Khi những quân cờ địa chính trị được xáo trộn, khi bàn cờ thế giới bước vào một ván đấu mới, người ta không còn nghe thấy tiếng đại bác rền vang, mà thay vào đó là những con số lạnh lùng xuất hiện trong các sắc lệnh thuế quan. Một cuộc chiến không khói súng, nhưng vẫn đủ sức làm rung chuyển cả nền kinh tế toàn cầu. Tổng thống Donald Trump, bậc thầy đàm phán và chiến lược gia đầy táo bạo, đã vung thanh gươm thuế quan – một đòn đánh không khoan nhượng vào đối thủ lớn nhất của Mỹ: Trung Quốc. Đây không phải là một cuộc đối đầu chớp nhoáng, mà là nước đi được tính toán tỉ mỉ, đánh thẳng vào xương sống kinh tế của Bắc Kinh.
Một sắc lệnh từ Nhà Trắng, một con số 10% tưởng chừng nhỏ bé, nhưng lại là ngòi nổ cho một chuỗi phản ứng dây chuyền không thể đảo ngược. Từ Washington đến Bắc Kinh, từ Brussels đến Tokyo, từng trung tâm quyền lực đang dõi theo sát sao. Thế giới không thể đứng yên trước những chuyển động này. Một bên là Mỹ với chiến lược bao vây từng lớp, một bên là Trung Quốc với những phản ứng thận trọng nhưng đầy toan tính. Ai sẽ thắng trong ván cờ thế kỷ này? Ai sẽ gục ngã trước áp lực? Và quan trọng hơn cả, liệu đây có phải là bước khởi đầu cho một cuộc đối đầu toàn diện giữa hai cường quốc hàng đầu thế giới?
Hãy cùng chúng tôi giải mã câu chuyện ngày hôm nay. Như chúng ta đã biết, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã giành được thắng lợi đầu tiên trong việc sử dụng thuế quan làm đòn bẩy, buộc Mexico và Canada phải siết chặt kiểm soát dòng người di cư bất hợp pháp và chặn nguồn fentanyl tràn vào Mỹ. Trong chiến lược rộng lớn hơn, việc tăng thêm 10% thuế quan đối với Trung Quốc không chỉ là một biện pháp kinh tế, mà còn là nước cờ quan trọng để đối phó với mối đe dọa từ Bắc Kinh, đồng thời tái định hình bàn cờ chiến lược toàn cầu.
Bộ ba mũi nhọn trong kế hoạch bao vây Trung Quốc của Trump đang tiến triển mạnh mẽ và ngày càng vững chắc. Ngày 4 tháng 2, khi đợt thuế mới của Trump chính thức có hiệu lực, Trung Quốc phản ứng một cách thận trọng. Cùng ngày, Bộ Tài chính nước này tuyên bố áp thuế từ 10 đến 15% đối với khoảng 80 mặt hàng của Mỹ, bao gồm than đá, khí đốt tự nhiên hóa lỏng, dầu thô, thiết bị nông nghiệp và một số dòng ô tô, với hiệu lực từ ngày 10 tháng 2. Ngoài ra, Bắc Kinh còn mở cuộc điều tra chống độc quyền nhắm vào Google, thắt chặt kiểm soát xuất khẩu năm loại kim loại quan trọng, trong đó có vanadi, bismuth, mangan, và indium, đồng thời bổ sung hai công ty Mỹ vào danh sách đen các thực thể không đáng tin cậy.
Tuy nhiên, những biện pháp trả đũa này phần lớn chỉ mang tính biểu tượng. Trước hết, Trung Quốc không phải là thị trường xuất khẩu chủ chốt của ngành năng lượng Mỹ, nên việc Bắc Kinh đánh thuế lên nguồn năng lượng Mỹ chỉ càng tạo điều kiện để châu Âu tiếp cận nguồn cung từ Washington. Thứ hai, Google đã rút khỏi Trung Quốc từ lâu, nên các lệnh trừng phạt của Bắc Kinh đối với tập đoàn này gần như không có tác dụng thực chất. Thứ ba, việc xiết chặt kiểm soát xuất khẩu kim loại có thể ảnh hưởng đến ngành công nghệ cao của Mỹ trong ngắn hạn, nhưng về lâu dài, nó lại thúc đẩy Washington cùng các đồng minh tái cấu trúc chuỗi cung ứng đất hiếm, tạo nền tảng cho chiến lược tách rời kinh tế với Trung Quốc.
