châu, tỉnh Hà Nam, những khu công nghiệp khổng lồ của Foxconn hoạt động ngày đêm như một pháo đài thép. Hàng trăm ngàn công nhân làm việc trong đó đều là dân nhập cư đến từ những ngôi làng nghèo khó ở ngoại tỉnh. Họ ngồi cả ngày trong dây chuyền lắp ráp điện thoại, máy tính và laptop với tốc độ chóng mặt. Họ làm việc 12 tiếng mỗi ngày, đôi khi 16 tiếng vào mùa cao điểm, làm bạn với những dây chuyền sáng rực ánh đèn neon. Mỗi giây, mỗi phút đều được tính toán để tối đa hóa lợi nhuận
Một chiếc smartphone giá 1.000 đô la Mỹ ở Mỹ có thể được lắp ráp với chi phí lao động chỉ 3 đến 5 đô la. Mức lương trung bình của công nhân Trung Quốc chỉ ở khoảng 2-3 đô la/giờ, thấp hơn nhiều so với mức sàn 15 đô la ở Mỹ. Chưa kể đến hàng triệu công nhân giá rẻ đến từ các nhà tù và trại lao động tập trung – họ thậm chí phải làm việc không công trong điều kiện sinh hoạt thiếu thốn và bị bóc lột vô cùng thậm tệ. Chính lợi thế nhân công rẻ mạt đã biến Trung Quốc thành công xưởng thế giới, chiếm 28,7% sản lượng công nghiệp toàn cầu vào năm 2020 (theo UNIDO). Nói yêu cầu Apple đưa dây chuyền sản xuất trở lại Hoa Kỳ còn khó hơn yêu cầu một con lợn tập bay. Tại sao? Vì ở Trung Quốc, mọi thứ được tổ chức như một cỗ máy hoàn hảo, từ những con ốc vít nhỏ xíu, sợi dây điện, đến cốc mì công nhân ăn trưa, đều nằm trong bán kính vài cây số quanh nhà máy Foxconn ở Trịnh Châu. Hệ thống này đã được xây dựng trong hơn hai thập kỷ dưới sự giám sát của CEO Apple và lãnh đạo Foxconn. Có thể nói, đó là một sự kết hợp hoàn hảo giữa ba bên: thiết kế từ California, quản lý từ Đài Loan, và nhân công lao động từ Trung Quốc
Trong khi đó, ở Mỹ, một nhà máy tương tự sẽ đối mặt với vô vàn trở ngại. Năm 2017, công ty sản xuất điện tử của Đài Loan là Foxconn đã công bố kế hoạch đầu tư 10 tỷ đô la để xây nhà máy sản xuất màn hình LCD ở thành phố Mount Pleasant, thuộc tiểu bang Wisconsin, với lời hứa sẽ tạo ra 13.000 việc làm. Nhưng đến năm 2020, chỉ có vài trăm việc làm được tạo ra. Lý do là bởi loại kính dùng để làm màn hình được sản xuất bởi một nhà máy khác có tên là Corning, đặt tại Kentucky, cách đó hàng trăm dặm, khiến chi phí vận chuyển tăng vọt. Công nhân Mỹ có mức lương tối thiểu 15 đô la mỗi giờ không thể cạnh tranh với nô lệ lao động của Trung Quốc – những người sẵn sàng làm việc trong điều kiện khắc nghiệt và không dám đòi hỏi bất cứ quyền lợi nào. Lao động Trung Quốc giống như đàn kiến thợ, sẵn sàng làm việc và chấp nhận bị bóc lột. Chính quyền luôn biết sử dụng chiến thuật "biển người" để đẩy những lao động ở tầng đáy xã hội ra tuyến đầu. Đó là vì giá trị mạng người ở đất nước này quá rẻ mạt, nếu không muốn nói là bằng không.
Những lợi thế nô lệ này cũng là tử huyệt của Bắc Kinh. Hệ thống lao động của họ được xây dựng dựa trên sự bóc lột có tổ chức, lại được củng cố bởi luật hộ khẩu – một công cụ tàn nhẫn ngăn cản các công nhân tình lề được hưởng quyền công dân ở thành phố, như nhà ở, trường học và bảo hiểm y tế. Ngay cả khi những nô lệ lao động khổ sai từ nông thôn lên thành phố để làm việc bạt mạng suốt ngày đêm, họ vẫn không được cấp giấy phép cư trú. Sau khi bị bóc lột đến không còn sức lao động, họ sẽ phải trở về nông thôn. Ví dụ, một công nhân trẻ tuổi rời làng quê ở Hồ Nam để đến làm việc trong các khu công nghiệp Trịnh Châu, mỗi tháng họ có thể kiếm được 500 đô la, nhưng họ sẽ không được phép định cư ở thành phố. Nếu mất việc, họ sẽ phải trở về quê, không có việc làm nào khác ngoài đồng ruộng. Năm 2010, hơn 10 công nhân Foxconn nhảy lầu vì áp lực công việc và cảm giác tuyệt vọng, khiến công ty này phải dựng lên hàng rào thép quanh ký túc xá để ngăn công nhân tự sát.
