Thế giới đang đứng trước một ngã rẽ lịch sử, khi kim đồng hồ tận thế lặng lẽ tiến gần đến điểm không. Một câu hỏi vang lên giữa những hành lang quyền lực của Washington, Moscow và Bắc Kinh: Liệu nhân loại có thể tránh khỏi một cuộc chiến tranh hạt nhân, hay đây chỉ là sự tạm ngừng trước cơn bão?
Ngày 13 tháng 2, Tổng thống Trump đã ném một quả bom chính trị vào bàn cờ địa chính trị toàn cầu. Ông kêu gọi một thỏa thuận chưa từng có trong lịch sử hiện đại: cắt giảm một nửa ngân sách quân sự của Hoa Kỳ, Nga và Trung Quốc. Một đề xuất táo bạo, một nước cờ hiểm hóc, nhưng liệu nó có khả thi?
Tại Phòng Bầu dục, ông Trump không chỉ cảnh báo về sự nguy hiểm của cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân mà còn vạch trần một sự thật phũ phàng: cả ba siêu cường đều đang lãng phí hàng trăm tỷ USD vào những vũ khí có thể xóa sổ nền văn minh nhân loại chỉ trong chớp mắt. Trong khi đó, xung đột tại Ukraine và Trung Đông vẫn đang bùng cháy, và Trung Quốc lặng lẽ nhưng nhanh chóng nâng cấp kho vũ khí của mình. Nếu không hành động ngay bây giờ, thế giới có thể đối diện với một cơn ác mộng còn tồi tệ hơn cả Chiến tranh Lạnh.
Nhưng câu hỏi lớn nhất không phải là liệu Trump có thể thương lượng thành công hay không, mà là liệu Moscow và Bắc Kinh có thực sự muốn đàm phán, hay đây sẽ chỉ là một ván cờ mà nước Mỹ phải chơi đơn độc giữa những đối thủ không hề có ý định từ bỏ sức mạnh hủy diệt của mình.
Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu sâu hơn trong video hôm nay. Ông Trump muốn đàm phán phi hạt nhân hóa với Nga và Trung Quốc. Hôm 13 tháng 2, Tổng thống Trump đã bày tỏ mong muốn khởi động lại các cuộc đàm phán kiểm soát vũ khí hạt nhân với Nga và Trung Quốc. Mục tiêu là cắt giảm một nửa ngân sách quốc phòng của cả ba nước. Phát biểu tại Phòng Bầu dục, ông nhấn mạnh rằng hàng trăm tỷ đô la đang được đổ vào việc nâng cấp năng lực răn đe hạt nhân của Mỹ là một sự lãng phí đáng tiếc. Ông chỉ ra rằng cả Mỹ, Nga và Trung Quốc đều đang không ngừng mở rộng kho vũ khí của mình, bất chấp thực tế rằng thế giới đã có đủ sức mạnh hủy diệt nhiều lần.
Dù Hoa Kỳ và Nga từ lâu đã sở hữu kho vũ khí hạt nhân khổng lồ, ông Trump cảnh báo rằng Trung Quốc đang nhanh chóng bắt kịp. Chỉ trong vòng 5-6 năm tới, Bắc Kinh có thể trở thành một đối thủ hạt nhân ngang hàng. Theo ông, nếu không có sự kiểm soát, thế giới có thể đối mặt với một cuộc khủng hoảng chưa từng có. Ông khẳng định sẽ thúc đẩy các cuộc đàm phán ba bên sau khi giải quyết những vấn đề trước mắt tại Trung Đông và Ukraine. Ông nhấn mạnh: "Tôi muốn gặp Chủ tịch Tập Cận Bình và Tổng thống Putin để bàn về việc cắt giảm một nửa ngân sách quân sự, và tôi tin rằng điều này hoàn toàn có thể thực hiện được trong nhiệm kỳ đầu tiên."
Trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông Trump từng cố gắng đưa Trung Quốc vào bàn đàm phán kiểm soát vũ khí hạt nhân nhưng không thành công. Khi đó, Mỹ và Nga đang thương thảo gia hạn hiệp ước New START. Tuy nhiên, dưới thời ông Biden, Nga đã đình chỉ tham gia hiệp ước này. Chính sách của Trump có sự khác biệt rõ rệt với cách tiếp cận hiện tại dưới thời Biden. Nỗ lực ngoại giao của Hoa Kỳ và Trung Quốc chỉ dẫn đến một thỏa thuận rằng trí tuệ nhân tạo AI không được phép kiểm soát vũ khí hạt nhân – một điều không hề được đề cập trong báo cáo mới nhất của Cơ quan Tình báo Quốc phòng Mỹ về mối đe dọa hạt nhân toàn cầu.
Thứ trưởng Bộ Năng lượng Hoa Kỳ J. Ruby cho rằng Mỹ cần một chiến lược đối phó sâu sắc hơn để ngăn chặn Nga và Trung Quốc sử dụng vũ khí hạt nhân, đồng thời xử lý các cuộc khủng hoảng trong tương lai. Bà nhấn mạnh rằng tiếp tục sản xuất vũ khí trong thời gian dài không phải là một chiến lược bền vững, bởi Nga và Trung Quốc đang hiện đại hóa kho vũ khí với tốc độ đáng kể, tận dụng tối đa tiềm lực kinh tế và công nghệ để gia tăng ảnh hưởng.
Bà Ruby cũng cảnh báo rằng chiến tranh trong kỷ nguyên mới đang đặt ra những thách thức lớn, đặc biệt sau những gì Nga đã làm trong cuộc xâm lược Ukraine. Việc quân đội Nga chiếm giữ nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia và Chernobyl đã làm dấy lên lo ngại về nguy cơ hạt nhân trong các cuộc xung đột hiện đại, buộc thế giới phải xem xét lại chiến lược an ninh toàn cầu một cách nghiêm túc. Chính quyền Moscow ngày càng lạm dụng các biện pháp răn đe hạt nhân như một công cụ gây sức ép chiến lược, thể hiện rõ qua quyết định hủy phê chuẩn Hiệp ước Cấm thử hạt nhân toàn diện (CTBT).
Điều đáng lo ngại hơn là viễn cảnh Nga có thể chia sẻ công nghệ hạt nhân với Triều Tiên và Iran để đổi lấy sự hỗ trợ của hai quốc gia này trong cuộc chiến tại Ukraine – một động thái có thể làm gia tăng nguy cơ phổ biến vũ khí hạt nhân trên phạm vi toàn cầu.
Ở phía bên kia, Trung Quốc lại theo đuổi một chiến lược hạt nhân đầy mập mờ. Bắc Kinh không những thiếu thiện chí tham gia đối thoại mà còn đẩy mạnh các dự án quân sự bí mật, từ việc xây dựng hệ thống hầm ngầm phức tạp đến phát triển các hệ thống cảnh báo sớm tiên tiến. Theo nhận định của bà Ruby, Trung Quốc dường như đang có sự chuyển dịch chiến lược quan trọng, từ chính sách không sử dụng vũ khí hạt nhân trước sang chiến lược phóng khi có cảnh báo. Trong bối cảnh thế giới đối mặt với những xung đột ngày càng căng thẳng, khả năng vi phạm điều cấm kỵ về hạt nhân không còn chỉ là giả thuyết.
Theo bà Ruby, những vectơ đe dọa hạt nhân mới đã xuất hiện, kéo theo nguy cơ phổ biến vũ khí ngày càng tăng. Những thực tế này đặt ra thách thức nghiêm trọng đối với nền an ninh toàn cầu. Phát biểu tại Viện Tổ chức Nghiên cứu Chính sách nổi tiếng tại Mỹ, bà Ruby nhấn mạnh: "Với đôi mắt mở to, chúng tôi đã vạch một con đường để duy trì sự phát triển hạt nhân đáng tin cậy nhằm chuẩn bị cho chính quyền Trump sắp tới."
