%20(2).png)
Ý Nghĩa Đằng Sau Mức Thuế 245%
Ngày 16 tháng 4, Tòa Bạch Ốc công bố tuyên bố liên quan đến mục 232 của Đạo luật Mở rộng Thương mại năm 1962, giải thích xác lệnh hành pháp mới của Tổng thống Trump về việc kiểm soát nhập khẩu khoáng sản quan trọng và các sản phẩm phái sinh. Tuy nhiên, thay vì tập trung vào nội dung chiến lược, dư luận lại bị thu hút bởi con số giật gân: thuế suất lên tới 245% đối với hàng hóa Trung Quốc.
Con số này khiến nhiều người bỏ qua thông điệp cốt lõi của tuyên bố. Hoa Kỳ đang gióng lên hồi chuông cảnh báo về nguy cơ an ninh quốc gia do sự phụ thuộc quá mức vào các khoáng sản chế biến từ nước ngoài, đặc biệt là từ Trung Quốc – quốc gia hiện thống trị chuỗi cung ứng của nhiều nguyên liệu thiết yếu cho ngành quốc phòng và công nghệ cao. Tổng thống Trump đã yêu cầu Bộ Thương mại tiến hành điều tra theo mục 232 để đánh giá mức độ rủi ro và đưa ra các khuyến nghị nhằm bảo vệ chuỗi cung ứng.
Một trong những giải pháp trọng tâm được đề xuất là thúc đẩy sản xuất, chế biến và tái chế khoáng sản quan trọng ngay tại Mỹ, từ đó tăng cường tính tự chủ chiến lược. Phần cuối của tuyên bố cũng nêu rõ lý do dẫn đến động thái này: Trung Quốc bị cáo buộc thao túng giá cả, hạn chế xuất khẩu và sử dụng chuỗi cung ứng như một công cụ gây sức ép địa chính trị. Gần đây, Bắc Kinh đã siết chặt xuất khẩu đất hiếm và nam châm đất hiếm, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến các ngành công nghiệp trọng yếu của Hoa Kỳ.
Tóm lại, mức thuế 245% chỉ là phần nổi của tảng băng. Điều thực sự quan trọng nằm ở chiến lược lâu dài của Mỹ: giảm sự lệ thuộc vào Trung Quốc, củng cố an ninh kinh tế và tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu. Đáng tiếc, truyền thông thế giới dường như chỉ tập trung khai thác yếu tố con số thay vì nhìn nhận ý nghĩa chiến lược toàn diện của chính sách này.
Tại Sao Thuế Quan Tăng Từ 145% Lên 245%?
Con số 245% xuất hiện như thế nào? Sau khi nhậm chức vào ngày 20 tháng 1, Tổng thống Trump đã áp dụng thuế quan có đi có lại 125% và thuế quan fentanyl 20%. Theo mục 301 của Đạo luật Thương mại năm 1974, các mức thuế từ 7,5% đến 100% được áp dụng cho các sản phẩm cụ thể. Khi cộng lại, hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc phải chịu mức thuế tối đa lên tới 245%.
Tuy nhiên, không phải có thêm mức thuế quan mới nào được ban hành. Một danh sách các mức thuế quan hiện hành cho các loại hàng hóa khác nhau từ Trung Quốc đã được lập ra. Trong đó, ống tiêm và kim tiêm nằm trong số những mặt hàng chịu mức thuế tối đa 245%. Điều này có thể khiến nhiều người ngạc nhiên: tại sao một dụng cụ nhỏ bé, tưởng chừng vô hại lại trở thành mục tiêu của mức thuế ngất ngưởng như vậy?
Câu trả lời nằm ở thực tế rằng ống tiêm và kim tiêm là những dụng cụ thường được sử dụng bởi người nghiện ma túy. Giá thành rẻ và dễ tiếp cận của chúng đã góp phần thúc đẩy tình trạng lạm dụng chất cấm tại Mỹ. Do đó, mức thuế cao nhất được áp dụng cho mặt hàng này. Tiếp theo trong danh sách là pin lithium với mức thuế 173% và xe điện với mức 148%.
