Xung đột Nga - Ukraine đang đứng trước bước ngoặt lớn, với những diễn biến khó lường và sự rạn nứt ngày càng sâu sắc trong quan hệ giữa Mỹ và châu Âu. Khi cuộc chiến sắp bước sang năm thứ ba, tình hình chiến trường không chỉ căng thẳng hơn bao giờ hết mà còn có thể đánh dấu một giai đoạn chính trị mới đầy thách thức. Sự đồng thuận trước đây giữa Mỹ và châu Âu trong việc hỗ trợ Ukraine đang dần tan vỡ, đặc biệt khi các gói viện trợ cho Kyiv được dự đoán sẽ gặp nhiều trở ngại trong thời gian tới.
Châu Âu hành động khẩn cấp
Những động thái đơn phương của Mỹ nhằm tìm kiếm giải pháp chấm dứt xung đột đã khiến các đối tác châu Âu và chính quyền Kyiv cảm thấy bị bỏ rơi. Sau cuộc điện đàm giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và người đồng cấp Nga Vladimir Putin tuần trước, cùng với cuộc đối thoại giữa ngoại trưởng hai nước, kế hoạch tiếp xúc song phương tiếp tục được triển khai. Một cuộc gặp cấp cao dự kiến diễn ra tại Ả Rập Xê Út, nhưng Kyiv lại không được mời tham dự. Tổng thống Volodymyr Zelensky khẳng định Ukraine sẽ không tham gia bất kỳ cuộc thảo luận nào với Nga trước khi tham vấn các đối tác chiến lược.
Trước tình hình này, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã triệu tập một hội nghị thượng đỉnh khẩn cấp của châu Âu về Ukraine. Lo ngại về việc Mỹ đẩy châu Âu ra ngoài lề và độc quyền kiểm soát tiến trình đàm phán hòa bình đang gia tăng. Ngoại trưởng Ba Lan Radosław Sikorski nhận định, châu Âu cần chủ động hơn trong bối cảnh ông Trump áp dụng chiến thuật "trinh sát thông qua chiến đấu" – tung ra quyết sách rồi chờ phản ứng từ các bên để điều chỉnh. Trong khi đó, đặc phái viên của ông Trump về Nga và Ukraine, Keith Kellogg, nhấn mạnh rằng châu Âu sẽ không tham gia trực tiếp vào quá trình đàm phán trừ khi đưa ra được những đề xuất cụ thể và cam kết tăng chi tiêu quốc phòng.
Thế khó của Ukraine
Năm 2025 được dự báo sẽ mang đến những chuyển biến lớn cho cục diện chiến sự Ukraine, đặc biệt trong bối cảnh địa chính trị khu vực thay đổi mạnh mẽ. Tổng thống Zelensky kiên quyết yêu cầu Nga rút khỏi các vùng lãnh thổ đã chiếm đóng, nhưng điều này được xem là khó thành hiện thực. Việc Mỹ giảm sự hiện diện tại châu Âu và Ukraine không phải là điều bất ngờ, nhưng theo chuyên gia Marc Pierini từ Quỹ Carnegie vì hòa bình quốc tế, châu Âu đang đứng trước một thời điểm lịch sử đầy thách thức. Một mặt, EU phải đối mặt với sự cứng rắn của Nga, bên đang chiếm ưu thế trên chiến trường. Mặt khác, liên minh xuyên Đại Tây Dương với Mỹ đang rạn nứt, biến Washington từ đồng minh thành một bên gây sức ép.
Zelensky thừa nhận rằng Ukraine sẽ "khó tồn tại" nếu không có sự hỗ trợ quân sự từ Mỹ. Việc bị kẹt giữa những bất đồng của các đối tác phương Tây khiến Kyiv rơi vào thế bất lợi. Những năm qua, Ukraine liên tục phàn nàn về việc chậm trễ nhận vũ khí viện trợ. Giờ đây, bài toán càng trở nên nan giải khi quan hệ chính trị giữa các đồng minh gặp trục trặc. Dù không đồng tình với một số lập trường của Mỹ, Zelensky vẫn nhấn mạnh tầm quan trọng của Washington và tiếp tục thúc giục ông Trump ủng hộ Ukraine chống lại Nga.
Giao tranh khốc liệt
Chiến trường Ukraine vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt khi cuộc chiến chuẩn bị bước sang năm thứ tư. Ngày 15/2 được xem là ngày giao tranh ác liệt nhất từ đầu năm 2025, với ít nhất 250 cuộc tấn công được ghi nhận. Điểm nóng tập trung tại mặt trận TP. Pokrovsk ở Donetsk, miền đông Ukraine. Các cuộc tấn công của Nga trong đêm đã gây hỏa hoạn tại một cơ sở hạ tầng quan trọng ở tỉnh Mykolaiv.
Quân đội Ukraine tuyên bố Nga đã tổn thất hơn 1.700 binh sĩ, 5 xe tăng và 84 thiết giáp chỉ trong một ngày. Tuy nhiên, phía Nga cũng khẳng định Ukraine chỉ còn kiểm soát 20% thành phố chiến lược Chasiv Yar ở Donetsk. Cả hai bên đều không bình luận về các tuyên bố của đối thủ.
Liệu có một "Minsk 3.0"?
Trong khi tương lai của Ukraine vẫn còn nhiều bất định, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth khẳng định rằng an ninh của Ukraine thời hậu chiến phải được đảm bảo bởi "quân đội châu Âu và ngoài châu Âu", chứ không nằm trong phạm vi phòng thủ tập thể của NATO. Ông nhấn mạnh rằng châu Âu phải chịu trách nhiệm chính trong việc ủng hộ Ukraine và đảm bảo an ninh châu lục, trong khi Mỹ tập trung vào khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.