.jpeg)
Chuyến Công Du Xa Xỉ: Một Bộ Phim Hollywood?
Chuyến công du của ông Tập, diễn ra từ ngày 14 đến 17 tháng 4, được chuẩn bị với quy mô và chi phí khổng lồ, không thua kém một bộ phim bom tấn Hollywood. Phái đoàn hàng trăm người, chiếc xe bọc thép Hồng Kỳ N701 được vận chuyển bằng máy bay, nội thất xa xỉ từ Bắc Kinh – tất cả được bố trí kỹ lưỡng để vừa bảo đảm an ninh tuyệt đối, vừa phô trương sức mạnh của Trung Quốc. Đây không phải lần đầu tiên ông Tập chi tiêu xa hoa cho ngoại giao. Năm 2018, ông từng bao trọn khách sạn Ritz ở Bồ Đào Nha với chi phí 2 triệu euro trong hai ngày, thậm chí cải tạo cổng gara để xe chống đạn ra vào thuận tiện. Tại Nam Phi năm 2023, phái đoàn 500 người của ông mang theo cả giường, bát đũa, rèm cửa từ Bắc Kinh, biến khách sạn Johannesburg thành “văn phòng Bắc Kinh thu nhỏ”.
Chuyến đi lần này tiếp tục duy trì phong cách đó. Tại Hà Nội, Kuala Lumpur và Phnom Penh, các tuyến đường chính bị phong tỏa, trực thăng tuần tra liên tục, và hàng trăm cảnh sát cùng đặc vụ Trung Quốc được huy động. Khách sạn Intercontinental Phnom Penh ở Campuchia được “Trung Hoa hóa” hoàn toàn, trong khi Kuala Lumpur chứng kiến 378 cảnh sát Malaysia phong tỏa 136 tuyến đường. Chi phí cho an ninh và lễ tân ước tính lên đến hàng triệu đô la mỗi điểm dừng, nhưng giá trị thực sự của chúng vẫn là câu hỏi lớn.
Việt Nam: Nụ Cười Nồng Ấm, Toan Tính Lạnh Lùng
Điểm dừng chân đầu tiên của ông Tập là Hà Nội, nơi ông được chào đón bằng đám đông vẫy cờ và pháo tay hoành tráng. Ngày 14 tháng 4, ông và Tổng Bí thư Tô Lâm ký kết 45 văn kiện hợp tác, bao gồm các lĩnh vực chuỗi cung ứng, trí tuệ nhân tạo (AI) và cơ sở hạ tầng. Đáng chú ý là dự án đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng, do Trung Quốc tài trợ cả vốn lẫn công nghệ. Các thỏa thuận này, với chi phí hàng tỷ đô la, được Bắc Kinh kỳ vọng sẽ kéo Việt Nam vào quỹ đạo ảnh hưởng của mình.
Tuy nhiên, Việt Nam đang ở vị thế “đu dây” giữa hai siêu cường. Là đối tác kinh tế quan trọng của Trung Quốc, Việt Nam đồng thời phụ thuộc vào thị trường Mỹ, nơi chiếm 1/3 GDP xuất khẩu của nước này. Phát biểu tại Tòa Bạch Ốc cùng ngày, Tổng thống Trump gọi chuyến thăm của ông Tập là nỗ lực “chơi khăm nước Mỹ”. Hà Nội, nhận thức rõ áp lực từ Washington, đã siết chặt kiểm soát hàng hóa Trung Quốc đi qua lãnh thổ để xuất sang Mỹ, đảm bảo nhãn “Made in Vietnam” có giá trị gia tăng thực sự, tránh thuế quan Mỹ.
