Ngày 28/2, Tổng Thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy đã có cuộc gặp gỡ được chờ đợi từ lâu với Tổng Thống Mỹ Donald Trump tại Nhà Trắng, Washington, D.C., nhằm thuyết phục Mỹ tiếp tục hỗ trợ Ukraine. Tuy nhiên, cuộc gặp này có lẽ không như mong đợi của nhà lãnh đạo Ukraine.
Trump và Phó Tổng Thống Mỹ JD Vance đã chỉ trích Zelenskyy trước ống kính truyền hình vì “thiếu tôn trọng” và từ chối ủng hộ sáng kiến ngừng bắn với Nga.
Rõ ràng Zelenskyy sẽ không quay lại Washington trong nhiệm kỳ của Trump. Cũng rõ ràng rằng áp lực từ Mỹ lên Ukraine sẽ gia tăng đáng kể trong những tuần và tháng tới, khi Trump thúc ép Kyiv đưa ra các nhượng bộ lớn với Nga để đổi lấy hòa bình.
Ngay trước cuộc đối đầu tại Nhà Trắng, chính quyền Trump đã nghi ngờ tính hợp pháp của Zelenskyy và thúc đẩy việc tổ chức bầu cử tổng thống. Tuy nhiên, một cuộc bầu cử vội vã với mục đích duy nhất là loại bỏ vị tổng thống đương nhiệm có thể gây ra thảm họa cho đất nước.
Trước cuộc tấn công toàn diện của Nga vào Ukraine, tỷ lệ ủng hộ Zelenskyy chỉ ở mức 28%, và đảng của ông chỉ có 11%. Cuộc tấn công của Nga đã khiến người dân Ukraine đoàn kết đằng sau tổng thống, và mức độ ủng hộ ông đạt đỉnh cao kỷ lục. Tuy nhiên, trong hai năm qua, tỷ lệ này liên tục giảm. Theo các cuộc thăm dò, niềm tin vào Zelenskyy giảm từ 54% vào tháng 4/2024 xuống còn 49% vào tháng 1/2025 – không thấp như Trump tuyên bố, nhưng xa mức 90% vào tháng 5/2022.
Nhiều yếu tố đã góp phần vào sự sụt giảm này, bao gồm tham nhũng lan rộng dưới thời ông và sự mệt mỏi từ cuộc chiến kéo dài.
Nhận thức được điểm yếu của mình, Zelenskyy đã cho thấy ông không thoải mái với cạnh tranh. Đối với ông, mọi thứ đều rất quan trọng vì nếu thất bại trong cuộc tái tranh cử, ông có thể đối mặt với các cáo buộc tham nhũng hoặc sự trả thù từ các đối thủ. Các cuộc thăm dò cho thấy nếu bầu cử diễn ra ngay lập tức, Zelenskyy sẽ thua.
Một đối thủ đáng gờm của Zelenskyy đã xuất hiện: Valerii Zaluzhnyi, tướng bốn sao từng là Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Ukraine cho đến tháng 2/2024. Theo thăm dò, nếu Zaluzhnyi tranh cử tổng thống, ông sẽ đánh bại Zelenskyy. Niềm tin công chúng dành cho ông ở mức 72% vào tháng 1.
Mặc dù Zaluzhnyi bị Tổng thống sa thải sau thất bại của cuộc phản công Ukraine năm 2023, có nhiều đồn đoán rằng sự nổi tiếng của ông cũng là một yếu tố. Vị tướng này hiện đang là đại sứ Ukraine tại Vương quốc Anh.
Cho đến nay, Zaluzhnyi chưa tuyên bố tham gia bầu cử, mặc dù không có gì đảm bảo ông sẽ không thay đổi quyết định. Nếu ông không tham gia, các nhân vật quân sự khác như Kyrylo Budanov có thể ra tranh cử.
