Thế giới đang chuyển mình, không còn những lời hứa suông, không còn những cuộc đàm phán ngoại giao đầy màu sắc chính trị. Một cuộc đối đầu không thể tránh khỏi đang dần hiện hữu — một trận chiến giữa hai thế lực hùng mạnh nhất hành tinh: Hoa Kỳ dưới sự lãnh đạo của Tổng thống Trump và Trung Quốc dưới bàn tay sắt của Chủ tịch Tập Cận Bình. Đây không chỉ là cuộc chiến thương mại, không chỉ là cạnh tranh địa chính trị, mà là sự va chạm giữa hai ý chí, hai tham vọng, hai tầm nhìn hoàn toàn đối lập về tương lai của thế giới.
Trong khi ông Trump tuyên bố “Làm nước Mỹ vĩ đại trở lại,” ông không chỉ nói về nền kinh tế, mà còn là vị thế tối cao của Hoa Kỳ trên bản đồ quyền lực toàn cầu. Còn ở phía bên kia, ông Tập Cận Bình đang theo đuổi giấc mộng không kém phần tham vọng: Trung Quốc trỗi dậy để xoán ngôi bá chủ. Nhưng có một sự thật tàn nhẫn: hai kẻ đứng đầu không thể cùng chung một ngai vàng. Không phải tại Washington, không phải ở Bắc Kinh, mà châu Á - Thái Bình Dương mới là chiến trường thực sự. Những gì đang diễn ra tại Đài Loan, Hàn Quốc, Philippines không chỉ là những biến động chính trị đơn thuần, mà là dấu hiệu của một cuộc đối đầu địa chính trị chưa từng có. Khi hai con rồng lao vào nhau, chỉ một bên có thể sống sót. Liệu nước Mỹ của Trump có đủ sức cản bước Trung Quốc? Hay Bắc Kinh sẽ tìm ra cách phá vỡ thế kiềm tỏa và bước lên vị trí siêu cường số một? Hãy cùng chờ xem.
Với việc Tổng thống Trump chính thức nhậm chức, thế giới đang bước vào một giai đoạn đối đầu căng thẳng giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc — một cuộc chạm trán có thể trở thành trận chiến mang tính lịch sử của thế kỷ. Tầm nhìn đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại của Trump đối nghịch hoàn toàn với tham vọng bành trướng toàn cầu của Chủ tịch Tập Cận Bình. Không ai trong hai nhà lãnh đạo này sẵn sàng nhượng bộ, khiến cuộc đối đầu giữa hai cường quốc trở nên không thể tránh khỏi. Khi Hoa Kỳ chuyển trọng tâm chiến lược sang Trung Quốc, bối cảnh địa chính trị toàn cầu cũng thay đổi nhanh chóng. Dù truyền thông phương Tây chủ yếu xoáy vào các chính sách của Trump, thực tế mặt trận chính của cuộc đối đầu này không diễn ra ở Washington hay Bắc Kinh, mà đang âm thầm bùng nổ tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương.
Nhiều người tỏ ra thất vọng khi Trump chưa công bố một chiến lược cụ thể nhằm đối phó với Trung Quốc. Những ý kiến chỉ trích cho rằng ông vốn là một doanh nhân luôn đặt lợi ích kinh tế lên hàng đầu. Tuy nhiên, quan điểm của Trump về Trung Quốc lại trùng khớp với đánh giá của Ngoại trưởng Marco Rubio rằng Trung Quốc chính là mối đe dọa lớn nhất mà Hoa Kỳ từng đối mặt. Vận mệnh chính trị và di sản của Trump gắn chặt với tầm nhìn của ông, giống như cách tương lai của ông Tập Cận Bình phụ thuộc vào tham vọng bành trướng của Trung Quốc. Cả hai nhà lãnh đạo đều hiểu rõ những rủi ro phía trước và đang gấp rút triển khai chiến lược của riêng mình với tốc độ tối đa.