Theo bà, đây là thời điểm khó khăn nhất mà Cơ quan An ninh Hạt nhân Quốc gia Hoa Kỳ (NSA) từng đối mặt, khi những thay đổi địa chính trị, sự lão hóa của kho dự trữ hạt nhân và cơ sở hạ tầng, cùng sự phát triển thần tốc của công nghệ – đặc biệt là trí tuệ nhân tạo – đang phá vỡ nhiều chuẩn mực an ninh hạt nhân trước đây. Theo ước tính của Văn phòng Ngân sách Quốc hội Hoa Kỳ (CBO), chi phí hiện đại hóa lực lượng hạt nhân Mỹ trong giai đoạn 2023-2032 sẽ lên tới 756 tỷ USD, tăng 120 tỷ USD so với dự báo trước đó. Con số này phản ánh mức độ đầu tư ngày càng lớn vào lĩnh vực quốc phòng, trong bối cảnh các đối thủ chiến lược như Nga và Trung Quốc tiếp tục đẩy nhanh tốc độ phát triển vũ khí hạt nhân.
Dù vậy, bà Ruby vẫn tỏ ra lạc quan. Bà nhấn mạnh tầm quan trọng của việc củng cố các liên minh, đồng thời lấy bài học từ đại dịch COVID-19 để khẳng định sự cần thiết của việc xây dựng chuỗi cung ứng bền vững. "Nếu có điều gì đó không ổn, chúng ta vẫn có thể dựa vào những đối tác như Vương quốc Anh, và điều đó cũng đúng theo chiều ngược lại," bà nhận định. Chính quyền Biden cũng đã đẩy mạnh hợp tác ba bên với Nhật Bản và Hàn Quốc trong lĩnh vực khoa học và công nghệ hạt nhân. Những liên minh mới, đặc biệt là AUKUS – thỏa thuận quốc phòng giữa Mỹ, Anh và Úc – được kỳ vọng sẽ giúp Washington ứng phó hiệu quả hơn với những biến động địa chính trị trong tương lai.
Trong khi đó, chính quyền Trump sắp tới sẽ phải đối mặt với những quyết định quan trọng về chính sách hạt nhân. Brandon Williams, một cựu sĩ quan tàu ngầm hải quân với hơn 30 năm kinh nghiệm trong các chương trình hạt nhân, đã được đề cử thay thế bà Ruby ở vị trí Thứ trưởng Bộ Năng lượng Hoa Kỳ phụ trách an ninh hạt nhân. Một trong những vấn đề nhạy cảm mà ông Williams có thể phải giải quyết là lập trường của chính quyền Trump về việc tái khởi động thử nghiệm hạt nhân ở Nevada – điều chưa từng được thực hiện kể từ năm 1992. Trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, ý tưởng này từng được thảo luận nhưng không đi đến hành động cụ thể.
Theo bà Ruby, nước Mỹ cần phải chuẩn bị một kế hoạch gia hạn để sẵn sàng trước những thách thức trong thập kỷ tới. "Bây giờ là lúc xác định nhu cầu hạt nhân sau năm 2030 để chúng ta có thể chuẩn bị cơ sở hạ tầng phù hợp," bà nhấn mạnh. Trước tốc độ phát triển nhanh chóng của Nga và Trung Quốc, Washington cần tính toán kỹ lưỡng về khả năng đối phó với các mục tiêu chiến lược cứng và sâu, các hệ thống vũ khí trong không gian cũng như các loại tên lửa phi đạn đạo. Đây sẽ là một nhiệm vụ vô cùng khó khăn.
Dấu hiệu nguy hiểm từ cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân mới giữa Hoa Kỳ, Nga và Trung Quốc không giống như thời kỳ Chiến tranh Lạnh. Hoa Kỳ sắp đối mặt với một thách thức chưa từng có: hai đối thủ hạt nhân ngang hàng cùng lúc. Trong thập kỷ tới, thế giới có thể chứng kiến một cuộc chạy đua hạt nhân mới khi các cường quốc hướng tới việc tăng gấp đôi kho vũ khí chiến lược so với hiện tại.