Budanov, người đứng đầu cơ quan tình báo Ukraine, có tỷ lệ ủng hộ 62%. Ông đột ngột biến mất khỏi công chúng sau một năm xuất hiện nhiều trên truyền thông. Nhiều đồn đoán cho rằng văn phòng của Zelenskyy đã lên kế hoạch loại bỏ ông, dẫn đến việc ông rút lui. Tuy nhiên, ông có thể quay trở lại khi chiến dịch bầu cử bắt đầu.
Nhà vô địch quyền anh Oleksandr Usyk có thể trở thành ứng viên tiềm năng. Trong một đất nước mà một cựu diễn viên hài đã trở thành tổng thống, một vận động viên chiến thắng không phải là một ứng viên xa vời. Mặc dù chưa công khai tham vọng chính trị, ông đã xuất hiện trong các cuộc thăm dò với tỷ lệ ủng hộ 60%.
Ngoài ra còn có cựu Tổng thống Petro Poroshenko, người có tỷ lệ ủng hộ thấp nhưng vẫn là đối thủ nguy hiểm của Zelenskyy. Từ năm 2019, hơn 130 vụ án hình sự đã được đưa ra chống lại ông, bao gồm cáo buộc phản quốc vì phê duyệt kế hoạch cung cấp than từ vùng Donbass do Nga chiếm đóng.
Poroshenko là người chỉ trích công khai Zelenskyy và không giấu giếm tham vọng chính trị. Ông đã đến Mỹ và gặp gỡ nhóm của Trump. Tuy nhiên, khi ông cố gắng tham dự Hội nghị An ninh Munich vào tháng 2, ông đã bị từ chối. Hiện ông đang phải đối mặt với các biện pháp trừng phạt của nhà nước vì “lý do an ninh quốc gia”, bao gồm đóng băng tài sản.
Thông điệp của các biện pháp trừng phạt là rõ ràng: Poroshenko sẽ bị loại khỏi cuộc đua tổng thống trước khi nó bắt đầu. Trong bối cảnh này, các ứng viên tiềm năng khác cũng chưa dám tham gia, vì quá sợ hãi.
Dù có lo ngại về cách Zelenskyy đối xử với các đối thủ chính trị, nhưng cho đến nay, các đồng minh của ông chưa đưa ra bất kỳ lời chỉ trích công khai nào. Sau cuộc đối đầu tại Nhà Trắng, các nhà lãnh đạo châu Âu đã bày tỏ ủng hộ ông, giúp Zelenskyy có thêm sức mạnh trong nước, nhưng không rõ điều này sẽ kéo dài bao lâu.
Ngoài những cạnh tranh chính trị đầy cay đắng và sự trả thù, bối cảnh chính trị Ukraine cũng bị chia rẽ sâu sắc. Chiến tranh đã làm gia tăng cảm xúc và chia rẽ đất nước, tạo ra một tình huống bất ổn.
Các nhóm dân tộc cực đoan không chỉ có ảnh hưởng trong một bộ phận dân số mà còn được củng cố nhờ tham gia tích cực vào chiến tranh. Bên cạnh đó, vẫn có một phần xã hội ủng hộ Nga và không muốn xung đột tiếp diễn.
Nếu một cuộc bầu cử được áp đặt từ bên ngoài trong tình huống bất ổn này, nó có thể gây ra hậu quả thảm khốc hơn cả cuộc xâm lược của Nga hoặc việc mất đi các khu công nghiệp trọng yếu của Ukraine. Nguy hiểm không chỉ nằm ở việc một phần ba dân số không thể bỏ phiếu và tính hợp pháp của cuộc bầu cử bị nghi ngờ.
Mối đe dọa thực sự là cuộc bỏ phiếu có thể châm ngòi cho một cuộc chiến giữa tất cả mọi người trước khi bất kỳ lá phiếu nào được bỏ. Một tổng thống đương nhiệm lo sợ thất bại và các đối thủ chính trị quyết tâm giành lại ảnh hưởng có thể khai thác sự chia rẽ trong xã hội. Các lực lượng quân đội và an ninh có thể buộc phải hành động, làm gia tăng nguy cơ bùng nổ.