Tổng thống Trump muốn phá vỡ cỗ máy này. Ông tin rằng mức thuế 145% sẽ góp phần buộc các công ty như Apple, Nike và Walmart rời Trung Quốc và mang việc làm về Mỹ. Tuy nhiên, đó vẫn là cả một chặng đường phía trước. Toàn cầu hóa không thay đổi Trung Quốc, mà Trung Quốc đã thay đổi toàn cầu hóa. Họ tạo ra một nước Mỹ nghiện hàng giá rẻ, bị ám ảnh bởi hàng hóa giá rẻ và chuỗi cung ứng từ Trung Quốc, trong đó có các mặt hàng thiết yếu như thực phẩm, thuốc men và công nghệ tiên tiến. Trung Quốc không chỉ là nhà cung cấp, họ gần như là đối thủ cạnh tranh của Hoa Kỳ trong mọi ngành công nghiệp, từ xe điện đến trí tuệ nhân tạo.
Nếu vào thế kỷ 19, Vương quốc Anh dùng thuốc phiện để tấn công nhà Thanh, thì hôm nay, giới tư bản thượng lưu Trung Quốc cũng đang đổ "thuốc phiện" vào Mỹ. Loại thuốc phiện mang tên lao động giá rẻ khiến cả thế giới say mê và lệ thuộc. Trung Quốc chiếu tướng bằng chiêu trò kích động lòng dân. Trước biểu thuế mới của Tổng thống Trump, các nguyên thủ vì lợi ích quốc gia đều sẵn sàng ngồi vào bàn đàm phán. Không ai coi đó là biểu hiện của thua cuộc hay mất thể diện. Vậy vì lẽ gì mà Trung Quốc lại cứ muốn chiến đấu đến cùng? Với Bắc Kinh, nhún nhường là tự sát. Kinh tế Trung Quốc phụ thuộc nặng nề vào xuất khẩu, với tỉ trọng xuất khẩu chiếm khoảng 20% GDP, trong đó Hoa Kỳ là khách hàng lớn nhất. Nếu mức thuế 145% tiếp tục kéo dài, người tiêu dùng Mỹ có thể chuyển sang mua hàng từ các nước khác như Việt Nam và Ấn Độ. Hoạt động xuất khẩu của Trung Quốc sẽ đình trệ, hàng triệu công nhân ở những khu công nghiệp như Trịnh Châu và Thâm Quyến sẽ rơi vào cảnh đói nghèo. Kinh tế Trung Quốc vốn đã dạn nứt từ khủng hoảng bất động sản năm 2023, chính sách Zero Covid khiến hàng triệu doanh nghiệp phá sản, lượng tiêu dùng nội địa suy giảm, nhiều trung tâm thương mại vắng vẻ không có người mua. Một nền kinh tế bình thường sẽ coi việc đàm phán với Hoa Kỳ là liều thuốc giảm đau, nhưng Bắc Kinh thì không. Với họ, quyền lực là vua, là thần, là tất cả. Nếu họ cúi đầu trước Washington, họ lo sợ lòng dân sẽ nổi dậy. Một vết nứt nhỏ trong bức tường quyền lực có thể dẫn đến một cơn lốc lớn. Lịch sử Trung Quốc đầy những bài học thương đau: Cách mạng Văn hóa năm 1966 khiến hàng triệu người chết trong hỗn loạn, cuộc biểu tình của sinh viên tại Thiên An Môn năm 1989 đánh thức ước mơ dân chủ trong tầng lớp thanh niên. Bắc Kinh tin rằng quyền lực của họ dựa trên sự kiểm soát tuyệt đối, và mọi dấu hiệu yếu đuối đều là lời mời gọi nổi dậy.
Vậy nên, thay vì đàm phán để cứu vãn nền kinh tế, họ lại biến thuế quan thành vũ khí chính trị. Ngày 13 tháng 4, Bộ Ngoại giao Trung Quốc ra lệnh cho tất cả nhà ngoại giao bước vào chế độ chiến tranh: hủy mọi chuyến du lịch nghỉ phép, điện thoại phải mở liên tục 24/7, sẵn sàng phản công trước mọi lời chỉ trích từ Washington. Đại sứ Trung Quốc tại Mỹ, ông Tạ Phong, tìm cách mở cửa sau cho Bắc Kinh nhưng vẫn không thể tiếp cận các đồng minh thân cận của Tổng thống Trump như Elon Musk và Marco Rubio. Trong khi đó, trên mạng xã hội, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh đăng video bài phát biểu năm 1953 của Mao Trạch Đông kèm dòng chữ: "Chúng tôi không sợ khiêu khích, quyết không lùi bước." Giống như muốn nói Mỹ là kẻ thù của dân tộc Trung Hoa.