Phía sau những động thái chính sách đối ngoại ban đầu của Trump — dù là ở Panama, Greenland, Mexico hay Canada — tất cả đều hướng về một mục tiêu chung: đối phó với mối đe dọa ngày càng gia tăng từ Trung Quốc. Trước một đối thủ tầm cỡ như vậy, Trump lựa chọn một chiến lược thận trọng, từng bước điều chỉnh cách tiếp cận. Những tuyên bố có vẻ thân thiện của ông với Bắc Kinh, như gọi Chủ tịch Tập Cận Bình là “bạn” hay mô tả quan hệ song phương là “tuyệt vời,” thực chất chỉ là những nước cờ chiến thuật ngắn hạn nhằm che giấu ý đồ thực sự. Mục tiêu lớn nhất của Trump là tái định hình chiến lược toàn cầu của Hoa Kỳ, với trọng tâm là kiềm chế Trung Quốc.
Đáng chú ý, ông đã tạo ra một rào cản đáng kể trong quan hệ giữa Nga và Trung Quốc, khai thác khoảng cách lợi ích giữa hai cường quốc này. Trump đang tìm cách tận dụng ảnh hưởng của Trung Quốc để gây sức ép buộc Nga nhượng bộ trong các cuộc đàm phán hòa bình về Ukraine. Tuy nhiên, một diễn biến địa chính trị sâu rộng hơn đang diễn ra: Nga dường như sẵn sàng từ bỏ Bắc Kinh để cải thiện quan hệ với Washington. Đây chính là cơn ác mộng tồi tệ nhất đối với Trung Quốc — viễn cảnh bị Nga đào tẩu và để Trung Quốc rơi vào thế cô lập trong trật tự thế giới mới.
Những gì đang diễn ra không đơn thuần chỉ là một cuộc xung đột thương mại hay cạnh tranh chính trị, mà là một ván cờ địa chính trị có mức cược rất cao giữa ba cường quốc: Hoa Kỳ, Trung Quốc và Liên bang Nga. Trump và Tập Cận Bình từng bước đấu chí với những động thái như các cuộc đàm phán về thuế quan giữa hai nước — vốn đã thất bại sau khi Bắc Kinh đáp trả bằng các biện pháp trừng phạt kinh tế nhắm vào Mỹ. Trung Quốc thậm chí còn đe dọa điều tra Google để gây sức ép lên Washington. Thế nhưng, Trump vẫn giữ vững lập trường, tuyên bố không vội vàng đàm phán với Bắc Kinh, cho thấy ông đang theo đuổi một kế hoạch chiến lược dài hơi hơn.
Đây chỉ là bức tranh tổng quan về căng thẳng giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc, nhưng ẩn sau đó là một thực tế ít được chú ý: cuộc đấu tranh giành ảnh hưởng tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Đây chính là điểm nóng mà Tập Cận Bình đặc biệt quan tâm, nơi ông đang ra sức củng cố quyền lực và thúc đẩy tham vọng bá quyền của Bắc Kinh. Trong đó, vấn đề Đài Loan là một trong những ưu tiên hàng đầu. Từ lâu, ông Tập đã quyết tâm thống nhất Đài Loan theo các điều khoản của mình, coi đó là bước đi then chốt trong chiến lược mở rộng ảnh hưởng toàn cầu. Quan trọng hơn, đây còn là yếu tố sống còn để ông duy trì quyền lực trọn đời.
Căng thẳng giữa các siêu cường đang leo thang, và thế giới có lẽ đang tiến gần hơn bao giờ hết đến một cuộc tái cấu trúc địa chính trị sâu sắc, nơi cục diện có thể thay đổi theo những cách không ai ngờ tới. Có thể nói, trọng tâm chiến lược của Trung Quốc vẫn là không đổi: đó chính là Đài Loan. Đối với Bắc Kinh, việc thu hồi hòn đảo này theo những điều kiện của họ không chỉ là một bước đi chiến lược quan trọng, mà còn mang ý nghĩa quyết định đối với mục tiêu củng cố quyền lực lâu dài của giới lãnh đạo Trung Quốc.