Hệ quả là, thay vì gây áp lực lên Mỹ, động thái của Bắc Kinh lại có thể đẩy nhanh sự suy yếu của chính họ trên trường quốc tế. Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan Trung Quốc, xuất khẩu từ Trung Quốc sang Mỹ cao gấp ba lần nhập khẩu theo chiều ngược lại, khiến Bắc Kinh gặp bất lợi lớn trong cuộc chiến thương mại. Việc trả đũa thuế quan theo tỷ lệ tương đương là gần như bất khả thi. Và với tình trạng suy thoái kinh tế cùng nguy cơ giảm phát nghiêm trọng, thị trường nội địa Trung Quốc ngày càng co hẹp, sức mua suy giảm mạnh. Trong bối cảnh đó, các đòn thuế của Mỹ sẽ chỉ càng làm tổn thương nền kinh tế của Trung Quốc, đẩy Bắc Kinh vào thế bí khi tìm kiếm giải pháp ứng phó.
Kể từ khi nhậm chức, ông Trump không chỉ thực hiện những cải tổ mạnh mẽ trong nước, mà còn thể hiện sự quyết liệt, táo bạo trên mặt trận ngoại giao. Ông đã phá bỏ những lối mòn cũ để xây dựng một trật tự mới, tập trung vào mục tiêu cốt lõi: ngăn chặn sự trỗi dậy của Trung Quốc. Đến thời điểm hiện tại, bộ ba mũi nhọn mà Trump thiết lập nhằm bao vây Bắc Kinh đã lộ diện rõ ràng, định hình một cuộc đối đầu mang tính bước ngoặt trên sân khấu toàn cầu.
Mũi nhọn đầu tiên: Đánh vào nguồn cung fentanyl và kiểm soát di cư. Tổng thống Trump bắt đầu chiến lược của mình bằng cách áp đặt thuế đối với Mexico và Canada, buộc hai nước này phải tăng cường kiểm soát biên giới, ngăn chặn làn sóng nhập cư trái phép và chặn đứng nguồn fentanyl – loại ma túy tổng hợp nguy hiểm nhất hiện nay, với hơn 100.000 ca tử vong do sử dụng thuốc quá liều mỗi năm tại Hoa Kỳ, trong đó 70% liên quan đến fentanyl và các chất opioid tổng hợp khác. Việc triệt tiêu nguồn cung là một ưu tiên cấp bách. Trung Quốc chính là nhà cung cấp nguyên liệu thô chính cho fentanyl, và việc kiểm soát tuyến đường trung chuyển qua Mexico, Canada sẽ là bước đi quan trọng nhằm bảo vệ an ninh quốc gia.
Mũi nhọn thứ hai: Mua lại Greenland và kiểm soát kênh đào Panama. Trump không chỉ muốn củng cố biên giới trên đất liền, mà còn mở rộng ảnh hưởng trên biển. Ông đề xuất mua lại Greenland, hòn đảo chiến lược tại Bắc Cực, và giành lại quyền kiểm soát kênh đào Panama. Cả hai khu vực này đều có ý nghĩa quan trọng đối với an ninh hàng hải của Hoa Kỳ, nhưng đã bị Trung Quốc thâm nhập sâu. Các công ty Trung Quốc đã giành được quyền khai thác tài nguyên khoáng sản tại Greenland, trong khi tại Panama, Bắc Kinh đang nắm giữ quyền vận hành cả hai đầu của kênh đào, đe dọa đến hoạt động của hải quân Mỹ. Dưới áp lực mạnh mẽ từ Trump, phong trào Greenland độc lập khỏi Đan Mạch ngày càng lớn mạnh, mở đường cho Hoa Kỳ tăng cường kiểm soát chiến lược đối với hòn đảo này. Trong khi đó, chính quyền Panama đã bắt đầu loại bỏ các biển báo tiếng Trung tại địa phương và tiến hành kế hoạch giành lại quyền kiểm soát từ các doanh nghiệp Trung Quốc.