Chiêu trò kích động lòng dân này không hề mới. Năm 2022, khi chính sách Zero Covid khiến hàng triệu người lao động mất việc, Bắc Kinh thay vì nhận lỗi đã quy trách nhiệm cho "âm mưu phương Tây." Năm 2019, khi Mỹ tăng thuế lên hàng Trung Quốc, truyền thông nhà nước gọi đó là "chiến tranh kinh tế" và kêu gọi dân chúng đoàn kết cùng chống Mỹ. Hôm nay, khi nhà máy Foxconn ở Trịnh Châu giảm ca với hàng ngàn công nhân bị cắt giờ làm, Bắc Kinh lại rải tuyên truyền rằng Mỹ đang phá hoại sự trỗi dậy của Trung Quốc. Bằng cách này, họ đã biến công nhân thất nghiệp thành chiến sĩ trong cuộc chiến dân tộc. Khi chính quyền nhất quyết muốn chiến đấu đến cùng, các nhân viên ngoại giao biến thành "chiến binh sói," và dân chúng cũng trở thành lực lượng chống lại "thế lực thù địch." Người Trung Quốc lan truyền một câu nói: "Ai bảo anh sinh ra ở Trung Quốc?" Với Bắc Kinh, cái giá của dân chúng đói nghèo hay thất nghiệp cũng không thể sánh với niềm kiêu hãnh của chính quyền.
Ngày 14 tháng 4, khi Tổng thống Trump tiết lộ chi tiết về thuế bán dẫn nhắm vào các mặt hàng điện tử và công nghệ Trung Quốc, Bắc Kinh đáp lại bằng chuyến công du ngoại giao đầy dụng ý. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bay đến Việt Nam, Campuchia và Malaysia để kêu gọi các nước Đông Nam Á cùng liên minh chống Mỹ. Nhưng xem ra nỗ lực này đã hoài công vô ích, vì các nước này đã ngả về phía Hoa Kỳ. Không còn ai muốn đứng chung con thuyền sắp chìm của Bắc Kinh.
Mỹ – kỳ thủ của nhân dân. Vâng, thưa quý vị, trái ngược với Bắc Kinh, Tổng thống Trump không có cái xa xỉ của một chính quyền độc tài. Ở Mỹ, mỗi nước đi của ông đều bị báo chí mổ sẻ, từ CNN đến Fox News, từ các bài đăng trên mạng xã hội X đến những lời xì xào trong quán cà phê ở Iowa. Người ta đều bình phẩm mọi chính sách của tổng thống. Ngày 11 tháng 4, khi ông Trump tạm miễn thuế cho điện thoại, laptop và các sản phẩm công nghệ, thị trường bỗng thở phào, nghĩ rằng ông đã mềm lòng. Nhưng Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick lập tức lên tiếng: "Đừng hiểu lầm, việc tạm miễn thuế chỉ là bước đệm. Thuế bán dẫn sẽ đến trong 1-2 tháng tới." Tổng thống Trump biết rằng nếu đẩy quá xa, lạm phát sẽ khiến thị trường đảo lộn. Một chiếc iPhone giá 2.300 đô la hay một lít xăng tăng 20% có thể khiến các nhân viên ở Texas hay tài xế xe tải ở Michigan phát điên. Ở Mỹ, các chính trị gia không thể bắt dân ăn cỏ như ở Trung Quốc. Họ phải tìm cách giải quyết mọi vấn đề và mang lại thịnh vượng cho người dân
Ông Trump muốn bảo vệ việc làm Mỹ, muốn những nhà máy mọc lên ở Ohio, muốn các doanh nghiệp quay trở lại Hoa Kỳ thay vì chạy sang những thị trường lao động giá rẻ như Trung Quốc và Ấn Độ. Ở Mỹ, dân chúng có quyền đòi hỏi, và chính trị gia phải đáp ứng nguyện vọng số đông. Cho đến nay, ván cờ thuế quan đã bước vào hồi gay cấn nhưng vẫn chưa ngã ngũ. Tổng thống Trump có thể làm rung chuyển Trung Quốc, khiến các nhà máy ở Trịnh Châu đóng cửa, xuất khẩu giảm hàng tỷ đô la, nhưng ông cũng làm đau ví của người Mỹ khi giá cả tăng lên, gây nhiều phen hoảng loạn. Giấc mơ đưa nhà máy về Mỹ vẫn còn cả một chặng đường dài. Trung Nam Hải có thể giữ khư khư quyền lực, nhưng cái giá là hàng triệu giấc mơ của dân chúng tan vỡ, công nhân mất việc, gia đình đói nghèo, và một nền kinh tế vốn đã dạn nứt nay càng kiệt quệ hơn. Các quốc gia khác như Nhật Bản, Đức, Hàn Quốc hay Việt Nam thì chọn nhún nhường vì họ đặt lợi ích kinh tế đất nước lên trên lòng kiêu hãnh của giới cầm quyền. Nhưng Trung Quốc thì không. Với Bắc Kinh, quyền lực là ngai vàng, là bầu trời, là tất cả. Họ thà để dân chúng chết đói, nhà máy ngừng quay, kinh tế gục ngã còn hơn là cúi đầu trước đối thủ, vì họ cho rằng cúi đầu nghĩa là bắt đầu của sự sụp đổ.
Nếu như ở Mỹ, tổng thống có thể bị báo chí chỉ trích vì bất cứ điều gì, thì ở Trung Quốc, quan chức không sợ trời cũng chẳng sợ đất, vì họ đã dựng lên một bức tường quyền lực không gì xuyên thủng. Đó là sự khác biệt giữa hai kỳ thủ: một bên chơi vì dân, mạnh mẽ và đầy tham vọng; một bên chơi vì đảng, tàn nhẫn và bất chấp. Và chính sự khác biệt ấy giải thích vì sao Trung Quốc dù nhìn thấy bóng dáng cái chết nhưng vẫn không bao giờ chịu nhún nhường.