Như vậy, mức thuế 245% không phải là một khoản thuế bổ sung mới mà mang tính biểu tượng. Nó cho thấy Hoa Kỳ có khả năng điều chỉnh mức thuế linh hoạt với từng loại hàng hóa bất kỳ lúc nào. Hiện tại, chỉ một số mặt hàng chịu mức thuế trên 145%, nhưng danh sách này có thể mở rộng như một lời cảnh báo ngầm gửi đến Bắc Kinh.
Lý do chính của bước đi này nằm ở xác lệnh hành pháp ban hành ngày 15 tháng 4, phản ứng trực tiếp với việc Trung Quốc hạn chế xuất khẩu đất hiếm, gali và germani – những nguyên liệu gây tổn hại nghiêm trọng cho ngành công nghiệp bán dẫn và công nghệ của Mỹ. Tổng thống Trump đã yêu cầu Bộ trưởng Thương mại điều tra mức độ tổn thương của Mỹ trước hành vi này và đề xuất các giải pháp. Nếu cần thiết, chính quyền có thể thay thế toàn bộ hệ thống thuế quan hiện tại bằng một hệ thống thuế chuyên biệt theo từng ngành hàng, với định hướng lâu dài là kết hợp giữa thuế cơ bản và thuế đặc biệt cho các mặt hàng chiến lược.
Trước đây, mức thuế 145% chủ yếu nhắm vào hàng tiêu dùng, cơ khí nhẹ và một phần linh kiện điện tử. Nay, mức 245% mở rộng sang các sản phẩm chiến lược như công nghệ lõi, khoáng sản hiếm, năng lượng và đầu vào sản xuất then chốt. Đây là một bước leo thang cả về kinh tế lẫn chính trị, thể hiện quyết tâm của Mỹ không chỉ đáp trả mà còn chủ động cắt đứt các điểm huyết mạch của Trung Quốc trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Thuế suất 245% đẩy giá thành hàng hóa Trung Quốc vượt ngưỡng mà người tiêu dùng Mỹ có thể chấp nhận, tạo ra hiệu ứng gần như một lệnh cấm nhập khẩu gián tiếp. Thông điệp được gửi đi rất rõ ràng: bất kỳ ai còn phụ thuộc vào Bắc Kinh trong chuỗi cung ứng cũng có nguy cơ bị kéo vào vòng ảnh hưởng.
Điểm đặc biệt nằm ở cách thuế quan được sử dụng như một công cụ chiến lược mềm dẻo, phân cấp, có thể điều chỉnh theo ngành và thời gian, đồng thời để ngỏ khả năng thương lượng nếu Trung Quốc nhượng bộ. Đây là mô hình thương lượng từ thế mạnh đặc trưng của Mỹ. Khả năng tiếp tục nâng thuế trở thành một đòn răn đe hiệu quả, ngay cả khi một số mặt hàng như đồ điện tử và bán dẫn hiện được miễn thuế tạm thời hoặc chịu mức thấp hơn từ 20% đến 125%.
Nhiều nhóm sản phẩm khác vẫn có thể tăng thuế trong tương lai, chẳng hạn như đồ nội thất kim loại 70%, giấy bạc 75%, hay phụ tùng ô tô từ 60% đến 70%. Nếu các ngành công nghiệp Mỹ kịp thích nghi và giảm phụ thuộc vào Trung Quốc, dư địa tăng thuế sẽ được khai thác triệt để hơn nữa. Chiến thuật của Mỹ không phải là đánh tràn lan mà là tùy chỉnh từng đòn đánh, theo dõi phản ứng của đối thủ rồi điều chỉnh tiếp. Ví dụ, nếu ngành ô tô Mỹ chuyển sang Mexico, Việt Nam hay Ấn Độ, thuế với phụ tùng Trung Quốc có thể tăng lên 100%. Nếu các công ty Mỹ rời khỏi Quảng Đông, chính quyền Trump có thể nâng thuế với hàng điện tử tiêu dùng lên 40-60%. Chính sự không đánh đến cùng này khiến Bắc Kinh khó đoán định giới hạn chịu đựng, làm thị trường hoang mang, đầu tư chững lại và dòng vốn dần rút đi.