Cuộc chiến Nga-Ukraine bùng nổ vào tháng 2 năm 2022, trong bối cảnh Trung Quốc cam kết hợp tác không giới hạn với Nga. Tương tự, cuộc xung đột Israel-Hamas vào tháng 10 năm 2023 cũng bị phủ bóng bởi ảnh hưởng của Trung Quốc. Hai cuộc chiến này không chỉ khiến Mỹ phân tán lực lượng, mà còn làm suy yếu vị thế chiến lược của Washington trên toàn cầu. Để tập trung đối phó với Trung Quốc, Trump quyết tâm kết thúc cả hai cuộc chiến này ngay trước lễ nhậm chức của ông.
Chính sách đe dọa mạnh mẽ của chính quyền Trump đã buộc Hamas và Israel phải đạt được một thỏa thuận ngừng bắn, mở đường cho việc trao đổi con tin và tù nhân thành công. Điều này làm sống lại di sản ngoại giao quan trọng nhất của Trump: Hiệp định Abraham – thỏa thuận đã giúp cải thiện quan hệ giữa Israel và thế giới Ả Rập trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông, nhờ đó UAE, Bahrain và Maroc đã công nhận Israel và thiết lập quan hệ ngoại giao, cô lập Iran và gia tăng ảnh hưởng của Mỹ tại Trung Đông. Trump hiện đang nỗ lực thực hiện cam kết của mình: Chấm dứt chiến tranh Nga-Ukraine. Trong một tuyên bố vào ngày 31 tháng 1, ông khẳng định sẽ đàm phán trực tiếp với Tổng thống Putin và đưa ra những bước đi mạnh mẽ, có ý nghĩa để chấm dứt cuộc xung đột kéo dài gần 3 năm này.
Giới quan sát tin rằng Trump có thể dùng quan hệ hợp tác Mỹ-Nga để phá vỡ liên minh Trung-Nga, từ đó đưa Moscow về phía Washington. Một kịch bản đang được xem xét là tạm đóng băng các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng của Ukraine, sau đó tìm kiếm giải pháp ngoại giao thông qua đàm phán với Ukraine. Trump sẽ tiếp tục hỗ trợ nước này giữ vững phòng tuyến, nhưng sự hỗ trợ đó sẽ đi kèm với điều kiện. Ngày 3 tháng 2, ông tuyên bố muốn đạt được một thỏa thuận với Ukraine, theo đó Mỹ sẽ được quyền tiếp cận các mỏ đất hiếm của nước này – nguồn tài nguyên quan trọng đối với ngành công nghệ cao. Theo hãng tin AP, phía Ukraine dường như đã bật đèn xanh cho đề xuất này, mở ra cơ hội giúp Mỹ giảm sự phụ thuộc vào chuỗi cung ứng đất hiếm từ Trung Quốc.
Mũi nhọn thứ ba: Trận chiến quyết định ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Sau khi củng cố hai cánh phía bắc và phía nam, đồng thời thiết lập sự ổn định tại Trung Đông và châu Âu, chính quyền Tổng thống Trump đã chuyển sang trọng tâm mặt trận quyết định: Cuộc đối đầu trực diện với Trung Quốc tại Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Theo chiến lược này, eo biển Đài Loan trở thành tâm điểm căng thẳng, nơi định đoạt cục diện giữa hai cường quốc.