Ban đầu, nhiều người nghĩ rằng mức thuế cao nhất sẽ dừng lại ở khoảng 60%, nhưng con số ấy đã tăng vọt lên 145%. Phía Mỹ hành động linh hoạt như cây gậy như ý của Tôn Ngộ Không – co giãn, dài ngắn tùy ý. Cuối cùng, gậy xoay ngược 180 độ, chỉ thẳng vào Bắc Kinh khi Tổng thống Trump tuyên bố tạm dừng áp thuế đối với tất cả các quốc gia trong 90 ngày – trừ Trung Quốc. Bắc Kinh cũng không vừa, đáp trả bằng giọng điệu cứng rắn: "Nếu các ông thêm, chúng tôi cũng sẽ thêm." Trong khi các quốc gia khác vội vàng giơ cờ trắng và ngoan ngoãn ngồi vào bàn đàm phán để tránh những nước cờ tàn nhẫn từ Hoa Kỳ, thì riêng Trung Quốc vẫn kiên quyết phản kháng. Họ sẵn sàng ngã xuống chứ không chịu cúi đầu, dù nhìn thấy rõ viễn cảnh các nhà máy đóng cửa, công nhân thất nghiệp, nền kinh tế lao đao.
Tại sao lại như vậy? Bởi vì Tổng thống Trump đang chơi một ván cờ vì người dân Mỹ, còn Trung Quốc lại đang chơi vì thứ lớn hơn cả dân tộc: quyền lực của chính quyền. Ván cờ bắt đầu từ tháng 4, khi ông Donald Trump tung ra chính sách thuế quan mang tính giải phóng đầy táo bạo. Đây là cách ông sửa chữa những bất công mà nước Mỹ đã phải gánh chịu suốt hàng thập kỷ. Chỉ trong vài ngày, mức thuế dành cho hàng Trung Quốc liên tục tăng vọt: 20%, 34%, 104%, và giờ đây là 145%! Hàng hóa Trung Quốc, từ laptop, quần jeans đến những món đồ chơi nhỏ bé, giờ đây phải chịu mức thuế kỷ lục. Điều đó có nghĩa là một chiếc điện thoại giá 1.000 đô la Mỹ sẽ lập tức đội giá lên 2.450 đô la, khiến người tiêu dùng sững sờ trước hóa đơn.
Một trong những mục tiêu chính của ông Trump là kéo các nhà máy từ những thành phố công nghiệp như Trịnh Châu hay Thâm Quyến về lại các khu công nghiệp ở Detroit, Carolina hay Pittsburgh. Ông muốn lấp đầy cái hố thâm hụt thương mại khổng lồ 295 tỷ USD trong năm 2024 bằng cách buộc các gã khổng lồ như Apple hay Walmart rời khỏi Trung Quốc và mang việc làm về cho người lao động Mỹ. Đúng như ông từng tuyên bố: "Tôi tự hào là một tổng thống phục vụ người lao động, chứ không phải những kẻ thuê ngoài. Một tổng thống phục vụ người dân, chứ không phải FDI toàn cầu. Một tổng thống phục vụ tầng lớp trung lưu, chứ không phải các chính trị gia già nua. Và trên hết, một tổng thống phục vụ nước Mỹ, chứ không phải những kẻ gian lận thương mại."
Nhưng Bắc Kinh không dễ bị khuất phục. Họ lập tức tung đòn đáp trả, đánh thuế 125% lên hàng Mỹ, từ xe điện Tesla đến đậu nành từ các trang trại ở Iowa. Truyền thông nhà nước Trung Quốc thậm chí còn lôi ra một vũ khí tinh thần từ quá khứ: bài phát biểu ngày 7 tháng 5 năm 1953 của Mao Trạch Đông trong bối cảnh cuộc chiến tranh Triều Tiên đã kéo dài hơn 2 năm. Khi được hỏi chiến tranh sẽ kéo dài bao lâu, Mao tỏ ra tự tin như thể đã nắm chắc phần thắng trong tay. Ông đáp đại ý rằng: "Hoa Kỳ có thể chiến đấu bao lâu tùy thích, nhưng cuối cùng Trung Quốc sẽ giành chiến thắng hoàn toàn." Chủ nghĩa dân tộc, theo cách nói của Bắc Kinh, là "hoa hướng dương của chúng ta". Với tinh thần "trung hận thủ" và "trung kẻ thù", họ tin rằng có thể vượt qua mọi khó khăn để giành chiến thắng.