Nếu các cuộc bầu cử tổng thống có thể gây phân cực nguy hiểm trong các xã hội hòa bình – như chúng ta đã thấy ở Mỹ – thì chúng còn tồi tệ hơn trong thời chiến. Một cuộc bầu cử vội vã ở Ukraine phục vụ kế hoạch chính trị của một cường quốc nước ngoài chắc chắn là công thức cho thảm họa. Một cuộc bỏ phiếu chỉ nên được tổ chức khi có một lệnh ngừng bắn bền vững, cho phép tất cả người dân Ukraine tham gia mà không lo sợ sự phân cực và xung đột.
Ngay trước cuộc đối đầu tại Nhà Trắng, chính quyền Trump đã nghi ngờ tính hợp pháp của Zelenskyy và thúc đẩy việc tổ chức bầu cử tổng thống. Tuy nhiên, một cuộc bầu cử vội vã với mục đích duy nhất là loại bỏ vị tổng thống đương nhiệm có thể gây ra thảm họa cho đất nước.
Trước cuộc tấn công toàn diện của Nga vào Ukraine, tỷ lệ ủng hộ Zelenskyy chỉ ở mức 28%, và đảng của ông chỉ có 11%. Cuộc tấn công của Nga đã khiến người dân Ukraine đoàn kết đằng sau tổng thống, và mức độ ủng hộ ông đạt đỉnh cao kỷ lục. Tuy nhiên, trong hai năm qua, tỷ lệ này liên tục giảm. Theo các cuộc thăm dò, niềm tin vào Zelenskyy giảm từ 54% vào tháng 4/2024 xuống còn 49% vào tháng 1/2025 – không thấp như Trump tuyên bố, nhưng xa mức 90% vào tháng 5/2022.
Nhiều yếu tố đã góp phần vào sự sụt giảm này, bao gồm tham nhũng lan rộng dưới thời ông và sự mệt mỏi từ cuộc chiến kéo dài.
Nhận thức được điểm yếu của mình, Zelenskyy đã cho thấy ông không thoải mái với cạnh tranh. Đối với ông, mọi thứ đều rất quan trọng vì nếu thất bại trong cuộc tái tranh cử, ông có thể đối mặt với các cáo buộc tham nhũng hoặc sự trả thù từ các đối thủ. Các cuộc thăm dò cho thấy nếu bầu cử diễn ra ngay lập tức, Zelenskyy sẽ thua.
Một đối thủ đáng gờm của Zelenskyy đã xuất hiện: Valerii Zaluzhnyi, tướng bốn sao từng là Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Ukraine cho đến tháng 2/2024. Theo thăm dò, nếu Zaluzhnyi tranh cử tổng thống, ông sẽ đánh bại Zelenskyy. Niềm tin công chúng dành cho ông ở mức 72% vào tháng 1.
Mặc dù Zaluzhnyi bị Tổng thống sa thải sau thất bại của cuộc phản công Ukraine năm 2023, có nhiều đồn đoán rằng sự nổi tiếng của ông cũng là một yếu tố. Vị tướng này hiện đang là đại sứ Ukraine tại Vương quốc Anh.
Cho đến nay, Zaluzhnyi chưa tuyên bố tham gia bầu cử, mặc dù không có gì đảm bảo ông sẽ không thay đổi quyết định. Nếu ông không tham gia, các nhân vật quân sự khác như Kyrylo Budanov có thể ra tranh cử.
Budanov, người đứng đầu cơ quan tình báo Ukraine, có tỷ lệ ủng hộ 62%. Ông đột ngột biến mất khỏi công chúng sau một năm xuất hiện nhiều trên truyền thông. Nhiều đồn đoán cho rằng văn phòng của Zelenskyy đã lên kế hoạch loại bỏ ông, dẫn đến việc ông rút lui. Tuy nhiên, ông có thể quay trở lại khi chiến dịch bầu cử bắt đầu.
Nhà vô địch quyền anh Oleksandr Usyk có thể trở thành ứng viên tiềm năng. Trong một đất nước mà một cựu diễn viên hài đã trở thành tổng thống, một vận động viên chiến thắng không phải là một ứng viên xa vời. Mặc dù chưa công khai tham vọng chính trị, ông đã xuất hiện trong các cuộc thăm dò với tỷ lệ ủng hộ 60%.