Trong nhiều năm qua, Bắc Kinh đã âm thầm tìm kiếm một thỏa thuận với Mỹ để định hình lại hiện trạng ở Đài Loan theo hướng có lợi cho mình. Tuy nhiên, trong bốn năm qua, thế giới đã dần cảnh giác hơn với tham vọng bành trướng của Trung Quốc. Chính quyền Tổng thống Biden đã tích cực củng cố liên minh với các đối tác chiến lược ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương nhằm đối phó với ảnh hưởng của Bắc Kinh. Thế nhưng, Washington vẫn chưa thể hoàn toàn ngăn chặn những hoạt động can thiệp ngày càng tinh vi của Trung Quốc và các quốc gia đồng minh của Hoa Kỳ.
Một minh chứng rõ nét là cuộc khủng hoảng chính trị tại Hàn Quốc dẫn đến sự sụp đổ của Tổng thống thân Mỹ Yoon Suk-yeol. Hiện nay, Bắc Kinh dường như đang áp dụng lại chiến lược này ở Đài Loan, nhưng với quy mô và mức độ nghiêm trọng lớn hơn nhiều. Trong cuộc bầu cử Quốc hội Đài Loan năm 2024, Trung Quốc đã đạt được một thắng lợi thông qua liên minh xanh-trắng giữa Quốc Dân Đảng (biểu tượng màu xanh) và Đảng Nhân dân Đài Loan (biểu tượng màu trắng). Liên minh này hiện kiểm soát cơ quan lập pháp và đang tạo ra những trở ngại nghiêm trọng đối với chính quyền đương nhiệm, khiến nền chính trị Đài Loan rơi vào thế bấp bênh.
Ngay giữa lúc căng thẳng quân sự với Trung Quốc đại lục ngày càng leo thang, phe đối lập đã sử dụng quyền kiểm soát cơ quan lập pháp để thông qua ngân sách chính phủ hàng năm, trong đó nhiều khoản quan trọng bị cắt giảm mạnh. Đáng chú ý nhất là những khoản cắt giảm nghiêm trọng liên quan đến quốc phòng, đẩy Đài Loan vào tình thế nguy hiểm. Ngân sách Văn phòng Tổng thống bị đóng băng, ngân sách cơ quan kiểm soát Đài Loan bị cắt giảm đến 96%, ngân sách quốc phòng bị cắt giảm tổng cộng 6,6% — cao hơn rất nhiều so với mức trung bình 1,1% trong những năm trước. Hàng loạt dự án đầu tư quốc phòng trị giá hàng triệu USD bị đình trệ, làm suy yếu khả năng đối phó với các chiến dịch chiến tranh thông tin từ Trung Quốc đại lục.
Thủ tướng Đài Loan đã thẳng thắn gọi những quyết định này là "một hành động tự sát về mặt quốc phòng." Nhưng vấn đề không chỉ dừng lại ở ngân sách. Đài Loan còn đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng hiến pháp nghiêm trọng. Cuối năm 2023, phe đối lập đã thông qua sửa đổi quy định rằng Tòa án Hiến pháp phải có ít nhất 10 thẩm phán tham gia mỗi phiên điều trần, và chín thẩm phán đồng ý thì phán quyết mới có hiệu lực. Nhưng với việc bảy trong 15 thẩm phán đã từ chức vào tháng 10 năm 2023, Đài Loan hiện chỉ còn lại tám thẩm phán. Phe đối lập lại bác bỏ mọi đề cử bổ sung, khiến tòa án hiến pháp bị tê liệt hoàn toàn, đẩy hòn đảo vào một cuộc khủng hoảng pháp lý chưa từng có.
