Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy hôm thứ Bảy ngày 1-2-2025 cho biết việc loại bỏ Ukraine khỏi các cuộc đàm phán giữa Mỹ và Nga về chiến tranh ở Ukraine là “rất nguy hiểm” và kêu gọi tăng cường đối thoại giữa Kyiv và Washington để xây dựng kế hoạch ngừng bắn.
Trong một cuộc phỏng vấn độc quyền với The Associated Press, Zelenskyy nói rằng Nga không muốn tham gia đàm phán ngừng bắn hoặc thảo luận bất kỳ nhượng bộ nào, vì Điện Kremlin coi việc này là thất bại khi quân đội Nga đang chiếm ưu thế trên chiến trường.
Ông cho biết Tổng thống Mỹ Donald Trump có thể đưa Tổng thống Nga Vladimir Putin vào bàn đàm phán với các biện pháp đe dọa áp đặt lệnh trừng phạt lên hệ thống năng lượng và ngân hàng của Nga, cùng với việc tiếp tục hỗ trợ quân đội Ukraine.
“Tôi nghĩ đây là những bước gần nhất và quan trọng nhất,” Zelenskyy nói trong cuộc phỏng vấn kéo dài hơn một giờ tại thủ đô Kyiv.
Nhận xét của Zelenskyy được đưa ra sau tuyên bố hôm thứ Sáu của Trump, rằng các quan chức Mỹ và Nga đang “đã nói chuyện” về việc chấm dứt chiến tranh. Trump cho biết chính quyền của ông đã có những cuộc thảo luận “rất nghiêm túc” với Nga, nhưng không nêu chi tiết.
“Họ có thể có mối quan hệ riêng, nhưng nói về Ukraine mà không có chúng tôi – điều đó nguy hiểm cho tất cả mọi người,” Zelenskyy nói.
Ông cho biết nhóm của mình đã liên lạc với chính quyền Trump, nhưng các cuộc thảo luận chỉ ở mức “chung chung”, và ông tin rằng các cuộc gặp trực tiếp sẽ diễn ra sớm để xây dựng các thỏa thuận chi tiết hơn.
“Chúng ta cần làm việc nhiều hơn về điều này,” ông nói, đồng thời cho biết Trump dường như tập trung vào các vấn đề trong nước trong những tuần đầu sau khi nhậm chức.
Cuộc chiến kéo dài gần ba năm ở Ukraine đang ở ngã rẽ quan trọng. Trump từng hứa sẽ chấm dứt xung đột trong vòng sáu tháng sau khi nhậm chức, nhưng hai bên vẫn còn cách xa nhau, và không rõ một thỏa thuận ngừng bắn sẽ được hình thành như thế nào. Trong khi đó, Nga tiếp tục giành được những lợi thế chậm nhưng chắc dọc chiến tuyến, trong khi lực lượng Ukraine đang phải đối mặt với tình trạng thiếu nhân lực nghiêm trọng.
Hầu hết người Ukraine mong muốn một khoảng dừng trong chiến tranh để xây dựng lại cuộc sống. Đất nước này hằng ngày phải đối mặt với các cuộc tấn công vào nhà cửa của Nga, và các đợt tấn công vào hệ thống điện đã khiến nhiều thành phố chìm trong bóng tối.
Hàng triệu người Ukraine đã phải di tản, không thể trở về nhà sau khi phần lớn miền đông đất nước bị san phẳng. Gần một phần năm lãnh thổ Ukraine hiện đang bị Nga chiếm đóng. Tại những khu vực này, chính quyền do Moscow bổ nhiệm đang nhanh chóng xóa bỏ mọi dấu vết của bản sắc Ukraine.
Với việc Trump trở lại Nhà Trắng, mối quan hệ của Ukraine với Mỹ, đồng minh lớn và quan trọng nhất của họ, cũng đang ở thời điểm then chốt.
Trong cuộc điện đàm đầu tiên với Trump trong chiến dịch tranh cử tổng thống, Zelenskyy cho biết, hai bên đồng ý rằng nếu Trump thắng cử, họ sẽ gặp nhau để thảo luận các bước cần thiết để kết thúc chiến tranh. Tuy nhiên, chuyến thăm dự kiến của đặc phái viên Ukraine của Trump, Keith Kellogg, đã bị hoãn lại “vì lý do pháp lý.” Sau đó, một khoản viện trợ nước ngoài đột ngột bị đóng băng, khiến các tổ chức Ukraine phải tạm dừng các dự án.