Ngoài ra còn có cựu Tổng thống Petro Poroshenko, người có tỷ lệ ủng hộ thấp nhưng vẫn là đối thủ nguy hiểm của Zelenskyy. Từ năm 2019, hơn 130 vụ án hình sự đã được đưa ra chống lại ông, bao gồm cáo buộc phản quốc vì phê duyệt kế hoạch cung cấp than từ vùng Donbass do Nga chiếm đóng.
Poroshenko là người chỉ trích công khai Zelenskyy và không giấu giếm tham vọng chính trị. Ông đã đến Mỹ và gặp gỡ nhóm của Trump. Tuy nhiên, khi ông cố gắng tham dự Hội nghị An ninh Munich vào tháng 2, ông đã bị từ chối. Hiện ông đang phải đối mặt với các biện pháp trừng phạt của nhà nước vì “lý do an ninh quốc gia”, bao gồm đóng băng tài sản.
Thông điệp của các biện pháp trừng phạt là rõ ràng: Poroshenko sẽ bị loại khỏi cuộc đua tổng thống trước khi nó bắt đầu. Trong bối cảnh này, các ứng viên tiềm năng khác cũng chưa dám tham gia, vì quá sợ hãi.
Dù có lo ngại về cách Zelenskyy đối xử với các đối thủ chính trị, nhưng cho đến nay, các đồng minh của ông chưa đưa ra bất kỳ lời chỉ trích công khai nào. Sau cuộc đối đầu tại Nhà Trắng, các nhà lãnh đạo châu Âu đã bày tỏ ủng hộ ông, giúp Zelenskyy có thêm sức mạnh trong nước, nhưng không rõ điều này sẽ kéo dài bao lâu.
Ngoài những cạnh tranh chính trị đầy cay đắng và sự trả thù, bối cảnh chính trị Ukraine cũng bị chia rẽ sâu sắc. Chiến tranh đã làm gia tăng cảm xúc và chia rẽ đất nước, tạo ra một tình huống bất ổn.
Các nhóm dân tộc cực đoan không chỉ có ảnh hưởng trong một bộ phận dân số mà còn được củng cố nhờ tham gia tích cực vào chiến tranh. Bên cạnh đó, vẫn có một phần xã hội ủng hộ Nga và không muốn xung đột tiếp diễn.
Nếu một cuộc bầu cử được áp đặt từ bên ngoài trong tình huống bất ổn này, nó có thể gây ra hậu quả thảm khốc hơn cả cuộc xâm lược của Nga hoặc việc mất đi các khu công nghiệp trọng yếu của Ukraine. Nguy hiểm không chỉ nằm ở việc một phần ba dân số không thể bỏ phiếu và tính hợp pháp của cuộc bầu cử bị nghi ngờ.
Mối đe dọa thực sự là cuộc bỏ phiếu có thể châm ngòi cho một cuộc chiến giữa tất cả mọi người trước khi bất kỳ lá phiếu nào được bỏ. Một tổng thống đương nhiệm lo sợ thất bại và các đối thủ chính trị quyết tâm giành lại ảnh hưởng có thể khai thác sự chia rẽ trong xã hội. Các lực lượng quân đội và an ninh có thể buộc phải hành động, làm gia tăng nguy cơ bùng nổ.
Nếu các cuộc bầu cử tổng thống có thể gây phân cực nguy hiểm trong các xã hội hòa bình – như chúng ta đã thấy ở Mỹ – thì chúng còn tồi tệ hơn trong thời chiến. Một cuộc bầu cử vội vã ở Ukraine phục vụ kế hoạch chính trị của một cường quốc nước ngoài chắc chắn là công thức cho thảm họa. Một cuộc bỏ phiếu chỉ nên được tổ chức khi có một lệnh ngừng bắn bền vững, cho phép tất cả người dân Ukraine tham gia mà không lo sợ sự phân cực và xung đột.