Ông Viên Hồng Băng, một học giả luật người Trung Quốc đang sống tại Úc, tiết lộ với The Times ngày 4 tháng 2 rằng, trong đội ngũ Bắc Kinh đang diễn ra cuộc tranh luận gay gắt về cách đối phó với Tổng thống Trump. Theo ông, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đang nỗ lực phản đòn trên bốn mặt trận quan trọng: Chiến tranh Nga-Ukraine, kênh đào Panama, cuộc xung đột tại eo biển Đài Loan, và nguồn gốc của COVID-19. Thông tin do ông Viên Hồng Băng chia sẻ cho thấy Tổng thống Nga Vladimir Putin đang tìm cách xây dựng quan hệ thân thiết với Trump, đồng thời tiến gần hơn về mặt hệ tư tưởng. Theo đánh giá của tác giả, chiến lược của Trump trong vấn đề Ukraine không nằm ở các lệnh trừng phạt hay áp lực kinh tế, mà là một viễn cảnh hợp tác Mỹ-Nga đầy hứa hẹn.
Khi biết được điều này, ông Tập Cận Bình đã ngay lập tức chỉ đạo Ngoại trưởng Vương Nghị yêu cầu Hoa Kỳ tổ chức một cuộc đàm phán ba bên tại Trung Quốc, đặt điều kiện rằng Mỹ phải ủng hộ việc thống nhất Đài Loan để đổi lấy hòa bình ở Ukraine. Ngoài ra, Tập Cận Bình cũng triển khai các chiến lược can thiệp khác nhằm đối phó với Hoa Kỳ. Ông chỉ thị các công ty Trung Quốc và Hồng Kông chi tiền kích động làn sóng chống Mỹ tại Panama, ngăn Washington giành lại quyền kiểm soát kênh đào Panama. Bên cạnh đó, Trung Quốc cũng chuẩn bị sẵn một chiến dịch tuyên truyền lớn tại Đài Loan, một khi Trump mở cuộc chiến thương mại liên quan đến ngành chip. Các lực lượng thân Bắc Kinh sẽ khuếch đại luận điệu rằng Mỹ là đối tác không đáng tin cậy, thổi bùng làn sóng bất mãn trong xã hội Đài Loan.
Đồng thời, ông Tập Cận Bình còn yêu cầu các nhà khoa học tại Viện Virus học Vũ Hán ký cam kết bảo mật, nhằm cản trở nỗ lực của Mỹ trong việc truy tìm nguồn gốc của đại dịch COVID-19. Tuy nhiên, theo ông Viên Hồng Băng, ngay trong nội bộ Bắc Kinh, không ít quan chức bất mãn với ông Tập, hy vọng Mỹ sẽ nhanh chóng đưa ông ra chịu trách nhiệm về những hậu quả nghiêm trọng mà đại dịch đã gây ra. Những thông tin này cho thấy, dù bề ngoài Trung Quốc có vẻ như đang tìm cách đối đầu với Mỹ, nhưng ngay trong chính quyền Bắc Kinh, nhiều người tin rằng chiến lược của Tập Cận Bình thực chất chỉ là một giấc mơ xa vời.
Hiện tại, chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của Tổng thống Trump vẫn đang trong giai đoạn đầu, nhưng với hàng loạt đòn thuế quan nặng nề cùng những bước đi cứng rắn, cuộc đối đầu toàn diện giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc đã chính thức bắt đầu. Tại sao Trump lại nhắm đến đồng minh trước trong đòn thuế quan? Bây giờ, hãy nói đến một câu chuyện cũng rất nóng bỏng thời gian gần đây: Câu chuyện thuế quan mà ông Trump đã áp đặt lên các đồng minh.
Cú giáng thuế quan mà ông đã vung lên mạnh mẽ, đánh đòn đầu tiên xuống ba quốc gia: Trung Quốc, Mexico và Canada. Việc Bắc Kinh bị đưa vào tầm ngắm đã nằm trong dự đoán, nhưng không ít người cho rằng đòn đánh lần này còn quá nhẹ tay. Trong khi đó, Mexico và Canada – hai đối tác của Mỹ trong Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA) – cũng bất ngờ chịu mức thuế 25%, khiến nhiều người ngỡ ngàng. Từ khi mới nhậm chức, Trump đã ám chỉ về việc áp thuế lên Mexico và Canada, nhưng không ít nhà quan sát vẫn tin rằng đây chỉ là chiến thuật đe dọa nhằm buộc hai nước này đưa ra nhượng bộ. Thủ tướng Canada Justin Trudeau thậm chí còn đích thân đến Mar-a-Lago gặp Trump, mong làm dịu tình hình. Nhưng Trump không chỉ dọa suông, ông hành động thật, và còn đi xa hơn mong đợi.