Những diễn biến hiện tại tại Đài Loan có nhiều điểm tương đồng với cuộc khủng hoảng chính trị từng làm trao đảo Hàn Quốc. Tại Seoul, một đợt cắt giảm ngân sách nghiêm trọng do phe đối lập khởi xướng đã đẩy chính phủ của Tổng thống Yoon Suk-yeol vào thế khó. Đảng Quyền lực Nhân dân (PPP) của ông đã không thể giành được đa số trong Quốc hội, trong khi Đảng Dân chủ Hàn Quốc (DPK) liên kết với các đảng cánh tả khác để ngăn chặn các chính sách của chính phủ, đặc biệt là trong các lĩnh vực quốc phòng, an ninh quốc gia và an toàn công cộng. Bị đẩy vào bước đường cùng, cuối năm ngoái, Tổng thống Yoon buộc phải áp đặt thiết quân luật khẩn cấp nhằm giải quyết tình trạng bế tắc chính trị và điều tra các nghi vấn gian lận bầu cử. Tuy nhiên, thay vì giải quyết vấn đề, quyết định này chỉ khiến khủng hoảng chính trị tại Hàn Quốc bùng phát mạnh hơn.
Liệu Đài Loan có đang bước vào vết xe đổ của Hàn Quốc, khi mà Bắc Kinh ngày càng gia tăng sức ép và các thế lực thân Trung Quốc đang trong nội bộ Đài Loan ngày càng mạnh tay phá hoại nền chính trị của hòn đảo? Viễn cảnh này không còn là điều xa vời. Tình hình chính trị hiện tại của Đài Loan phản chiếu một cách đáng kinh ngạc với Hàn Quốc, khiến nhiều người đặt câu hỏi: liệu có một thế lực chung nào đang giật dây từ trong bóng tối?
Những điểm tương đồng giữa hai quốc gia này không chỉ đơn thuần là sự trùng hợp, mà dường như còn là dấu vết của một chiến dịch ảnh hưởng có chủ đích từ bên ngoài. Trong nhiều thập niên qua, Bắc Kinh đã âm thầm mở rộng ảnh hưởng tại Hàn Quốc, tạo ra một hiệu ứng tan phá mà phần lớn bị bỏ qua. Giờ đây, những gì đang diễn ra tại Đài Loan và Hàn Quốc có thể chính là kết quả của những chiến lược dài hơi. Không chỉ Hàn Quốc và Đài Loan, Nhật Bản cũng đang đứng trước nguy cơ tương tự. Một số chuyên gia Đài Loan cảnh báo rằng nếu Tokyo không cẩn trọng, họ có thể bị cuốn vào cùng một kịch bản.
Thực tế, Nhật Bản gần đây đã thay thế một thủ tướng thân Mỹ bằng một nhà lãnh đạo có xu hướng thiên về Bắc Kinh — một dấu hiệu đáng lo ngại về sự thay đổi cán cân quyền lực trong khu vực. Tuy nhiên, giữa những cơn bão chính trị, một điều tích cực đã xuất hiện: sự thức tỉnh của công chúng. Tại Hàn Quốc, ngày càng nhiều bạn trẻ quan tâm đến chính trị và nhận ra rằng kỹ thuật của phe đối lập có thể làm tổn hại đến lợi ích quốc gia. Điều này thể hiện rõ trong mức độ ủng hộ ngày càng tăng dành cho Tổng thống Yoon Suk-yeol. Một cuộc khảo sát cuối tháng 1 cho thấy tỷ lệ ủng hộ của ông đã đạt tới 47%.
Tại Đài Loan, phong trào bãi nhiệm các nhà lập pháp thân Trung Quốc đang lan rộng, nhằm lấy lại quyền kiểm soát Quốc hội cho Đảng Dân Tiến (DPP). Một điểm đáng chú ý khác là dù có lập trường chính trị đối lập, cả Đảng Dân chủ cánh tả của Hàn Quốc và Quốc Dân Đảng cánh hữu của Đài Loan lại đang sử dụng cùng một chiến thuật: cản trở và làm tê liệt chính quyền. Đây không đơn thuần là những động thái mang tính nội bộ, mà còn phản ánh một chiến lược lớn hơn của Bắc Kinh tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương: khai thác những căng thẳng xã hội, khuếch đại sự chia rẽ, làm suy yếu ổn định quốc gia, và cuối cùng là giành quyền kiểm soát.
