.jpeg)
Thời điểm không thể trùng hợp hơn. Chỉ một ngày trước, vào ngày 15 tháng 4, đoàn xe của ông Tập vừa rời khỏi những đại lộ rộng lớn của Hà Nội sau chuyến thăm cấp nhà nước kéo dài năm ngày tới Việt Nam, Campuchia và Malaysia. Chuyến đi của ông Tập mang theo những lời hứa đầu tư hàng tỷ đô-la, từ các dự án đường sắt cao tốc đến hợp tác công nghệ, như một nỗ lực rõ ràng để củng cố ảnh hưởng của Bắc Kinh tại hành lang Đông Dương. Nhưng Hoa Kỳ, thay vì đáp trả bằng những tuyên bố lớn hay cuộc đua tài chính, đã chọn một cách tiếp cận kín đáo hơn. Si O’Neil, một nhà ngoại giao dày dạn kinh nghiệm nhưng ít được công chúng biết đến, là quân mã chiến lược của Washington, được cử đi để luồn lách qua những điểm mù của đối thủ với sự chính xác và tinh tế.
Tại Việt Nam, nơi mà mỗi quyết định đều có thể định hình tương lai khu vực, cuộc chơi trở nên đặc biệt quan trọng. Với vai trò bản lề trong chuỗi cung ứng toàn cầu, Việt Nam từ lâu đã phải khéo léo cân bằng giữa Trung Quốc và phương Tây. Bắc Kinh không giấu tham vọng kéo Việt Nam vào quỹ đạo của mình thông qua các dự án hạ tầng công nghệ, từ mạng 5G đến các thành phố thông minh. Trong chuyến thăm của ông Tập, các công ty Trung Quốc đã ký kết hàng loạt hợp đồng, lấp lánh cơ hội nhưng cũng tiềm ẩn những lo ngại về nợ và sự phụ thuộc. O’Neil, ngược lại, không mang theo những hợp đồng hào nhoáng hay lời hứa tỷ đô. Thay vào đó, ông mang đến một chiến lược mà các quan chức Mỹ gọi là “tách rời mềm” – một lộ trình giúp Việt Nam đa dạng hóa nền kinh tế, giảm phụ thuộc vào Trung Quốc mà không gây xung đột.
Trong các văn phòng chính phủ ở Hà Nội, O’Neil gặp gỡ các quan chức Việt Nam để thảo luận về hiệp định thương mại tự do song phương, một công cụ giúp Việt Nam tăng cường xuất khẩu sang thị trường Mỹ. Ông nói về đầu tư vào sản xuất chất bán dẫn và năng lượng tái tạo, những lĩnh vực mà Việt Nam có thể xây dựng sự tự chủ. Tại TP. Hồ Chí Minh, O’Neil ghé thăm các startup công nghệ và cam kết hỗ trợ truy xuất nguồn gốc linh kiện, giúp các nhà máy Việt Nam đáp ứng tiêu chuẩn toàn cầu mà không phụ thuộc vào nguồn cung từ Trung Quốc. Thông điệp của ông nhẹ nhàng nhưng kiên định: Hoa Kỳ luôn hiện diện, sẵn sàng hợp tác, và những đề nghị của Mỹ đi kèm sự minh bạch, không ràng buộc.
Rời Việt Nam, O’Neil tiếp tục hành trình đến Campuchia, một quốc gia ngày càng được xem là quân tốt trong bàn cờ của Trung Quốc. Xiêm Riệp, với những ngôi đền cổ kính và khát vọng hiện đại, là bối cảnh cho các cuộc gặp của ông. Vị trí chiến lược của Campuchia – giáp Thái Lan, Lào và Biển Đông – khiến nước này trở thành một bàn đạp tiềm năng cho các kế hoạch quân sự và hậu cần của Bắc Kinh. Căn cứ hải quân Ream, được Trung Quốc hậu thuẫn gần vịnh Thái Lan, đang làm dấy lên lo ngại tại Washington. Nếu hoàn thành, căn cứ này có thể biến Campuchia từ một đối tác kinh tế thành một mắt xích cứng trong chuỗi ảnh hưởng chiến lược của Trung Quốc, đặt Bắc Kinh vào vị trí kiểm soát các tuyến hàng hải quan trọng.
O’Neil tiếp cận Campuchia với sự thận trọng gần như tinh tế. Ông tránh chỉ trích trực diện, hiểu rằng áp lực quá mạnh có thể đẩy Phnom Penh sâu hơn vào vòng tay Bắc Kinh. Thay vào đó, ông tập trung vào sức mạnh mềm. Trong các cuộc gặp với lãnh đạo địa phương, O’Neil nhấn mạnh hỗ trợ của Mỹ cho các sáng kiến xã hội dân sự, từ chương trình giáo dục đến phát triển cộng đồng. Ông thảo luận về các dự án hạ tầng đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế, được tài trợ bởi các tổ chức như Ngân hàng Phát triển Châu Á. Những động thái này không chỉ là cử chỉ thiện chí mà là nỗ lực có tính toán để ngăn Campuchia trở thành “vịnh quân sự mềm” của Trung Quốc. Bằng cách đưa ra các lựa chọn minh bạch và đa phương, O’Neil tìm cách đảm bảo rằng Campuchia vẫn có không gian để tự quyết, không bị khóa chặt vào quỹ đạo của Bắc Kinh.
