Hôm nay, tự do và công lý đối mặt với thách thức. Hai thẩm phán liên bang đã mạnh mẽ bác bỏ những sắc lệnh hành pháp đầy tính trả thù của Tổng thống Donald Trump, nhằm vào hai công ty luật Jenner & Block và WilmerHale. Những sắc lệnh này, bản thân là một hành vi bén ngót của quyền lực chính trị, rõ ràng nhằm trừng phạt các công ty có liên quan đến cuộc điều tra của Robert Mueller – cuộc điều tra mà ông Trump đã từng tìm mọi cách để dập tắt.
Văn phòng tổng thống không phải là sân chơi cá nhân!
Không phải một mà ba thẩm phán đã chỉ rõ: sắc lệnh của Trump không chỉ là hành động lạm quyền mà còn vi phạm những nguyên tắc nền tảng của Hiến pháp Hoa Kỳ. Nhắm vào các công ty luật, cấm đoán việc lựa chọn luật sư, hay cố tình trừng phạt vì họ bảo vệ những người, những quan điểm mà ông Trump không thích? Đó là sự chà đạp thô bạo quyền tự do ngôn luận, bẻ gãy cột trụ pháp lý vốn là nền móng vững chắc của nước Mỹ.
Thẩm phán John Bates, người chủ trì phiên tòa liên quan đến Jenner & Block, không kìm được sự phẫn nộ. Ngay tại cuộc họp khẩn cấp vào tối thứ Sáu, Bates đã đưa ra lệnh tạm thời, đóng băng những phần gây tranh cãi trong sắc lệnh của Trump. Các biện pháp này không chỉ giới hạn việc tiếp cận của công ty tới các quan chức chính phủ và tòa nhà liên bang, mà còn cố gắng cấm cản nhân viên cũ của Jenner đảm nhiệm những công việc nội bộ chính phủ. Ngôn từ sắc lệnh của ông Trump, với ý định trừng phạt Jenner chỉ vì công ty hỗ trợ miễn phí cho những mục tiêu chính trị đối lập, đã khiến Bates gọi là "đáng lo ngại" và "đầy mỉa mai".
Nào, sự thù địch đến đâu mới đủ? WilmerHale, một công ty luật khác chịu sự đàn áp từ chính quyền Trump, đã đưa vụ kiện của mình lên một thẩm phán khác tại cùng trụ sở. Thẩm phán Richard Leon, với sự công tâm và tinh thần thượng tôn pháp luật, đã bác bỏ phần lớn các biện pháp trong sắc lệnh hành pháp chống lại WilmerHale. Từ việc cấm cản các luật sư của công ty vào các tòa nhà chính phủ đến việc trả thù khách hàng của công ty bằng cách chấm dứt hợp đồng – tất cả những động thái này, Leon tuyên bố, là "mối đe dọa trực tiếp đối với sự sống còn" của WilmerHale. Thẩm phán không cầm lòng, thẳng thừng gọi đó là hành động "võ đoán về mặt chính trị" và khẳng định rằng cái giá của "hậu quả lạnh sống lưng" là tổn hại đến nền dân chủ của nước Mỹ.
Thật đáng buồn thay khi một tổng thống – người đáng ra phải bảo vệ Hiến pháp, lại là kẻ hủy hoại nó. Trong phiên tòa, Leon không giấu sự hoài nghi trước các biện pháp hạn chế quyền từ phía chính quyền Trump, kể cả việc cấm luật sư vào các tòa nhà liên bang. Câu hỏi của Leon đối với luật sư đại diện Bộ Tư pháp đã trở thành tâm điểm của phiên tòa: “Đây là một tòa nhà chính phủ. Bây giờ ông nói công ty luật này không được vào? Họ sẽ bảo vệ khách hàng của mình kiểu gì? Ông có từng thực sự hành luật không? Hãy dùng tới lý trí thông thường đi!”
Các công ty luật và tổ chức từng là mục tiêu chính trị của ông Trump không đơn độc. Cách đây không lâu, Perkins Coie – công ty khác bị ông đưa vào tầm ngắm – cũng giành chiến thắng tại tòa án, khi một thẩm phán khác bác bỏ sắc lệnh tương tự. Những hành động của Trump đã tạo ra một bầu không khí đầy sợ hãi giữa các luật sư – những người vốn phải gánh trên vai trọng trách bảo vệ quyền con người: nếu cứ phải "đoán xem liệu mình có bị chính quyền săn lùng không" thì làm sao họ dám mạnh mẽ tranh đấu vì lẽ phải?
Lạm dụng quyền lực không bao giờ là truyền thống của nước Mỹ. Đây không phải là cách đất nước này vận hành. Những động thái của ông Trump không chỉ là phản ánh lòng thù ghét cá nhân mà còn là một cuộc tấn công trực diện vào hệ thống pháp luật, cột trụ của nền dân chủ mà chúng ta đã dày công xây dựng. Những công ty luật và luật sư của họ không phải là con tốt thí trong trò chơi quyền lực của bất kỳ ai, bất kể là tổng thống. Khi những người bảo vệ công lý bị cản bước, tự do của toàn dân Mỹ cũng đang bị đe dọa.