Nhưng liệu năm xưa Mao Trạch Đông có thực sự "quyết không lùi bước" như vậy không? Trên thực tế, chỉ 5 tháng sau lời phát biểu ấy, hai bên đã ngồi lại đàm phán và kết thúc chiến tranh bằng Hiệp định đình chiến Panmunjom vào ngày 27 tháng 7 năm 1953. Liên quân Trung Quốc và Bắc Triều Tiên nhận ra rằng nếu tiếp tục chiến đấu, cái giá phải trả sẽ ngày càng đắt đỏ, và kết cục cuối cùng rất có thể là thất bại. Vậy tại sao Trung Quốc ngày nay không học từ bài học lịch sử của chính mình? Tại sao họ không lựa chọn như Nhật Bản, Đức, Hàn Quốc và các nước khác – chấp nhận ngồi vào bàn đàm phán khi Tổng thống Trump tuyên bố tạm hoãn thuế quan cho 75 quốc gia để thương lượng các thỏa thuận mới?
Câu trả lời không nằm ở những con số kinh tế, mà nằm ở đầu não của hệ thống cai trị Bắc Kinh. Những quan chức ở đây không hành động vì dân chúng, mà vì để duy trì quyền lực của chính quyền. Để hiểu vì sao Trung Quốc thà gục ngã trên bàn cờ chứ không chịu cúi đầu, chúng ta cần nhìn vào bản chất của hai kỳ thủ. Bên này, Tổng thống Trump đang chơi trên một bàn cờ dân chủ, nơi mỗi nước đi của ông đều bị hàng triệu con mắt soi xét và bình phẩm. Ở Mỹ, các bà nội trợ ở Ohio lo lắng về giá sữa, tài xế xe tải ở Michigan than thở về tiền xăng, và các nhà đầu tư ở Phố Wall hoảng loạn vì chỉ số S&P 500 tiếp tục sụt giảm. Nếu thuế quan đẩy giá hàng hóa tăng cao – ví dụ, một đôi giày thể thao từ 50 đô la vọt lên 60 đô la, hay một chiếc smartphone từ 1.000 đô la chạm mốc 2.300 đô la – thì dân Mỹ sẽ không chịu ngồi yên. Họ sẽ phẫn nộ trên mạng xã hội, viết thư cho các nghị sĩ, thậm chí tổ chức biểu tình phản đối chính phủ. Ở Mỹ, chính trị gia được bầu nhờ lá phiếu, mà lá phiếu đến từ ví tiền và giấc mơ của dân chúng.
Nhưng Trung Quốc thì ngược lại. Bắc Kinh chơi trên một bàn cờ hoàn toàn khác – một bàn cờ không có cử tri, không có tự do ngôn luận, và không có ai dám thì thầm một lời chỉ trích. Ở đây, kỳ thủ thật sự không phải ông Tập Cận Bình, mà là cỗ máy quyền lực của đảng đã cai trị 1,4 tỷ dân bằng bàn tay sắt kể từ năm 1949. Với Bắc Kinh, quyền lực là hơi thở, là máu thịt, là lý do tồn tại. Họ không sợ kinh tế chao đảo, không sợ nhà máy đóng cửa, và càng không sợ dân chúng khổ đau. Họ cho rằng Mỹ càng gây sức ép với Trung Quốc, thì lại càng nâng cao địa vị lãnh đạo của chính quyền, đồng thời định hình Tập Cận Bình như một anh hùng chống Mỹ. Còn về việc nền kinh tế phải đối mặt với những vấn đề nghiêm trọng do thuế quan, với Bắc Kinh, điều này chẳng hề quan trọng. "Trung Quốc có thể sống sót trong 3 năm ngay cả khi dân chúng không còn gì để ăn," – một quan chức cấp cao từng nói. Năm 1960, 40 triệu người đã chết đói trong thảm họa Đại Nhảy vọt, nhưng nào có hề hấn gì? Các quan chức vẫn cứ ăn thịt bò và uống rượu vàng trong những khu đặc quyền ở Trung Nam Hải, và chính quyền vẫn cứ là vĩ đại, vinh quang và đúng đắn.