Hành trình của O’Neil tiếp tục đưa ông đến Tokyo, nơi không khí mát mẻ hơn nhưng tầm quan trọng không hề giảm. Nhật Bản, đồng minh chiến lược quan trọng nhất của Mỹ tại châu Á, không phải là chiến trường mà là trung tâm chỉ huy cho chiến lược khu vực của Washington. Trong những phòng họp hiện đại nhìn ra đường chân trời Tokyo, O’Neil thảo luận với các đối tác Nhật Bản để đồng bộ hóa chính sách và tăng cường hợp tác. Các cuộc đối thoại không tập trung vào việc tranh giành ảnh hưởng mà vào việc khuếch đại nó. Nhật Bản, với sức mạnh công nghệ và kinh tế, là một nhân tố quan trọng trong tầm nhìn của Mỹ về một khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương tự do và cởi mở.
Tại Tokyo, O’Neil thúc đẩy các quan hệ đối tác ba bên giữa Mỹ, Nhật Bản và các nước ASEAN, tập trung vào các lĩnh vực tiên tiến như trí tuệ nhân tạo, nền tảng dữ liệu mở và an ninh mạng. Trong khi Trung Quốc quảng bá hệ sinh thái công nghệ khép kín và do nhà nước kiểm soát, Mỹ và Nhật Bản đề xuất các tiêu chuẩn mở, cho phép các quốc gia nhỏ hơn tham gia mà không phải từ bỏ quyền kiểm soát. O’Neil rời Tokyo với những cam kết về các dự án chung, từ trung tâm nghiên cứu AI tại Singapore đến các khung chia sẻ dữ liệu với Thái Lan, tất cả nhằm đối trọng với tầm ảnh hưởng công nghệ của Trung Quốc.
Điểm dừng cuối cùng của O’Neil là Honolulu, Hawaii, một thành phố dường như tách biệt với sự nhộn nhịp của Đông Nam Á nhưng lại là trung tâm không thể thiếu trong vở kịch địa chính trị này. Nằm giữa Thái Bình Dương, Hawaii là trụ sở của Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, nơi mọi quyết định chiến lược của Mỹ được xem xét và điều chỉnh. Tại đây, O’Neil không chỉ báo cáo kết quả chuyến đi mà còn tham gia vào các cuộc thảo luận để định hình các bước đi tiếp theo của Washington tại Đông Nam Á. Những cuộc họp ở Honolulu không chỉ tổng kết các cuộc đối thoại ở Hà Nội, Xiêm Riệp hay Tokyo mà còn vạch ra lộ trình dài hạn để đảm bảo rằng mỗi nước cờ của Mỹ đều được thực hiện với độ chính xác tối đa.
Chuyến công du của O’Neil, dù không ồn ào như những gì Bắc Kinh mang đến, lại mang một sức nặng riêng. Khi ông Tập rời Hà Nội với những hợp đồng tỷ đô và lời hứa hợp tác công nghệ, O’Neil xuất hiện với luật chơi minh bạch và những giải pháp bền vững. Trong khi Trung Quốc xây đường sắt bằng vốn vay, Mỹ đề xuất các cơ chế tài chính rõ ràng qua Ngân hàng Phát triển Châu Á, JICA hay Ngân hàng Thế giới. Khi Bắc Kinh thúc đẩy AI với các điều kiện ràng buộc, Washington gợi ý các sáng kiến dữ liệu mở, giúp các quốc gia tự chủ về công nghệ.
Đông Nam Á, với vị trí chiến lược và tiềm năng kinh tế, đang trở thành vùng đệm cuối cùng trong cuộc cạnh tranh giữa hai siêu cường. Việt Nam là bản lề, nơi các lựa chọn kinh tế và chính trị sẽ định hình tương lai. Campuchia là khe hở, nơi ảnh hưởng có thể bị lật ngược nếu không được quản lý cẩn thận. Nhật Bản là lực đẩy, cung cấp sức mạnh công nghệ và kinh tế để đối trọng với Trung Quốc. Và Hawaii là trung tâm, nơi mọi kế hoạch được vẽ ra và tinh chỉnh. Qua hành trình của O’Neil, Hoa Kỳ không tìm cách kiểm soát khu vực mà chỉ muốn giữ nó ở trạng thái mở, nơi các quốc gia có thể tự do lựa chọn mà không bị khóa chặt bởi bất kỳ cường quốc nào.
Sân bay Nội Bài, nơi O’Neil bắt đầu hành trình, vẫn tấp nập như mọi ngày. Nhưng khi máy bay của ông cất cánh, một thông điệp đã được gửi đi, không qua lời nói mà qua hành động: Mỹ vẫn ở đây, và cuộc chơi chỉ vừa bắt đầu.
👉 NGUỒN
Bài viết và hình ảnh được tổng hợp bằng công nghệ AI từ các nguồn đáng tin cậy, nhằm giúp bạn tiếp cận nội dung một cách nhanh chóng và khách quan. Đối với những mục đích chuyên sâu, chúng tôi khuyến khích bạn tham khảo thêm các nguồn chính thức.