Với phong cách lãnh đạo đặc trưng, Trump không ngần ngại khai hỏa trước rồi mới đàm phán sau. Cách tiếp cận này từng khiến cả thế giới sững sờ, nhưng lại mang đến hiệu quả rõ rệt. Theo thông tin mới nhất, Mexico và Canada đã cam kết triển khai gần 10.000 binh sĩ tới biên giới để kiểm soát dòng người nhập cư bất hợp pháp và chặn đứng dòng chảy fentanyl vào Mỹ. Đổi lại, Trump tạm hoãn áp thuế thêm 30 ngày. Một trong những cam kết lớn nhất giúp Trump giành chiến thắng trong cuộc bầu cử là chấm dứt tình trạng nhập cư bất hợp pháp và cuộc khủng hoảng fentanyl – hai vấn đề mà chính quyền tiền nhiệm đã thất bại trong việc giải quyết. Trump là người đã nói là làm. Để ép Mexico và Canada hành động, ông đánh vào điểm yếu kinh tế của họ: Thuế quan. Cả hai nước này đều đóng vai trò trung gian trong dòng chảy fentanyl vào Mỹ, nơi nó gây ra cuộc khủng hoảng opioid nghiêm trọng.
Không chỉ nhắm vào Mexico và Canada, Trump còn áp thuế bổ sung 10% đối với Trung Quốc cũng vì fentanyl. Rõ ràng, đợt tăng thuế này có mục tiêu cụ thể: Thực hiện lời hứa tranh cử của Trump về việc siết chặt kiểm soát biên giới và triệt phá nạn buôn bán fentanyl. Cựu cố vấn thương mại cấp cao của Trump, Peter Navarro, khẳng định rằng đây không phải là một cuộc chiến thương mại, mà là một cuộc chiến chống ma túy. Trump từng tuyên bố sẽ áp thuế 60% lên hàng hóa Trung Quốc, nhưng đến hiện tại, con số thực tế chỉ là bổ sung thêm 10% so với mức thuế trước đó. Tỷ lệ áp thuế trung bình hiện chỉ khoảng 25%, thấp hơn đáng kể so với cam kết ban đầu. Vậy điều này có nghĩa là Trump đã nói quá về mức thuế 60% chăng? Không hẳn. Chiến lược của ông luôn xoay quanh việc đàm phán dựa trên lợi ích thực tế.
Trung Quốc không chỉ là đối thủ thương mại số một của Mỹ, mà còn là quốc gia đã cắm rễ sâu vào nền kinh tế và hệ thống chính trị phương Tây qua nhiều thập niên. Nhưng để tấn công hiệu quả, cần có thông tin chính xác về điểm yếu của đối phương – điều mà Trump vẫn đang thăm dò. Việc chỉ áp thuế bổ sung 10% với lý do fentanyl chỉ có thể là bước khởi đầu mà thôi. Vậy những vấn đề tiếp theo là gì? Công nghệ bị đánh cắp, các cuộc tấn công mạng, còn bao nhiêu thẻ bài nữa Trump có thể tung ra? Một mức thuế cao hơn có thể sẽ được áp dụng khi Trump xác định được các lĩnh vực cần nhắm tới. Chúng ta chưa cần vội lo rằng tuyên bố thuế 60% chỉ là lời đe dọa suông. Trò chơi vẫn đang tiếp diễn, và những nước cờ tiếp theo của Trump chắc chắn sẽ rất đáng để theo dõi.