Nguyên Phó Chủ tịch Vương Kỳ Sơn từng nói: "Dân chúng có thể ăn cỏ hai năm nếu cần." Hôm nay, khi mức thuế 145% làm sụp đổ các nhà máy ở Trịnh Châu, đẩy hàng triệu công nhân vào cảnh thất nghiệp, thì Bắc Kinh vẫn không muốn nhượng bộ. Vì sao? Vì họ đặt quyền lực của đảng lên trên tất cả – trên cả giấc mơ của nhân dân và trên cả nỗi đau của những người lao động. Trung Quốc có một thứ vũ khí bất bại mà người Mỹ không bao giờ có được: đó là một đội quân lao động rẻ mạt, kỷ luật như những chú kiến. Họ sẵn sàng làm việc đến kiệt sức để đổi lấy đồng lương còm cõi. Tại thành phố Trịnh Châu, tỉnh Hà Nam, những khu công nghiệp khổng lồ của Foxconn hoạt động ngày đêm như một pháo đài thép. Hàng trăm ngàn công nhân làm việc trong đó đều là dân nhập cư đến từ những ngôi làng nghèo khó ở ngoại tỉnh. Họ ngồi cả ngày trong dây chuyền lắp ráp điện thoại, máy tính và laptop với tốc độ chóng mặt. Họ làm việc 12 tiếng mỗi ngày, đôi khi 16 tiếng vào mùa cao điểm, làm bạn với những dây chuyền sáng rực ánh đèn neon. Mỗi giây, mỗi phút đều được tính toán để tối đa hóa lợi nhuận
Một chiếc smartphone giá 1.000 đô la Mỹ ở Mỹ có thể được lắp ráp với chi phí lao động chỉ 3 đến 5 đô la. Mức lương trung bình của công nhân Trung Quốc chỉ ở khoảng 2-3 đô la/giờ, thấp hơn nhiều so với mức sàn 15 đô la ở Mỹ. Chưa kể đến hàng triệu công nhân giá rẻ đến từ các nhà tù và trại lao động tập trung – họ thậm chí phải làm việc không công trong điều kiện sinh hoạt thiếu thốn và bị bóc lột vô cùng thậm tệ. Chính lợi thế nhân công rẻ mạt đã biến Trung Quốc thành công xưởng thế giới, chiếm 28,7% sản lượng công nghiệp toàn cầu vào năm 2020 (theo UNIDO). Nói yêu cầu Apple đưa dây chuyền sản xuất trở lại Hoa Kỳ còn khó hơn yêu cầu một con lợn tập bay. Tại sao? Vì ở Trung Quốc, mọi thứ được tổ chức như một cỗ máy hoàn hảo, từ những con ốc vít nhỏ xíu, sợi dây điện, đến cốc mì công nhân ăn trưa, đều nằm trong bán kính vài cây số quanh nhà máy Foxconn ở Trịnh Châu. Hệ thống này đã được xây dựng trong hơn hai thập kỷ dưới sự giám sát của CEO Apple và lãnh đạo Foxconn. Có thể nói, đó là một sự kết hợp hoàn hảo giữa ba bên: thiết kế từ California, quản lý từ Đài Loan, và nhân công lao động từ Trung Quốc
Trong khi đó, ở Mỹ, một nhà máy tương tự sẽ đối mặt với vô vàn trở ngại. Năm 2017, công ty sản xuất điện tử của Đài Loan là Foxconn đã công bố kế hoạch đầu tư 10 tỷ đô la để xây nhà máy sản xuất màn hình LCD ở thành phố Mount Pleasant, thuộc tiểu bang Wisconsin, với lời hứa sẽ tạo ra 13.000 việc làm. Nhưng đến năm 2020, chỉ có vài trăm việc làm được tạo ra. Lý do là bởi loại kính dùng để làm màn hình được sản xuất bởi một nhà máy khác có tên là Corning, đặt tại Kentucky, cách đó hàng trăm dặm, khiến chi phí vận chuyển tăng vọt. Công nhân Mỹ có mức lương tối thiểu 15 đô la mỗi giờ không thể cạnh tranh với nô lệ lao động của Trung Quốc – những người sẵn sàng làm việc trong điều kiện khắc nghiệt và không dám đòi hỏi bất cứ quyền lợi nào. Lao động Trung Quốc giống như đàn kiến thợ, sẵn sàng làm việc và chấp nhận bị bóc lột. Chính quyền luôn biết sử dụng chiến thuật "biển người" để đẩy những lao động ở tầng đáy xã hội ra tuyến đầu. Đó là vì giá trị mạng người ở đất nước này quá rẻ mạt, nếu không muốn nói là bằng không.
Những lợi thế nô lệ này cũng là tử huyệt của Bắc Kinh. Hệ thống lao động của họ được xây dựng dựa trên sự bóc lột có tổ chức, lại được củng cố bởi luật hộ khẩu – một công cụ tàn nhẫn ngăn cản các công nhân tình lề được hưởng quyền công dân ở thành phố, như nhà ở, trường học và bảo hiểm y tế. Ngay cả khi những nô lệ lao động khổ sai từ nông thôn lên thành phố để làm việc bạt mạng suốt ngày đêm, họ vẫn không được cấp giấy phép cư trú. Sau khi bị bóc lột đến không còn sức lao động, họ sẽ phải trở về nông thôn. Ví dụ, một công nhân trẻ tuổi rời làng quê ở Hồ Nam để đến làm việc trong các khu công nghiệp Trịnh Châu, mỗi tháng họ có thể kiếm được 500 đô la, nhưng họ sẽ không được phép định cư ở thành phố. Nếu mất việc, họ sẽ phải trở về quê, không có việc làm nào khác ngoài đồng ruộng. Năm 2010, hơn 10 công nhân Foxconn nhảy lầu vì áp lực công việc và cảm giác tuyệt vọng, khiến công ty này phải dựng lên hàng rào thép quanh ký túc xá để ngăn công nhân tự sát.
Tổng thống Trump muốn phá vỡ cỗ máy này. Ông tin rằng mức thuế 145% sẽ góp phần buộc các công ty như Apple, Nike và Walmart rời Trung Quốc và mang việc làm về Mỹ. Tuy nhiên, đó vẫn là cả một chặng đường phía trước. Toàn cầu hóa không thay đổi Trung Quốc, mà Trung Quốc đã thay đổi toàn cầu hóa. Họ tạo ra một nước Mỹ nghiện hàng giá rẻ, bị ám ảnh bởi hàng hóa giá rẻ và chuỗi cung ứng từ Trung Quốc, trong đó có các mặt hàng thiết yếu như thực phẩm, thuốc men và công nghệ tiên tiến. Trung Quốc không chỉ là nhà cung cấp, họ gần như là đối thủ cạnh tranh của Hoa Kỳ trong mọi ngành công nghiệp, từ xe điện đến trí tuệ nhân tạo.