Theo các tính toán của giới chức Hoa Kỳ, đến năm 2034, Trung Quốc có thể sở hữu số lượng vũ khí hạt nhân ngang bằng với Mỹ hiện nay. Các chuyên gia cảnh báo rằng nếu tính tổng kho vũ khí của Nga và Trung Quốc, hai quốc gia này có thể vượt xa Mỹ về số lượng, với hơn 3.000 đầu đạn chiến lược so với con số 1.500 của Washington. Hiệp ước New START năm 2018 quy định mỗi bên – Hoa Kỳ và Nga – chỉ được triển khai tối đa 1.550 đầu đạn hạt nhân chiến lược, cùng 700 hệ thống phóng gồm tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (ICBM), tên lửa đạn đạo phóng từ tàu ngầm (SLBM) và máy bay ném bom hạng nặng. Tuy nhiên, thỏa thuận này sẽ hết hiệu lực vào ngày 5 tháng 2 năm 2026. Từ năm 2023, Nga cũng đã trì hoãn các cam kết trong hiệp ước, dù vẫn tuyên bố tuân thủ giới hạn số lượng đầu đạn.
Từ thập niên 1970, Mỹ và Nga (trước đây là Liên Xô) đã tiến hành nhiều vòng đàm phán nhằm kiểm soát và cắt giảm vũ khí hạt nhân chiến lược. Ở giai đoạn đỉnh cao của Chiến tranh Lạnh, Hoa Kỳ từng sở hữu hơn 32.000 vũ khí hạt nhân, trong khi Liên Xô có tới 45.000. Cả hai bên cũng đã rút khoảng 14.000 vũ khí hạt nhân chiến thuật khỏi châu Âu. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, câu hỏi đặt ra là liệu kỷ nguyên cắt giảm có kiểm soát này có còn tiếp tục hay đã kết thúc.
Dưới thời Tổng thống Biden, đối thoại chính trị Mỹ-Nga về kiểm soát vũ khí hạt nhân gần như đình trệ, mặc dù các cuộc đàm phán giữa các chuyên gia vẫn diễn ra. Nhiều hiệp ước kiểm soát vũ khí song phương trước đây cũng đã bị hủy bỏ, bao gồm Hiệp ước Chống tên lửa đạn đạo (ABM), Hiệp ước về Lực lượng Hạt nhân Tầm trung (INF), Hiệp ước Bầu trời Mở, Hiệp ước về Lực lượng Thông thường ở châu Âu (CFE) và một số hiệp định khác.
Ngày 7 tháng 6 năm 2024, Pran Vadik, trợ lý đặc biệt của Tổng thống Biden về kiểm soát vũ khí, Giải trừ quân bị và không phổ biến vũ khí hạt nhân tại Hội đồng An ninh Quốc gia, cảnh báo rằng Nga, Trung Quốc và Triều Tiên đều đang mở rộng và đa dạng hóa kho vũ khí hạt nhân với tốc độ đáng báo động, đồng thời không bày tỏ thiện chí tham gia kiểm soát vũ khí. Theo ông, hệ thống kiểm soát vũ khí quốc tế đang đối diện với những dạn nứt nghiêm trọng, cho thấy một thập kỷ đầy thách thức phía trước.
Những diễn biến này làm dấy lên lo ngại về nguy cơ tính toán sai lầm trong lĩnh vực hạt nhân. Trong khi trước đây, các cuộc đàm phán thường xuyên giúp các bên duy trì sự minh bạch, thì hiện tại, việc thiếu vắng các kênh đối thoại chính trị khiến quan hệ song phương giữa các cường quốc ngày càng căng thẳng. Trước khi Tổng thống Trump đắc cử nhiệm kỳ hai, quan hệ Nga-Mỹ đã liên tục xấu đi, làm gia tăng nguy cơ đối đầu chiến lược.