Có một lý do quan trọng khiến Tổng thống Trump không vội vàng áp đặt toàn bộ thuế quan lên Trung Quốc ngay lập tức: Bắc Kinh có thể tận dụng những kẽ hở trong hệ thống thương mại quốc tế để né tránh áp lực thuế quan. Kể từ khi ông Trump áp thuế lên hàng hóa Trung Quốc vào năm 2019, chính sách này vẫn được duy trì cho đến nay. Tuy nhiên, tác động thực tế đối với nền kinh tế Trung Quốc không mạnh mẽ như kỳ vọng. Trái lại, từ năm 2019 đến năm 2024, thặng dư thương mại hàng năm của Trung Quốc không những không suy giảm mà còn tăng trưởng đều đặn ở mức trên 10% mỗi năm. Đến năm 2024, tốc độ tăng trưởng thậm chí vượt ngưỡng 20%. Vì sao lại như vậy?
Một trong những nguyên nhân chính là lỗ hổng trong chính sách thuế quan của Hoa Kỳ. Các gói hàng nhỏ được miễn thuế, và Trung Quốc đã khai thác triệt để điều này bằng cách bán trực tuyến một khối lượng khổng lồ hàng hóa, đưa vào Mỹ dưới dạng các lô hàng nhỏ lẻ để né tránh thuế quan. Đến năm 2024, lượng hàng hóa nhập vào theo cách này đạt đỉnh, góp phần đẩy thặng dư thương mại Trung Quốc lên mức kỷ lục. Tuy nhiên, kẽ hở này đã bị bịt lại khi Hoa Kỳ siết chặt chính sách thuế mới vào ngày 4 tháng 2 năm nay. Bên cạnh đó, Bắc Kinh còn sử dụng một chiến lược khác: Tận dụng các quốc gia trung gian làm bàn đạp để đưa hàng hóa vào Mỹ mà không phải chịu thuế quan trực tiếp. Hàng hóa Trung Quốc được tái xuất qua các nước thứ ba, gắn nhãn mới trước khi nhập vào Mỹ để lách thuế. Đặc biệt, với việc Mỹ, Canada và Mexico cùng nằm trong Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA), nơi gần như không có thuế quan đối với hàng hóa lưu thông giữa ba nước, Canada và Mexico đã trở thành điểm trung chuyển lý tưởng cho hàng Trung Quốc.
Như vậy, dù Tổng thống Trump có áp thêm thuế quan với Trung Quốc, tác động vẫn bị vô hiệu hóa nếu các lỗ hổng này không được xử lý triệt để. Thuế quan chỉ thực sự hiệu quả nếu đi kèm với chính sách kiểm soát chặt chẽ hơn nhằm ngăn chặn những con đường lách luật. Đó là lý do tại sao có câu: "Muốn chống ngoại sâm, trước tiên phải củng cố nội bộ." Cũng giống như vá một chiếc lốp xe, nếu không bịt kín các lỗ thủng, bơm thêm hơi cũng chẳng ích gì. Xa hơn nữa, chiến lược của Trump không chỉ nhắm vào Trung Quốc, mà còn nhằm cô lập những quốc gia vô tình hoặc cố ý tiếp tay cho Bắc Kinh. Dù Mexico và Canada không công khai đứng về phía Trung Quốc như Iran hay Nga, nhưng trên thực tế, họ đã nhắm mắt làm ngơ trước các hoạt động thương mại lách luật, miễn là có lợi cho nền kinh tế của họ. Điều này tương tự như cách Mexico và Canada dung túng cho dòng người nhập cư bất hợp pháp hay việc buôn bán fentanyl vào Mỹ – một kiểu hành xử không giống đồng minh, mà giống như đang coi Mỹ là kho tiền để khai thác.
Vì vậy, việc Trump mạnh tay chỉnh đốn cả hai nước là điều hoàn toàn dễ hiểu. Đợt áp thuế lần này chủ yếu nhắm vào vấn đề nhập cư trái phép và fentanyl, nhưng không đề cập trực tiếp đến vai trò trung gian của Mexico và Canada đối với hàng hóa Trung Quốc. Trump có cách tiếp cận từng bước, giải quyết từng vấn đề một cách hiệu quả bằng các biện pháp kinh tế. Câu chuyện Mexico và Canada giúp Trung Quốc lách thuế sẽ là vấn đề của giai đoạn sau. Nhưng với bài học lần này, có thể kỳ vọng rằng cả hai quốc gia này sẽ phải hợp tác chặt chẽ hơn với chính sách thương mại của Trump, qua đó giảm bớt nhu cầu áp thuế trong tương lai. Nếu Mexico và Canada kiểm soát tốt biên giới trong thời gian miễn trừ một tháng này, Trump sẽ dễ dàng hủy bỏ thuế quan, biến động thái này thành một bước đi chiến lược có tác động lan tỏa. Đây không chỉ là một chiến thắng tạm thời, mà còn đặt nền móng cho các cuộc đàm phán thương mại hoặc chiến tranh thuế quan của Trump với châu Âu và các nước khác nữa.