Nếu vào thế kỷ 19, Vương quốc Anh dùng thuốc phiện để tấn công nhà Thanh, thì hôm nay, giới tư bản thượng lưu Trung Quốc cũng đang đổ "thuốc phiện" vào Mỹ. Loại thuốc phiện mang tên lao động giá rẻ khiến cả thế giới say mê và lệ thuộc. Trung Quốc chiếu tướng bằng chiêu trò kích động lòng dân. Trước biểu thuế mới của Tổng thống Trump, các nguyên thủ vì lợi ích quốc gia đều sẵn sàng ngồi vào bàn đàm phán. Không ai coi đó là biểu hiện của thua cuộc hay mất thể diện. Vậy vì lẽ gì mà Trung Quốc lại cứ muốn chiến đấu đến cùng? Với Bắc Kinh, nhún nhường là tự sát. Kinh tế Trung Quốc phụ thuộc nặng nề vào xuất khẩu, với tỉ trọng xuất khẩu chiếm khoảng 20% GDP, trong đó Hoa Kỳ là khách hàng lớn nhất. Nếu mức thuế 145% tiếp tục kéo dài, người tiêu dùng Mỹ có thể chuyển sang mua hàng từ các nước khác như Việt Nam và Ấn Độ. Hoạt động xuất khẩu của Trung Quốc sẽ đình trệ, hàng triệu công nhân ở những khu công nghiệp như Trịnh Châu và Thâm Quyến sẽ rơi vào cảnh đói nghèo. Kinh tế Trung Quốc vốn đã dạn nứt từ khủng hoảng bất động sản năm 2023, chính sách Zero Covid khiến hàng triệu doanh nghiệp phá sản, lượng tiêu dùng nội địa suy giảm, nhiều trung tâm thương mại vắng vẻ không có người mua. Một nền kinh tế bình thường sẽ coi việc đàm phán với Hoa Kỳ là liều thuốc giảm đau, nhưng Bắc Kinh thì không. Với họ, quyền lực là vua, là thần, là tất cả. Nếu họ cúi đầu trước Washington, họ lo sợ lòng dân sẽ nổi dậy. Một vết nứt nhỏ trong bức tường quyền lực có thể dẫn đến một cơn lốc lớn. Lịch sử Trung Quốc đầy những bài học thương đau: Cách mạng Văn hóa năm 1966 khiến hàng triệu người chết trong hỗn loạn, cuộc biểu tình của sinh viên tại Thiên An Môn năm 1989 đánh thức ước mơ dân chủ trong tầng lớp thanh niên. Bắc Kinh tin rằng quyền lực của họ dựa trên sự kiểm soát tuyệt đối, và mọi dấu hiệu yếu đuối đều là lời mời gọi nổi dậy.
Vậy nên, thay vì đàm phán để cứu vãn nền kinh tế, họ lại biến thuế quan thành vũ khí chính trị. Ngày 13 tháng 4, Bộ Ngoại giao Trung Quốc ra lệnh cho tất cả nhà ngoại giao bước vào chế độ chiến tranh: hủy mọi chuyến du lịch nghỉ phép, điện thoại phải mở liên tục 24/7, sẵn sàng phản công trước mọi lời chỉ trích từ Washington. Đại sứ Trung Quốc tại Mỹ, ông Tạ Phong, tìm cách mở cửa sau cho Bắc Kinh nhưng vẫn không thể tiếp cận các đồng minh thân cận của Tổng thống Trump như Elon Musk và Marco Rubio. Trong khi đó, trên mạng xã hội, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh đăng video bài phát biểu năm 1953 của Mao Trạch Đông kèm dòng chữ: "Chúng tôi không sợ khiêu khích, quyết không lùi bước." Giống như muốn nói Mỹ là kẻ thù của dân tộc Trung Hoa.
Chiêu trò kích động lòng dân này không hề mới. Năm 2022, khi chính sách Zero Covid khiến hàng triệu người lao động mất việc, Bắc Kinh thay vì nhận lỗi đã quy trách nhiệm cho "âm mưu phương Tây." Năm 2019, khi Mỹ tăng thuế lên hàng Trung Quốc, truyền thông nhà nước gọi đó là "chiến tranh kinh tế" và kêu gọi dân chúng đoàn kết cùng chống Mỹ. Hôm nay, khi nhà máy Foxconn ở Trịnh Châu giảm ca với hàng ngàn công nhân bị cắt giờ làm, Bắc Kinh lại rải tuyên truyền rằng Mỹ đang phá hoại sự trỗi dậy của Trung Quốc. Bằng cách này, họ đã biến công nhân thất nghiệp thành chiến sĩ trong cuộc chiến dân tộc. Khi chính quyền nhất quyết muốn chiến đấu đến cùng, các nhân viên ngoại giao biến thành "chiến binh sói," và dân chúng cũng trở thành lực lượng chống lại "thế lực thù địch." Người Trung Quốc lan truyền một câu nói: "Ai bảo anh sinh ra ở Trung Quốc?" Với Bắc Kinh, cái giá của dân chúng đói nghèo hay thất nghiệp cũng không thể sánh với niềm kiêu hãnh của chính quyền.