Phản Ứng Của Trung Quốc: Thách Thức Sức Bền Trong Cuộc Đua
Sau khi Tòa Bạch Ốc công bố mức thuế 245% vào ngày 16 tháng 4, Bắc Kinh đã phản ứng mạnh mẽ, không chỉ bằng lời nói mà còn bằng hành động cụ thể. Họ tuyên bố không quan tâm đến “trò chơi con số thuế quan” của Mỹ và áp dụng mức thuế trả đũa lên tới 125% đối với hàng hóa Mỹ. Đồng thời, Trung Quốc từ chối đàm phán nếu không có “sự tôn trọng lẫn nhau và bình đẳng”, đồng thời đệ đơn khiếu nại lên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) về các biện pháp thuế quan của Hoa Kỳ.
Trung Quốc đang sử dụng những quân bài tẩy nào trong tay? Thứ nhất, họ kiểm soát xuất khẩu khoáng sản chiến lược, hạn chế xuất khẩu đất hiếm, ảnh hưởng trực tiếp đến các ngành công nghiệp công nghệ cao và quốc phòng của Mỹ. Thứ hai, Bắc Kinh đình chỉ hoạt động của một số công ty Mỹ tại Trung Quốc, đưa 27 công ty vào danh sách hạn chế thương mại và khởi xướng cuộc điều tra chống độc quyền đối với DuPont China. Thứ ba, họ đẩy mạnh phát triển các ngành công nghệ cao như xe điện và trí tuệ nhân tạo (AI) để giảm phụ thuộc vào công nghệ Mỹ và tăng cường khả năng cạnh tranh toàn cầu. Thứ tư, Trung Quốc mở rộng quan hệ thương mại với các quốc gia châu Á và châu Âu nhằm giảm thiểu tác động từ các biện pháp thuế quan của Hoa Kỳ.
Rõ ràng, Trung Quốc đang thể hiện lập trường cứng rắn, tận dụng các quân bài chiến lược để bảo vệ lợi ích quốc gia và duy trì vị thế trên trường quốc tế. Điều này cho thấy cuộc chiến thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đang bước vào giai đoạn căng thẳng và phức tạp hơn bao giờ hết.
Cơn Bão Kép: Thuế Quan Và Giảm Phát
Vào thời điểm này, tờ New York Times đăng tải một báo cáo với tiêu đề: “Liệu Trung Quốc có thể chống lại tình trạng giảm phát và thuế quan của Trump cùng lúc không?”. Bài viết phản ánh một thực tế rõ ràng: Trung Quốc đang đối mặt với một “cơn bão kép” – thuế quan từ bên ngoài và bóng ma giảm phát từ bên trong.
Trung Quốc đang bước vào một giai đoạn đầy nghịch lý lịch sử, đối mặt đồng thời với hai cú sốc. Tổng thống Trump công bố mức thuế 245%, đánh dấu một bước leo thang chưa từng có trong quan hệ thương mại hai nước. Bắc Kinh đáp trả không khoan nhượng, tuyên bố trả đũa, từ chối đàm phán và siết chặt các kênh xuất khẩu chiến lược như đất hiếm. Tuy nhiên, vấn đề nội tại của họ lại càng đáng lo ngại. Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) của Trung Quốc trong 6 tháng qua dao động quanh mức âm, cho thấy dấu hiệu giảm phát, bất chấp các nỗ lực bơm tiền và hạ lãi suất. Tăng trưởng tín dụng yếu, nhu cầu tiêu dùng trong nước suy giảm, tỷ lệ thất nghiệp thanh niên vượt 20%. Nguy hiểm hơn, giảm phát xảy ra trong bối cảnh chi phí sản xuất tăng do thuế quan – một dạng lạm phát kèm suy thoái mà Trung Quốc chưa từng đối mặt.