Thông điệp gửi đi là rất rõ ràng: Thời đại lợi dụng nước Mỹ đã chấm dứt. Nếu không muốn quay lại một hệ thống thương mại công bằng, hãy sẵn sàng đối mặt với chiến tranh thuế quan. Và Trump tin chắc rằng Mỹ sẽ không phải là bên thua cuộc. Hơn nữa, chính sách của ông Trump không phải là luật rừng hay sự áp đặt vô lý. Tất cả yêu cầu của ông đều dựa trên các thỏa thuận và luật pháp quốc tế. Vấn đề nằm ở chỗ, trong nhiều năm qua, các quốc gia khác đã quen với việc Mỹ nhượng bộ và để họ hưởng lợi mà không cần tuân thủ cam kết. Giờ đây, Trump chỉ đang đưa mọi thứ trở về đúng quỹ đạo. Các bên phải thực hiện nghiêm túc những gì đã ký kết, tôn trọng luật chơi, và quay trở lại nguyên tắc công bằng.
Xét theo những bước đi hiện tại của Tổng thống Trump, có thể thấy chiến lược của ông được xây dựng theo nguyên tắc: Từ nhỏ đến lớn, từ gần đến xa. Nền kinh tế của Mexico và Canada dù quan trọng, nhưng vẫn có quy mô nhỏ hơn so với Hoa Kỳ. Nếu hai nước này đáp trả bằng các biện pháp thuế quan, tác động của họ lên nền kinh tế Mỹ sẽ rất hạn chế, trong khi bản thân họ sẽ chịu thiệt hại nghiêm trọng. Cuối cùng, người phải nhượng bộ sẽ là họ. Khi đó, Hoa Kỳ không chỉ đạt được lợi ích thực chất, giảm tối đa tổn thất kinh tế, mà còn giành chiến thắng về mặt hình ảnh, khẳng định vị thế và uy tín trên trường quốc tế.
Hiện tại, cả Mexico và Canada đều đã dịu giọng, đồng thời tích cực tăng cường các biện pháp kiểm soát biên giới theo yêu cầu của Hoa Kỳ. Nếu sau thời gian gia hạn một tháng, mục tiêu của Tổng thống Trump được hoàn thành, cuộc chiến thuế quan sẽ không cần diễn ra. Đây sẽ trở thành một chiến thắng ngoại giao kinh điển, thể hiện đúng tinh thần "bất chiến tự nhiên thành" – đánh bại đối thủ mà không cần giao tranh. Quan trọng hơn, điều này không chỉ tạo ra tiền lệ cho các khu vực khác như châu Âu hay châu Á, mà còn củng cố niềm tin của người dân Mỹ rằng chiến tranh thương mại không đáng sợ như họ tưởng. Mặc dù có thể gây ra một số khó khăn ngắn hạn, nhưng đó chỉ là tạm thời và không đủ để làm trao đảo nền kinh tế Mỹ. Thậm chí, những chiến thắng này còn giúp Hoa Kỳ tiến từng bước vững chắc trên con đường vươn tới sự vĩ đại.