Ngày 14 tháng 4, khi Tổng thống Trump tiết lộ chi tiết về thuế bán dẫn nhắm vào các mặt hàng điện tử và công nghệ Trung Quốc, Bắc Kinh đáp lại bằng chuyến công du ngoại giao đầy dụng ý. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bay đến Việt Nam, Campuchia và Malaysia để kêu gọi các nước Đông Nam Á cùng liên minh chống Mỹ. Nhưng xem ra nỗ lực này đã hoài công vô ích, vì các nước này đã ngả về phía Hoa Kỳ. Không còn ai muốn đứng chung con thuyền sắp chìm của Bắc Kinh.
Mỹ – kỳ thủ của nhân dân. Vâng, thưa quý vị, trái ngược với Bắc Kinh, Tổng thống Trump không có cái xa xỉ của một chính quyền độc tài. Ở Mỹ, mỗi nước đi của ông đều bị báo chí mổ sẻ, từ CNN đến Fox News, từ các bài đăng trên mạng xã hội X đến những lời xì xào trong quán cà phê ở Iowa. Người ta đều bình phẩm mọi chính sách của tổng thống. Ngày 11 tháng 4, khi ông Trump tạm miễn thuế cho điện thoại, laptop và các sản phẩm công nghệ, thị trường bỗng thở phào, nghĩ rằng ông đã mềm lòng. Nhưng Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick lập tức lên tiếng: "Đừng hiểu lầm, việc tạm miễn thuế chỉ là bước đệm. Thuế bán dẫn sẽ đến trong 1-2 tháng tới." Tổng thống Trump biết rằng nếu đẩy quá xa, lạm phát sẽ khiến thị trường đảo lộn. Một chiếc iPhone giá 2.300 đô la hay một lít xăng tăng 20% có thể khiến các nhân viên ở Texas hay tài xế xe tải ở Michigan phát điên. Ở Mỹ, các chính trị gia không thể bắt dân ăn cỏ như ở Trung Quốc. Họ phải tìm cách giải quyết mọi vấn đề và mang lại thịnh vượng cho người dân
Ông Trump muốn bảo vệ việc làm Mỹ, muốn những nhà máy mọc lên ở Ohio, muốn các doanh nghiệp quay trở lại Hoa Kỳ thay vì chạy sang những thị trường lao động giá rẻ như Trung Quốc và Ấn Độ. Ở Mỹ, dân chúng có quyền đòi hỏi, và chính trị gia phải đáp ứng nguyện vọng số đông. Cho đến nay, ván cờ thuế quan đã bước vào hồi gay cấn nhưng vẫn chưa ngã ngũ. Tổng thống Trump có thể làm rung chuyển Trung Quốc, khiến các nhà máy ở Trịnh Châu đóng cửa, xuất khẩu giảm hàng tỷ đô la, nhưng ông cũng làm đau ví của người Mỹ khi giá cả tăng lên, gây nhiều phen hoảng loạn. Giấc mơ đưa nhà máy về Mỹ vẫn còn cả một chặng đường dài. Trung Nam Hải có thể giữ khư khư quyền lực, nhưng cái giá là hàng triệu giấc mơ của dân chúng tan vỡ, công nhân mất việc, gia đình đói nghèo, và một nền kinh tế vốn đã dạn nứt nay càng kiệt quệ hơn. Các quốc gia khác như Nhật Bản, Đức, Hàn Quốc hay Việt Nam thì chọn nhún nhường vì họ đặt lợi ích kinh tế đất nước lên trên lòng kiêu hãnh của giới cầm quyền. Nhưng Trung Quốc thì không. Với Bắc Kinh, quyền lực là ngai vàng, là bầu trời, là tất cả. Họ thà để dân chúng chết đói, nhà máy ngừng quay, kinh tế gục ngã còn hơn là cúi đầu trước đối thủ, vì họ cho rằng cúi đầu nghĩa là bắt đầu của sự sụp đổ.
Nếu như ở Mỹ, tổng thống có thể bị báo chí chỉ trích vì bất cứ điều gì, thì ở Trung Quốc, quan chức không sợ trời cũng chẳng sợ đất, vì họ đã dựng lên một bức tường quyền lực không gì xuyên thủng. Đó là sự khác biệt giữa hai kỳ thủ: một bên chơi vì dân, mạnh mẽ và đầy tham vọng; một bên chơi vì đảng, tàn nhẫn và bất chấp. Và chính sự khác biệt ấy giải thích vì sao Trung Quốc dù nhìn thấy bóng dáng cái chết nhưng vẫn không bao giờ chịu nhún nhường.
👉 NGUỒN
Bài viết và hình ảnh được tổng hợp bằng công nghệ AI từ các nguồn đáng tin cậy, nhằm giúp bạn tiếp cận nội dung một cách nhanh chóng và khách quan. Đối với những mục đích chuyên sâu, chúng tôi khuyến khích bạn tham khảo thêm các nguồn chính thức.