Hiện tại, cả Hàn Quốc và Đài Loan đang chứng kiến sự phân cực sâu sắc trong chính trường, với hai phe đối lập rõ rệt: một bên ủng hộ Trung Quốc và một bên đứng về phía Hoa Kỳ. Phe thân Bắc Kinh không ngừng gieo rắc hoài nghi về ông Donald Trump và chính sách của Washington, trong khi phe ủng hộ Mỹ cảnh báo về sự xâm nhập của Trung Quốc và những chiến dịch thao túng chính trị đang diễn ra. Cuộc đối đầu này không chỉ giới hạn ở hai quốc gia. Một số chuyên gia dự báo Nhật Bản cũng có thể trở thành mục tiêu tiếp theo nếu không có sự cảnh giác cần thiết.
Trên thực tế, việc Tokyo thay thế một thủ tướng thân Mỹ bằng một lãnh đạo có xu hướng nghiêng về Bắc Kinh đã làm dấy lên nhiều nghi ngờ. Không dừng lại ở đó, Philippines cũng đang đối mặt với nguy cơ tương tự. Gần đây, Cục Di trú Philippines tiết lộ rằng các điệp viên Trung Quốc đã trà trộn vào xã hội này trong nhiều năm qua. Theo Norman Tanino, một quan chức địa phương, năm nghi phạm gián điệp Trung Quốc bị bắt ở Palawan gần đây đã sống tại Philippines hơn một thập kỷ. Một số người thậm chí đã đến nước này từ những năm 2000-2002. Chính phủ Philippines đã kêu gọi người dân nâng cao cảnh giác và báo cáo bất kỳ hoạt động khả nghi nào liên quan đến công dân nước ngoài.
Một trường hợp gây chấn động khác là vụ thị trưởng gián điệp. Một nữ quan chức từng giữ chức thị trưởng vào ban ngày, nhưng lại điều hành một mạng lưới gián điệp của Trung Quốc vào ban đêm. Người phụ nữ này hiện đã biến mất, nằm trong danh sách truy nã quốc tế, cho thấy mức độ xâm nhập nghiêm trọng của Bắc Kinh vào các nước châu Á.
Có thể nói, Trung Quốc đã thành công trong việc giành ảnh hưởng đáng kể tại Quốc hội Hàn Quốc và Đài Loan. Nhưng điều mà họ không ngờ tới là cuộc khủng hoảng chính trị này lại trở thành hồi chuông thức tỉnh cho công chúng tại Hàn Quốc. Ngày càng nhiều người dân, đặc biệt là giới trẻ, bắt đầu quan tâm đến chính trị và chợt nhận ra sự nguy hiểm của những chiến thuật cản trở từ phe đối lập. Họ tin rằng vận mệnh quốc gia nằm trong tay họ và họ có thể tạo ra sự thay đổi. Nhiều người từng phản đối lệnh thiết quân luật của Tổng thống Yoon giờ đây đã thay đổi quan điểm, xuống đường bày tỏ sự ủng hộ mạnh mẽ, công khai thách thức phe đối lập.
Những diễn biến này không chỉ là sự thay đổi trong bối cảnh chính trị, mà còn là một phần trong cuộc đối đầu địa chính trị rộng lớn hơn giữa các cường quốc. Khi cuộc chiến giành ảnh hưởng giữa Mỹ và Trung Quốc ngày càng gay gắt, các quốc gia châu Á phải đối mặt với những lựa chọn mang tính quyết định đối với tương lai của họ.