Đối với Trung Quốc, có thể thấy Tổng thống Trump đang áp dụng chiến thuật siết chặt từng bước. Điển hình như việc ông chỉ áp thuế bổ sung 10% trong giai đoạn đầu và tập trung vào vấn đề fentanyl. Mục tiêu của chiến lược này là tạo ra áp lực từng giai đoạn, đồng thời theo dõi phản ứng của Bắc Kinh để điều chỉnh sách lược, qua đó tung ra những đòn tấn công chính xác hơn trong các đợt áp thuế tiếp theo. Trên thực tế, các động thái của Tổng thống Trump dường như nhắm đến nhiều quốc gia, từ Mexico, Canada đến đảo Greenland hay kênh đào Panama, nhưng điểm chung là tất cả đều gián tiếp hướng về Trung Quốc. Những nước này đều chịu ảnh hưởng sâu sắc từ Bắc Kinh, dù vô tình hay cố ý, và đã trở thành mắt xích quan trọng trong hệ thống lợi ích của Trung Quốc. Khi đối mặt với áp lực thuế quan của Mỹ, họ buộc phải cân nhắc lại lập trường và điều chỉnh chính sách.
Nói cách khác, đây là chiến lược của Tổng thống Trump nhằm cắt đứt các cánh tay nối dài của Bắc Kinh, cô lập nước này trên trường quốc tế. Một khi hệ thống đồng minh và lợi ích của Trung Quốc bị thu hẹp, Hoa Kỳ sẽ dễ dàng triển khai các biện pháp cứng rắn hơn với Bắc Kinh, đảm bảo rằng mỗi đòn đánh đều chuẩn xác và có tác động tối đa. Chúng ta hãy cùng chờ xem.
Hiện tại, cả Mexico và Canada đều đã dịu giọng, đồng thời tích cực tăng cường các biện pháp kiểm soát biên giới theo yêu cầu của Hoa Kỳ. Nếu sau thời gian gia hạn một tháng, mục tiêu của Tổng thống Trump được hoàn thành, cuộc chiến thuế quan sẽ không cần diễn ra. Đây sẽ trở thành một chiến thắng ngoại giao kinh điển, thể hiện đúng tinh thần "bất chiến tự nhiên thành" – đánh bại đối thủ mà không cần giao tranh. Quan trọng hơn, điều này không chỉ tạo ra tiền lệ cho các khu vực khác như châu Âu hay châu Á, mà còn củng cố niềm tin của người dân Mỹ rằng chiến tranh thương mại không đáng sợ như họ tưởng. Mặc dù có thể gây ra một số khó khăn ngắn hạn, nhưng đó chỉ là tạm thời và không đủ để làm trao đảo nền kinh tế Mỹ. Thậm chí, những chiến thắng này còn giúp Hoa Kỳ tiến từng bước vững chắc trên con đường vươn tới sự vĩ đại.
Đối với Trung Quốc, có thể thấy Tổng thống Trump đang áp dụng chiến thuật siết chặt từng bước. Điển hình như việc ông chỉ áp thuế bổ sung 10% trong giai đoạn đầu và tập trung vào vấn đề fentanyl. Mục tiêu của chiến lược này là tạo ra áp lực từng giai đoạn, đồng thời theo dõi phản ứng của Bắc Kinh để điều chỉnh sách lược, qua đó tung ra những đòn tấn công chính xác hơn trong các đợt áp thuế tiếp theo. Trên thực tế, các động thái của Tổng thống Trump dường như nhắm đến nhiều quốc gia, từ Mexico, Canada đến đảo Greenland hay kênh đào Panama, nhưng điểm chung là tất cả đều gián tiếp hướng về Trung Quốc. Những nước này đều chịu ảnh hưởng sâu sắc từ Bắc Kinh, dù vô tình hay cố ý, và đã trở thành mắt xích quan trọng trong hệ thống lợi ích của Trung Quốc. Khi đối mặt với áp lực thuế quan của Mỹ, họ buộc phải cân nhắc lại lập trường và điều chỉnh chính sách.
Nói cách khác, đây là chiến lược của Tổng thống Trump nhằm cắt đứt các cánh tay nối dài của Bắc Kinh, cô lập nước này trên trường quốc tế. Một khi hệ thống đồng minh và lợi ích của Trung Quốc bị thu hẹp, Hoa Kỳ sẽ dễ dàng triển khai các biện pháp cứng rắn hơn với Bắc Kinh, đảm bảo rằng mỗi đòn đánh đều chuẩn xác và có tác động tối đa. Chúng ta hãy cùng chờ xem.