Những quân bài tẩy mà Bắc Kinh đang nắm, như đất hiếm, thị trường nội địa và quan hệ toàn cầu, có thể giúp trì hoãn thiệt hại nhưng không đủ để đảo ngược tình thế. Trung Quốc kiểm soát khoảng 60% chuỗi cung ứng đất hiếm toàn cầu, nhưng doanh thu từ lĩnh vực này chỉ chiếm chưa tới 0,2% GDP. Việc siết chặt xuất khẩu có thể thúc đẩy Mỹ và các đồng minh như Úc, Canada hay Việt Nam phát triển nguồn cung nội địa, làm suy yếu lợi thế dài hạn của Trung Quốc.
Bắc Kinh thường tự hào về thị trường nội địa với 1,4 tỷ dân, nhưng thực tế lại là một “pháo đài rỗng ruột”. Tỷ lệ tiết kiệm hộ gia đình vượt 40%, phản ánh tâm lý phòng thủ hơn là tiêu dùng. Chính sách Zero Covid kéo dài, thị trường bất động sản đóng băng đã làm xói mòn niềm tin của người dân, khiến tiêu dùng nội địa không thể trở thành động lực thay thế xuất khẩu.
Trên trường quốc tế, Trung Quốc vận động G7, ASEAN và EU chống lại thuế quan của Mỹ, nhưng không nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ. Úc từ chối đứng về phía Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc đàm phán riêng với Mỹ, trong khi EU không phản đối mức thuế 245%. Các nước như Việt Nam, Ấn Độ và Indonesia thì âm thầm rút chuỗi cung ứng khỏi Trung Quốc. Bắc Kinh tự coi mình là nạn nhân, nhưng thế giới lại nhìn họ như một kẻ gây rối thị trường.
Giảm phát, khác với thuế quan, là một vấn đề nội tại, phản ánh tổn thương cấu trúc của nền kinh tế Trung Quốc. Giá sản xuất giảm dẫn đến lợi nhuận doanh nghiệp co hẹp, đầu tư sụt giảm, việc làm mất đi, tiêu dùng suy yếu – một vòng xoáy nguy hiểm tương tự Nhật Bản, nhưng tồi tệ hơn do dân số già hóa nhanh và hệ thống an sinh chưa đủ mạnh. Chính phủ có thể bơm tiền, nhưng nếu niềm tin xã hội không được khôi phục, tiền sẽ không chảy vào tiêu dùng.
Chuyến Thăm Bắc Kinh Của CEO Nvidia
Giữa lằn ranh căng thẳng, một sự kiện gây xôn xao dư luận đã xảy ra: Giám đốc điều hành của Nvidia, Jensen Huang, đến thăm Bắc Kinh vào ngày 17 tháng 4, ngay sau khi Mỹ ban hành lệnh hạn chế mới đối với việc bán chip AI cho Trung Quốc. Truyền thông và mạng xã hội Trung Quốc nhanh chóng lan truyền rằng đây là bằng chứng cho thấy chính sách của Trump thất bại, rằng Mỹ vẫn không thể tách rời khỏi sự phụ thuộc vào Bắc Kinh. Tuy nhiên, sự thật phức tạp hơn nhiều.