Tại Đài Loan, một làn sóng phản đối mạnh mẽ đang nổi lên, nhắm vào các nhà lập pháp có quan điểm thân Trung Quốc, tương tự như phong trào quần chúng từng bùng nổ ở Hàn Quốc. Công chúng Đài Loan đang kêu gọi triệu hồi hàng chục nhà lập pháp bị cáo buộc ủng hộ Bắc Kinh. Trong Quốc hội Đài Loan gồm 113 ghế, đảng đối lập lớn nhất Quốc Dân Đảng hiện kiểm soát 52 ghế, trong khi Đảng cầm quyền Dân Tiến chỉ nắm giữ 51 ghế — chỉ kém một ghế mong manh. Đảng Nhân dân Đài Loan giữ tám ghế, và hai ghế còn lại thuộc về các nhà lập pháp độc lập. Dù không có đảng nào chiếm đa số tuyệt đối, phe đối lập lại thường xuyên liên kết tạo thành một thế lực đáng gờm với 62 ghế, đối đầu với 51 ghế của Đảng Dân Tiến trong các cuộc bỏ phiếu quan trọng.
Dù cả Đài Loan và Hàn Quốc đều đối mặt với những thách thức chính trị tương đồng, sự khác biệt giữa các đảng đối lập của hai quốc gia này lại rất rõ rệt. Đảng Dân chủ Hàn Quốc là một đảng cánh tả theo đuổi chính sách toàn cầu hóa và tiến bộ, trong khi Quốc Dân Đảng của Đài Loan lại mang khuynh hướng bảo thủ hơn, đặc biệt trong các vấn đề liên quan đến giới tính, đa dạng xã hội và chính sách năng lượng. Một điều quan trọng nhưng thường bị bỏ qua là hệ tư tưởng thực sự của Trung Quốc đại lục không phải là yếu tố cốt lõi trong cách Bắc Kinh vận hành. Dù họ có vẻ ủng hộ các chính sách cực tả trên trường quốc tế, thực tế họ thực thi những biện pháp xã hội mang tính cực hữu dưới danh nghĩa chủ nghĩa xã hội bình đẳng.
Bắc Kinh đang vận hành một trong những hệ thống phân phối tài sản bất bình đẳng nhất thế giới, nơi người dân thành thị được hưởng nhiều hơn đáng kể so với cư dân nông thôn. Hơn thế nữa, Trung Quốc giảng giải về sự thống nhất toàn cầu nhưng lại duy trì một chính sách bảo hộ kinh tế mạnh mẽ. Từ việc phân biệt giới tính, chủng tộc đến hạn chế quyền của cộng đồng LGBTQ+, tất cả không chỉ là vấn đề xã hội mà còn là chính sách nhà nước chính thức. Điều này cho thấy Bắc Kinh không thực sự quan tâm đến hệ tư tưởng. Điều họ chú trọng là khai thác triệt để các xung đột nội bộ để gia tăng ảnh hưởng chiến lược của Trung Quốc tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương.
Chiến lược của Bắc Kinh rất đơn giản nhưng cũng rất hiệu quả: nhận diện những căng thẳng xã hội đang tồn tại, thúc đẩy sự chia rẽ, làm suy yếu sự ổn định của các quốc gia đối thủ, từ đó tạo cơ hội để can thiệp và mở rộng ảnh hưởng của mình. Quốc Dân Đảng bảo thủ tại Đài Loan và Đảng Dân chủ cấp tiến của Hàn Quốc đều đang sử dụng chiến thuật cản trở nhằm phá vỡ sự lãnh đạo của chính quyền hiện tại, với mục tiêu tối thượng là giành lại quyền lực bằng mọi giá.
Trong bối cảnh các lực lượng thân Trung Quốc đang có ảnh hưởng lớn tại cơ quan lập pháp tại Đài Loan, câu hỏi đặt ra là chính phủ và người dân Đài Loan, cùng với sự hậu thuẫn từ Hoa Kỳ, sẽ phản ứng thế nào trước tình huống này? Trung Quốc có thể đã ghi được một số điểm trong cuộc chơi quyền lực, nhưng lợi thế này khó có thể kéo dài. Một người Đài Loan từng nói rằng Bắc Kinh đã đầu tư không ít công sức và tài nguyên để gây ảnh hưởng lên hòn đảo này, nhưng lại không hiểu được một đặc điểm quan trọng của người dân nơi đây: đó là sự bất an sâu sắc trong lịch sử.