Tổng thống Vladimir Putin luôn muốn thế giới tin rằng ông sẵn sàng sử dụng vũ khí hạt nhân nếu cần thiết. Dù không ai có thể biết chắc điều gì đang diễn ra trong các tính toán chiến lược của Điện Kremlin, nhưng có một điều chắc chắn: Moscow hiểu rõ hậu quả của một cuộc tấn công hạt nhân toàn diện. Các tính toán thời Chiến tranh Lạnh của Lầu Năm Góc từng kết luận rằng nếu Mỹ tiến hành một cuộc tấn công hạt nhân quy mô lớn vào Nga, trong vòng 48 giờ đầu tiên, khoảng 70 triệu người – tức là 1/4 dân số Nga – sẽ thiệt mạng.
Trung Quốc thì lại có cách tiếp cận hoàn toàn khác. Bắc Kinh từ chối tham gia kiểm soát và xác minh vũ khí hạt nhân, cho rằng kho vũ khí chiến lược của họ vẫn quá nhỏ so với Mỹ, do đó không cần thiết phải đàm phán. Chỉ vài năm trước, kho vũ khí hạt nhân chiến lược của Bắc Kinh được cho là ngang bằng với Anh và Pháp, tức là từ 200 đến 300 đầu đạn. Tuy nhiên, theo báo cáo gần đây của Ngũ Giác Đài, Trung Quốc hiện có khoảng 500 đầu đạn hạt nhân và có thể tăng lên 1.000 vào năm 2030. Điều này buộc Mỹ phải bổ sung Trung Quốc vào danh sách các mục tiêu quân sự hạt nhân chiến lược của mình.
Những thay đổi này cũng đặt ra một vấn đề nghiêm trọng đối với chính sách kiểm soát vũ khí của Hoa Kỳ. Nếu không tính đến vai trò của Bắc Kinh, bất kỳ thỏa thuận nào giữa Washington và Moscow cũng sẽ bị ảnh hưởng bởi sự mở rộng nhanh chóng của Bắc Kinh. Mỹ không thể bỏ qua nhu cầu răn đe đối với Trung Quốc trong khi tìm kiếm các thỏa thuận hạt nhân với Nga. Hiện tại, vẫn chưa có kế hoạch nào từ phía Mỹ nhằm cân bằng tổng số vũ khí hạt nhân với liên minh Nga-Trung. Việc tăng cường năng lực răn đe hạt nhân sẽ là một bước đi tốn kém và có thể mất nhiều thập kỷ để hoàn thành.
Một số ý kiến cho rằng Mỹ không cần phải tăng cường kho vũ khí hạt nhân để ngang bằng hoặc vượt trội so với tổng số đầu đạn của Nga và Trung Quốc, bởi yếu tố quyết định vẫn là khả năng răn đe hiệu quả. Tuy nhiên, rõ ràng với 1.500 đầu đạn hạt nhân theo quy định của New START, Mỹ sẽ gặp nhiều khó khăn nếu phải đối mặt đồng thời với cả Nga và Trung Quốc trong một cuộc chiến hạt nhân quy mô lớn.
Thực tế cho thấy, Nga và Trung Quốc đang buộc Mỹ cùng các đồng minh phải chuẩn bị cho một thế giới nơi cạnh tranh hạt nhân không còn giới hạn số lượng. Trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh, khái niệm răn đe hạt nhân chủ yếu dựa vào khả năng gây ra thiệt hại không thể chấp nhận được đối với đối thủ. Hoa Kỳ đã dành nhiều thập kỷ để đảm bảo rằng chiến lược răn đe của mình có đủ sức nặng. Tuy nhiên, có một khác biệt quan trọng: răn đe thành công không chỉ phụ thuộc vào năng lực hạt nhân mà còn vào nhận thức của đối phương về hậu quả nếu sử dụng vũ khí này.
Trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh, Liên Xô hiểu rất rõ rằng bất kỳ cuộc đối đầu hạt nhân nào với Mỹ cũng sẽ dẫn đến sự hủy diệt toàn diện. Nhưng ở thời điểm hiện tại, chưa có gì đảm bảo rằng Trung Quốc có chung nhận thức đó. Với dân số đông và diện tích lãnh thổ rộng lớn, Trung Quốc có thể cảm thấy ít bị tổn thương hơn trước viễn cảnh một cuộc chiến tranh hạt nhân, điều khiến chiến lược răn đe trở nên phức tạp và đầy rủi ro hơn bao giờ hết.
Cơ hội cuối cùng để ngăn chặn tình trạng hỗn loạn hạt nhân?
Có thể nói rằng Tổng thống Donald Trump đang theo đuổi một chiến lược khác biệt so với các chính quyền tiền nhiệm. Thay vì tiếp tục chạy đua vũ khí hạt nhân, ông chủ trương giảm thiểu số lượng vũ khí chiến lược. Đây được xem là một giải pháp vừa an toàn vừa tiết kiệm nguồn lực quốc gia.
Tuy nhiên, câu hỏi quan trọng đặt ra là liệu ông Trump có thể đạt được thỏa thuận với Trung Quốc và Nga trước khi thế giới rơi vào một cuộc khủng hoảng hạt nhân nghiêm trọng hay không. Bước vào nhiệm kỳ thứ hai, ông Trump đối mặt với một thế giới ngày càng mất kiểm soát trong lĩnh vực hạt nhân. Căng thẳng giữa các cường quốc leo thang khi Trung Quốc tiếp tục mở rộng kho vũ khí hạt nhân, cũng như từ chối hợp tác nghiêm túc với Hoa Kỳ trong các nỗ lực kiểm soát vũ khí.
Đồng thời, quan hệ hợp tác giữa Washington và Moscow trong lĩnh vực hạt nhân vốn đã suy yếu nay lại càng tồi tệ hơn khi Tổng thống Putin không ngừng đưa ra các mối đe dọa hạt nhân nhằm gây áp lực trong cuộc chiến tại Ukraine. Dưới thời chính quyền Biden, một số quan chức cấp cao đã cảnh báo rằng Hoa Kỳ có thể thay đổi lập trường, mở rộng kho vũ khí hạt nhân để duy trì lợi thế chiến lược trước sự phối hợp của Nga, Trung Quốc và Triều Tiên. Những động thái này đang làm sói mòn các cơ chế kiểm soát vũ khí, gia tăng nguy cơ đối đầu hạt nhân và đặt ra những thách thức nghiêm trọng đối với hệ thống an ninh toàn cầu.
Hiệp ước Không Phổ biến Vũ khí Hạt nhân (NPT), được ký kết năm 1968, hiện là cơ chế ràng buộc pháp lý quan trọng nhất nhằm duy trì trật tự hạt nhân. Tuy nhiên, tình trạng bất ổn ngày càng gia tăng khi các quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân liên tục có những động thái đi ngược lại cam kết trong hiệp ước. Trong khi nhiều nước không có vũ khí hạt nhân thì lại bắt đầu cân nhắc phát triển chương trình hạt nhân của riêng mình. Điển hình như Hàn Quốc. Điều này khiến tương lai của NPT trở nên mong manh hơn bao giờ hết.
Hitler Williams, Giám đốc Dự án Các Vấn đề Hạt nhân và thành viên cấp cao tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), nhấn mạnh rằng Hoa Kỳ cần duy trì các chuẩn mực hạt nhân hiện có thông qua việc củng cố quan hệ đối tác với các đồng minh, thiết lập hợp tác sâu rộng với các quốc gia ở Nam bán cầu, đồng thời thúc đẩy sự gắn kết giữa các quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân và các nước phi hạt nhân. Tuy nhiên, bà cũng cảnh báo rằng những nỗ lực này là chưa đủ để ngăn chặn viễn cảnh một thế giới mất kiểm soát trong vấn đề hạt nhân.