An ninh tại Hà Nội trong thời gian ông Tập thăm được thắt chặt đến mức “nghẹt thở”. Hàng trăm cảnh sát giao thông, cơ động và camera giám sát được huy động, các tuyến đường chính bị phong tỏa, gây khó khăn cho người dân. Dù bề ngoài là những cái bắt tay nồng ấm, Việt Nam dường như giữ khoảng cách chiến lược. Giáo sư Alexander Elvin từ Trung tâm Nghiên cứu An ninh Châu Á – Thái Bình Dương Daniel K. Inouye (Bộ Quốc phòng Mỹ) nhận định: “Việt Nam cần thị trường Mỹ hơn là tiền Trung Quốc. Bắc Kinh không thể cung cấp điều mà Hà Nội cần nhất – khả năng tiếp cận thị trường toàn cầu.”
Malaysia: Cân Bằng Giữa Tiền và Niềm Tin
Rời Hà Nội, ông Tập đến Kuala Lumpur vào tối ngày 15 tháng 4. Malaysia chào đón ông bằng an ninh cấp độ chống khủng bố, với 378 cảnh sát phong tỏa 17 tuyến đường chính, trực thăng tuần tra liên tục và sự hiện diện dày đặc của đặc vụ Trung Quốc. Chiếc xe bọc thép Hồng Kỳ N701 tiếp tục là tâm điểm, lướt qua những con đường bị phong tỏa từ sân bay đến khách sạn Hilton Garden Inn và dinh thự thủ tướng ở Putrajaya.
Trên bàn đàm phán, ông Tập và Thủ tướng Anwar Ibrahim ký 31 thỏa thuận về AI, thương mại, đầu tư và du lịch, trong đó có hiệp định thương mại tự do song phương. Là chủ tịch ASEAN 2025, Malaysia được xem là đối tác then chốt của Trung Quốc. Tuy nhiên, không phải tất cả người dân Malaysia đều hoan nghênh ông Tập. Nam ca sĩ Hoàng Minh Chí (Namewee) đăng bài trên Facebook, cáo buộc ông Tập che giấu dịch Covid-19, đàn áp người Duy Ngô Nhĩ và xâm phạm vùng biển Malaysia. “Ông ta không phải bạn, mà là kẻ thù ẩn sau nụ cười giả tạo,” anh viết, phản ánh sự nghi ngờ từ công chúng.
Thủ tướng Anwar Ibrahim, dù bắt tay thân mật với ông Tập, vẫn duy trì chính sách cân bằng ngoại giao. Malaysia cần đầu tư từ Trung Quốc, nhưng thị trường Mỹ là không thể thay thế. Với mức thuế 24% mà Mỹ áp lên hàng Malaysia, Kuala Lumpur khó có thể mạo hiểm làm mất lòng Washington để ngả hoàn toàn về Bắc Kinh. Các thỏa thuận với ông Tập có thể mang lại lợi ích ngắn hạn, nhưng không đủ để thay đổi lập trường thận trọng của Malaysia.
Campuchia: Đồng Minh Thân Cận, Nhưng Không Bán Hết
Điểm dừng chân cuối cùng là Phnom Penh, nơi ông Tập đến vào sáng ngày 17 tháng 4. Campuchia, đồng minh thân cận nhất của Trung Quốc ở ASEAN, chào đón ông bằng đường phố trang hoàng lộng lẫy và an ninh nghiêm ngặt. Hàng trăm cảnh sát và đặc vụ Trung Quốc phối hợp bảo vệ xe bọc thép của ông, trong khi khách sạn Intercontinental Phnom Penh được bao chọn và cải tạo theo phong cách Trung Hoa.
Ông Tập và Thủ tướng Hun Manet ký hàng loạt thỏa thuận tập trung vào cơ sở hạ tầng và thương mại, củng cố Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI). Tuy nhiên, các dự án này cũng làm dấy lên lo ngại về bẫy nợ, khi Campuchia ngày càng phụ thuộc vào vốn vay Trung Quốc. Dù là đồng minh của Bắc Kinh, Campuchia vẫn đang đàm phán với Mỹ để giảm mức thuế 49% trong thời hạn 90 ngày. Thị trường Mỹ, với sức mua khổng lồ, là yếu tố Phnom Penh không thể bỏ qua.