Chuyến đi của Jensen Huang không phải là động thái đầu tư thêm vào Trung Quốc, mà là một sứ mệnh “chống cháy”. Lệnh cấm mới của Mỹ đe dọa gây thiệt hại 5,5 tỷ USD cho Nvidia do các hợp đồng với Baidu, Tencent và Alibaba bị đóng băng. CEO Nvidia đến Bắc Kinh để thương thảo các thỏa thuận kỹ thuật và chính trị, có thể là tạm hoãn thực thi lệnh cấm cho các lô hàng đã giao hoặc làm rõ các kênh hợp tác không liên quan đến quân sự. Đây là nỗ lực cứu vãn hợp đồng cũ và giảm thiểu thiệt hại, chứ không phải mở rộng kinh doanh.
Động thái này cũng mang ý nghĩa chính trị mềm. Với Bắc Kinh, Nvidia ngầm gửi tín hiệu: “Chúng tôi không từ bỏ thị trường của các bạn, nhưng luật chơi không do chúng tôi quyết định”. Với Washington, thông điệp là: “Cấm hoàn toàn sẽ khiến chúng tôi mất 20% doanh thu, và Trung Quốc sẽ tự phát triển thay thế”. Nvidia, với giá trị hơn 2.000 tỷ USD, đang tìm kiếm điểm cân bằng để tồn tại trong cuộc thương chiến.
Ngoài ra, chuyến thăm còn là chiến lược “giữ chân” trong trường hợp chính sách Mỹ thay đổi sau bầu cử 2024-2025. Nếu rút hoàn toàn khỏi Trung Quốc, Nvidia sẽ mất cơ sở hạ tầng và quan hệ chính trị, khiến việc quay lại thị trường này tốn kém gấp nhiều lần. Đây là nước cờ phòng ngừa, không phải thách thức chính quyền Trump hay đứng về phía Bắc Kinh.
Mỹ Sẽ Tiếp Tục Cuộc Chiến Như Thế Nào?
Washington không dừng lại ở thuế quan. Nếu Trung Quốc tiếp tục đối đầu, Mỹ có thể thắt chặt vòng kiềm tỏa công nghệ, khóa các nguồn sáng tạo của Bắc Kinh bằng cách hạn chế bán chip AI, cấm xuất khẩu công nghệ từ đồng minh như Đài Loan và Hàn Quốc, đồng thời siết chặt đầu tư công nghệ Trung Quốc vào Mỹ và châu Âu. Một kịch bản khác là tài chính hóa trận chiến, cắt quyền truy cập của Trung Quốc vào hệ thống USD, thị trường vốn và nợ, gây tổn hại nghiêm trọng đến niềm tin vào sự ổn định kinh tế của họ.
Mỹ cũng đang tái cơ cấu chuỗi cung ứng toàn cầu, thúc đẩy liên minh sản xuất chip với Hàn Quốc, Nhật Bản, Đài Loan, và ký FTA với Việt Nam, Ấn Độ, Mexico để thay thế Trung Quốc. Trên mặt trận ngoại giao, Washington có thể bao vây Bắc Kinh bằng mạng lưới liên minh kinh tế và an ninh, cô lập họ trong một vòng tròn không có bạn hàng chiến lược.
Trump không vội đàm phán. Ông sẽ thắt dần “vòng kim cô” như một chiến lược phá hủy lâu dài, buộc Bắc Kinh phải lựa chọn giữa nhượng bộ hoặc tự cô lập.
Đến đây, bản tin của chúng tôi xin phép tạm dừng. Mời quý vị chia sẻ quan điểm cá nhân ở phần bình luận. Chúng tôi luôn tôn trọng mọi ý kiến khác biệt. Xin chào và hẹn gặp lại.
👉 NGUỒN
Bài viết và hình ảnh được tổng hợp bằng công nghệ AI từ các nguồn đáng tin cậy, nhằm giúp bạn tiếp cận nội dung một cách nhanh chóng và khách quan. Đối với những mục đích chuyên sâu, chúng tôi khuyến khích bạn tham khảo thêm các nguồn chính thức.