Mỹ không thể đơn thuần duy trì chính sách răn đe mà phải trực tiếp tham gia đối thoại với Trung Quốc và Nga. Đây không chỉ là các đối thủ chiến lược mà còn có thể là đối tác tiềm năng trong các nỗ lực chung nhằm ngăn chặn sự sụp đổ của trật tự hạt nhân toàn cầu. Các chuyên gia cho rằng Tổng thống Trump nên tận dụng khả năng đàm phán của mình để thúc đẩy hành động phối hợp giữa Mỹ, Trung Quốc, Nga, Pháp và Anh – năm quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân tham gia NPT – nhằm ổn định tình hình.
Ông Trump cần kêu gọi lãnh đạo các nước này tham gia vào một cuộc thảo luận nghiêm túc về các nguy cơ hiện hữu, từ đó đồng thuận về một lộ trình kiểm soát vũ khí hạt nhân, với bước đầu tiên là cam kết hạ nhiệt căng thẳng. Trong khi các cuộc đàm phán đang diễn ra, trong bối cảnh cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân ngày càng gia tăng, thế giới đang đứng trước một nguy cơ thực tế: vũ khí hạt nhân có thể được sử dụng lần đầu tiên sau hơn 75 năm. Không gian cho các giải pháp ngoại giao đang dần thu hẹp, và an ninh của Hoa Kỳ, các đồng minh, thậm chí toàn cầu, đang bị đe dọa nghiêm trọng.
Trước thời điểm ông Trump nhậm chức, một số ý kiến cho rằng cá tính mạnh mẽ của ông, cùng với mối quan hệ cá nhân với Tổng thống Putin và Chủ tịch Tập Cận Bình, có thể tạo ra cơ hội để ổn định tình hình. Thực tế, ông Trump đã đưa ra một tuyên bố vượt ngoài dự đoán của giới chuyên gia: không chỉ tham gia vào các hiệp ước hạt nhân hiện có, ông còn muốn các cường quốc cắt giảm một nửa ngân sách quốc phòng và chấm dứt đầu tư khổng lồ vào vũ khí hạt nhân chiến lược. Điều này cho thấy Trump không phải là một tay mơ trên bàn cờ chính trị.
Cả Nga và Trung Quốc hiện tại đều đang gặp khó khăn về kinh tế, trong khi vẫn phải giành nguồn lực khổng lồ cho quốc phòng và an ninh. Lời đề nghị của ông Trump có thể trở nên hấp dẫn hơn khi thời điểm đàm phán được ấn định sau khi các cuộc xung đột tại Ukraine và Trung Đông được giải quyết hoàn toàn. Nếu điều này thành hiện thực, Hoa Kỳ sẽ củng cố vị thế lãnh đạo toàn cầu, trong khi Nga và Trung Quốc cũng có ít lý do hơn để từ chối thảo luận về hòa bình và kiểm soát vũ khí hạt nhân.
Tuy nhiên, trước khi bất kỳ đề xuất nào được thực thi, thế giới vẫn phải đối mặt với nguy cơ một cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân có quy mô lớn giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc. Bắc Kinh dường như không có ý định từ bỏ kế hoạch mở rộng kho vũ khí hạt nhân của mình, với mục tiêu đạt hơn 1.000 đầu đạn vào năm 2030, thậm chí có thể nhiều hơn nữa. Dù chính quyền Trump có thể thúc đẩy một số sáng kiến để kiểm soát vũ khí hạt nhân đầy tham vọng, thách thức lớn nhất vẫn là khả năng thuyết phục các đối thủ. Làm thế nào để họ từ bỏ chiến lược gia tăng năng lực răn đe, trong khi Mỹ có thể muốn kiểm soát cuộc đua hạt nhân, nhưng Trung Quốc và Nga vẫn tiếp tục theo đuổi lợi ích chiến lược của riêng họ, và khiến tương lai của nỗ lực này trở nên bất định hơn bao giờ hết.
Thế nhưng, chúng ta hãy cùng chờ xem liệu ông Trump có thể giải được bài toán khó này hay không.