Canh Bạc Đắt Đỏ Của Bắc Kinh
Chuyến công du của ông Tập diễn ra trong bối cảnh thương chiến Mỹ-Trung đẩy Đông Nam Á vào thế khó. Tổng thống Trump áp thuế 46% với Việt Nam, 49% với Campuchia và 24% với Malaysia, buộc các nước này phải cân nhắc giữa túi tiền của Trung Quốc và cơ hội từ thị trường Mỹ. Phó giáo sư Trang Gia Dĩnh từ Đại học Quốc gia Singapore nhận định: “Đông Nam Á biết rằng chọn Trung Quốc đồng nghĩa với việc mất Mỹ. Họ sẽ đàm phán với Washington thay vì ngả hoàn toàn về Bắc Kinh.”
Hơn 15 quốc gia, bao gồm các thành viên ASEAN, đã đề xuất thỏa thuận thuế quan với Mỹ, theo phát ngôn viên Tòa Bạch Ốc Karine Jean-Pierre ngày 15 tháng 4. Điều này cho thấy sức hút của thị trường Mỹ vượt xa những hợp đồng tỷ đô từ Trung Quốc. Ông Tập kêu gọi Việt Nam, Malaysia và Campuchia xây dựng “cộng đồng chung vận mệnh” và phản đối “bắt nạt đơn phương” từ Mỹ, nhưng truyền thông Việt Nam phớt lờ lời kêu gọi này, tập trung vào hợp tác song phương.
Các dự án của Trung Quốc, như đường sắt ở Việt Nam hay hiệp định thương mại ở Malaysia, mang lại lợi ích trước mắt nhưng tiềm ẩn rủi ro. Các công trình BRI thường bị chỉ trích vì chất lượng kém và nguy cơ bẫy nợ. Ví dụ, sau trận động đất ở Myanmar tháng 3 năm 2025, một tòa nhà do công ty Trung Quốc xây ở Bangkok là công trình duy nhất sụp đổ tại Thái Lan. Những tai tiếng này khiến các nước ASEAN dè dặt, dù vẫn vui vẻ nhận tiền từ Bắc Kinh.
Tiền Không Mua Được Lòng Trung Thành
Trong ván cờ địa chính trị, tiền không phải quân vua. Việt Nam, Malaysia và Campuchia, dù ký hàng chục thỏa thuận với ông Tập, vẫn ưu tiên đàm phán với Mỹ để giữ quyền tiếp cận thị trường lớn nhất thế giới. Bắc Kinh có thể chi hàng tỷ đô la, nhưng lòng trung thành của các nước láng giềng vẫn là thứ khó nắm bắt. Dưới áp lực từ Washington, các nước ASEAN thắt chặt kiểm soát hàng hóa Trung Quốc, đảm bảo không trở thành “cửa hậu” để Bắc Kinh lách thuế Mỹ.
Chuyến công du của ông Tập là một canh bạc đắt đỏ, nhưng kết quả có thể không như kỳ vọng. Khi xe bọc thép Hồng Kỳ N701 lướt qua Hà Nội, Kuala Lumpur và Phnom Penh, nó để lại những hợp đồng hào nhoáng nhưng không xóa được sự nghi ngờ về tham vọng của Trung Quốc. Trong bối cảnh Mỹ vẫn là “miền đất hứa”, các nước Đông Nam Á dường như chọn cách cân bằng, nhận tiền từ Bắc Kinh nhưng giữ trái tim hướng về Washington.
👉 NGUỒN
Bài viết và hình ảnh được tổng hợp bằng công nghệ AI từ các nguồn đáng tin cậy, nhằm giúp bạn tiếp cận nội dung một cách nhanh chóng và khách quan. Đối với những mục đích chuyên sâu, chúng tôi khuyến khích bạn tham khảo thêm các nguồn chính thức.