“Tôi tin rằng trước hết, chúng ta (phải) tổ chức một cuộc gặp với ông ấy, và điều đó rất quan trọng. Và đó cũng là điều mà mọi người ở châu Âu mong muốn,” Zelenskyy nói, đề cập đến “một tầm nhìn chung về việc kết thúc nhanh chóng chiến tranh.”
Sau cuộc nói chuyện với Trump, “chúng ta nên chuyển sang một hình thức đàm phán nào đó với Nga. Và tôi muốn thấy Mỹ, Ukraine và Nga cùng ngồi vào bàn đàm phán. … Và thành thật mà nói, tiếng nói của Liên minh châu Âu cũng nên có mặt. Tôi nghĩ điều đó sẽ công bằng và hiệu quả. Nhưng kết quả sẽ ra sao? Tôi không biết.”
Zelenskyy cảnh báo chống lại việc để Putin “kiểm soát” cuộc chiến, ám chỉ những đe dọa leo thang liên tục của Nga dưới thời chính quyền Tổng thống Joe Biden.
Ông lập luận rằng việc gia nhập NATO là lựa chọn “rẻ nhất” cho các đồng minh của Ukraine, đồng thời cũng sẽ củng cố vị thế địa chính trị của Trump.
“Tôi thực sự tin rằng đây là những cam kết an ninh rẻ nhất mà Ukraine có thể nhận được, và cũng là rẻ nhất cho tất cả mọi người,” ông nói.
“Đó sẽ là tín hiệu cho thấy không phải Nga quyết định ai được gia nhập NATO và ai không, mà là Mỹ quyết định. Tôi nghĩ đây là một chiến thắng lớn cho Trump,” ông nói, rõ ràng nhắm vào sở thích của vị tổng thống với những người chiến thắng và các thương vụ kinh doanh.
Ngoài ra, Zelenskyy cho biết, lực lượng quân đội 800.000 người của Ukraine sẽ là một điểm cộng cho liên minh, đặc biệt nếu Trump muốn đưa quân Mỹ đang đóng quân ở nước ngoài trở về nhà.
Các đề xuất bảo đảm an ninh khác cần được hỗ trợ bởi đủ lượng vũ khí từ Mỹ và châu Âu, cũng như hỗ trợ Kyiv phát triển ngành công nghiệp quốc phòng của riêng mình.
Zelenskyy cũng nói rằng một đề xuất của Pháp về việc triển khai lực lượng châu Âu tại Ukraine để ngăn chặn sự xâm lược của Nga đang được hình thành, nhưng ông tỏ ra hoài nghi, cho rằng còn nhiều câu hỏi về cơ cấu chỉ huy, quy mô và vị trí của lực lượng này. Vấn đề đã được Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Trump đề cập.
“Tôi đã nói trước mặt hai nhà lãnh đạo rằng chúng tôi quan tâm đến điều này như một phần của cam kết bảo đảm an ninh, nhưng không phải là cam kết duy nhất,” ông nói. “Điều đó là chưa đủ.”
Ông nói thêm: “Hãy tưởng tượng, có một lực lượng đóng quân. Câu hỏi là ai sẽ chỉ huy? Ai là người chính? Họ sẽ làm gì nếu Nga tấn công? Tên lửa, đổ bộ, tấn công từ biển, vượt biên giới đất liền, tiến công. Họ sẽ làm gì? Nhiệm vụ của họ là gì?”
Khi được hỏi liệu ông có đặt trực tiếp những câu hỏi này với Macron hay không, Zelenskyy mỉm cười và nói: “Chúng tôi vẫn đang trong quá trình đối thoại.”
Sau tuyên bố của Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio rằng chiến tranh đã khiến Ukraine lùi lại 100 năm, Zelenskyy kêu gọi Rubio đến thăm Ukraine.
“Ông ấy cần đến Ukraine trước hết để xem những gì Nga đã làm,” Tổng thống Ukraine nói. “Nhưng cũng để xem người dân Ukraine đã làm gì, những gì họ đã làm được cho an ninh của Ukraine và thế giới, như tôi đã nói, và chỉ cần nói chuyện với họ.”
Theo Zelenskyy, nếu không có các cam kết bảo đảm an ninh từ các đồng minh của Ukraine, bất kỳ thỏa thuận nào với Nga sẽ chỉ là tiền đề cho các hành động xâm lược trong tương lai. Việc gia nhập NATO, một mong muốn lâu dài của Kyiv mà Moscow kiên quyết phản đối, vẫn là lựa chọn hàng đầu của Zelenskyy.