Những người nhập cư đầu tiên của Đài Loan rời bỏ quê hương Phúc Kiến để tìm kiếm cuộc sống tốt đẹp hơn. Họ đã vượt biển định cư và xây dựng tương lai tại hòn đảo này. Khi Trung Quốc ngày càng gia tăng sức ép, nỗi bất an này càng trở nên mạnh mẽ. Và chính cảm giác bất an này đã trở thành động lực thúc đẩy người dân Đài Loan làm việc không biết mệt mỏi. Điều này cũng lý giải vì sao TSMC, gã khổng lồ sản xuất chip bán dẫn của Đài Loan, lại thành công đến vậy. Công ty này hiện vận hành dây chuyền sản xuất 24/7 trong 365 ngày liên tục — một mô hình gần như không thể sao chép ở Hoa Kỳ hay bất kỳ quốc gia phương Tây nào.
Đối với người Đài Loan, tinh thần làm việc và khát vọng vươn lên không chỉ đơn thuần là yếu tố văn hóa, mà còn là phản ứng sinh tồn trước mối đe dọa từ Trung Quốc đại lục. Vì vậy, chiến lược kinh tế và chính trị của Đài Loan đã rõ ràng: càng bị Bắc Kinh gây áp lực, hòn đảo này càng xiết chặt mối quan hệ với Hoa Kỳ và Nhật Bản. Điều này không chỉ đúng với Đài Loan, mà còn phản ánh thực tế tại Hàn Quốc, nơi người dân cũng có tinh thần làm việc tương tự do bị đe dọa từ phía Bắc Triều Tiên.
Khi nhìn vào chiến lược của Trung Quốc tại Đông Á, có thể thấy rõ rằng những động thái hiện tại của Bắc Kinh có thể mang lại lợi ích ngắn hạn. Thế nhưng, về lâu dài, chúng có thể sẽ phản tác dụng. Tại sao Đài Loan và Hàn Quốc lại phải chịu áp lực nặng nề đến vậy? Có lẽ nhiều người sẽ đặt ra câu hỏi này.
Suốt 20 đến 30 năm qua, cả hai quốc gia này đã theo đuổi chiến lược “bắc cầu” giữa hai cường quốc: dựa vào Trung Quốc để phát triển kinh tế và đồng thời nương tựa vào Mỹ để đảm bảo an ninh. Tuy nhiên, mô hình này không thể duy trì mãi mãi, đặc biệt khi Tổng thống Trump bước vào Nhà Trắng. Không chỉ Đài Loan và Hàn Quốc, nhiều quốc gia châu Á, thậm chí là cả châu Âu, như Philippines hay EU, cũng phải đối mặt với một bài toán nan giải: họ muốn hưởng lợi từ nền kinh tế Trung Quốc nhưng lại mong Mỹ gánh vác chi phí bảo vệ. Mô hình này đã giúp Bắc Kinh hưởng lợi từ thương mại toàn cầu trong khi Washington phải tiêu tốn tài nguyên để duy trì trật tự quốc tế. Thế nhưng, thời kỳ đó dường như đã qua rồi.
Tổng thống Trump không chấp nhận để Trung Quốc tiếp tục hưởng lợi một chiều mà không phải trả giá, và điều đó buộc các quốc gia như Đài Loan hay Hàn Quốc phải có sự lựa chọn rõ ràng. Họ không thể mãi đứng giữa hai dòng nước: hoặc họ theo Trung Quốc, hoặc là đứng về phía Hoa Kỳ. Với sự trở lại của Tổng thống Trump, áp lực lựa chọn này ngày càng trở nên gay gắt.
Nếu nhìn vào tình hình nội bộ của Đài Loan hay Hàn Quốc, chúng ta sẽ thấy rõ sự chia rẽ: một bên chịu ảnh hưởng sâu sắc từ Bắc Kinh sau nhiều năm bị thâm nhập, bên còn lại hiểu rằng đến lúc phải quyết định. Đứng giữa sẽ chỉ khiến họ tổn thương hơn mà thôi. Câu hỏi đặt ra lúc này là: liệu Đài Loan và Hàn Quốc có quay lưng lại với Bắc Kinh để tiếp tục nhận hỗ trợ từ Hoa Kỳ? Hiện tại, trong nội bộ họ tồn tại hai phe đối lập: một số muốn duy trì khoảng cách với Washington, trong khi những người khác tin rằng chỉ có Mỹ mới có thể bảo vệ họ trước sự bành trướng của Bắc Kinh.
Thế nhưng, Tổng thống Trump đã quá rõ ràng: ông muốn chấm dứt kiểu phụ thuộc hai đầu này. Các quốc gia không thể vừa làm ăn với Trung Quốc vừa dựa vào Mỹ về an ninh. Họ phải chọn phe. Và khi lựa chọn được đưa ra, Bắc Kinh sẽ là bên chịu tổn thất lớn nhất. Trump hiểu rõ rằng Trung Quốc là mối đe dọa lớn nhất đối với Hoa Kỳ. Đó là lý do ông đang áp dụng một chiến lược thận trọng nhưng đầy toan tính. Ông không vội vàng đưa ra chính sách cụ thể ngoài mức thuế quan 10% tăng thêm, mà thay vào đó cẩn thận tính toán từng bước đi. Điều này khiến Bắc Kinh rơi vào thế bị động và lo sợ, vì họ biết một đòn đánh mạnh từ Trump là không thể tránh khỏi. Họ chỉ không biết là nó sẽ đến khi nào và theo cách nào.
Về phía Trung Quốc, Chủ tịch Tập Cận Bình đang thực hiện một kế hoạch đầy rủi ro: gây bất ổn nội bộ Đài Loan bằng cách thúc đẩy ảnh hưởng từ bên trong, đồng thời tạo tiền đề để biến hòn đảo này thành con bài mặc cả với Tổng thống Trump. Chiến lược này không chỉ nhằm giành lợi thế trên bàn đàm phán, mà còn mở đường cho một cuộc xâm lược quân sự tiềm tàng. Trước đây, những kế hoạch như vậy có thể còn được giữ kín. Nhưng giờ đây, Bắc Kinh đã hành động công khai với toàn bộ sức mạnh của mình.
Tuy nhiên, bài học từ cuộc chiến của Tổng thống Putin ở Ukraine đã khiến ông Tập Cận Bình thận trọng hơn. Ông hiểu rằng một cuộc chiến với Đài Loan có thể trở thành cơn ác mộng với những hậu quả khôn lường. Chính vì vậy, Bắc Kinh đang tìm cách thao túng chính trị Đài Loan từ bên trong thay vì phát động một cuộc chiến quy mô lớn. Thế nhưng, câu hỏi đặt ra là: liệu Trung Quốc có kế hoạch thực sự để xâm chiếm Đài Loan hay không? Hiện tại, với những vấn đề nghiêm trọng trong quân đội và ngành công nghiệp quốc phòng, khả năng này khó có thể xảy ra sớm. Ông Tập không muốn đánh cược vào một cuộc chiến khi chưa chắc nắm phần thắng.
Dù vậy, mọi thứ sẽ không dễ dàng như Chủ tịch Trung Quốc tưởng. Tầm nhìn của Trump về một nước Mỹ vĩ đại xung đột trực tiếp với tham vọng bành trướng toàn cầu của Bắc Kinh. Hai thế lực này giống như nước và lửa, không thể cùng tồn tại. Bất kỳ thỏa thuận nào giữa hai bên cũng chỉ mang tính tạm thời mà thôi và không có giá trị chiến lược lâu dài.
Điều đáng chú ý là thông tin về việc Chủ tịch Trung Quốc xây dựng một hệ thống hầm trú ẩn khổng lồ đang làm dấy lên nghi vấn: Phải chăng ông đang chuẩn bị cho một cuộc đối đầu không thể tránh khỏi với chính quyền Trump trong nhiệm kỳ tiếp theo? Đây có thể là dấu hiệu cho thấy sự lo lắng tột độ của Bắc Kinh trước tương lai đầy bất chắc.