.png){kind=tracking}
Cuộc gặp giữa Tổng thống Donald Trump và Vua Abdullah II của Jordan vào ngày 12/2/2025 tập trung vào những cuộc thảo luận căng thẳng xoay quanh kế hoạch gây tranh cãi của Trump nhằm tái định cư người Palestine từ dải Gaza vào các quốc gia Ả Rập láng giềng, bao gồm cả Jordan. Dưới đây là phân tích chi tiết các vấn đề và các yếu tố then chốt:
1. Kế hoạch tái định cư tại Gaza của Trump
- Trump đề xuất một kế hoạch “sở hữu lâu dài” (long-term ownership) đối với dải Gaza, tái kiến tạo nó như một “Riviera của Trung Đông” (Riviera of the Middle East) và di dời 2 triệu cư dân Palestine đến Jordan và Ai Cập, không cho phép họ quay trở lại.
- Kế hoạch này bao gồm việc dọn dẹp đống đổ nát ở Gaza, xây dựng cơ sở hạ tầng mới và kêu gọi đầu tư toàn cầu, trong khi di chuyển người Palestine đến các quốc gia khác – một động thái bị các nhà phê bình cho rằng tương đương với “ethnic cleansing” (dọn sạch dân tộc theo định nghĩa của luật quốc tế).
- Trump đã đe dọa sẽ tạm ngưng viện trợ của Mỹ cho Jordan (1,7 tỷ USD mỗi năm) và Ai Cập nếu hai quốc gia này từ chối nhận người tị nạn, với lời tuyên bố: “Nếu họ không nhận, tôi có thể sẽ tạm dừng viện trợ, đúng vậy.”
2. Vấn đề nan giải của Jordan
- Rủi ro nội bộ và chính trị: Hơn một nửa dân số Jordan có nguồn gốc từ Palestine, và việc tiếp nhận thêm người tị nạn có thể gây mất cân bằng dân số nhạy cảm của quốc gia này. Lịch sử cho thấy Jordan đã tiếp nhận làn sóng người tị nạn Palestine vào năm 1948 và 1967, tuy nhiên lo ngại về việc tái phát sinh xung đột nội bộ (ví dụ như cuộc nổi dậy “Tháng Chín Đen tối” năm 1970) luôn tồn tại.
- Mối quan ngại an ninh: Các quan chức Jordan lo sợ rằng làn sóng người tị nạn có thể gây áp lực lên các nguồn lực quốc gia và kích động bất ổn, đặc biệt trong bối cảnh bất mãn ngày càng tăng của người dân đối với chế độ quân chủ.
- Phản đối kế hoạch: Bộ trưởng Ngoại giao Jordan, Ayman Safadi, đã lên án đề nghị này một cách kiên quyết, đưa ra lý do vi phạm giải pháp hai nhà nước và luật quốc tế.
3. Phản ứng khu vực và quốc tế
- Quan điểm của Ai Cập: Cũng giống như Jordan, Ai Cập đã bác bỏ kế hoạch này và tổ chức một hội nghị cấp cao khẩn cấp của Liên minh Ả Rập để giải quyết “những diễn biến nguy hiểm”. Cả hai quốc gia này đều là đồng minh chiến lược của Mỹ, và việc ép buộc họ tiếp nhận người tị nạn có thể làm suy yếu các mối quan hệ an ninh trong khu vực.
- Ảnh hưởng của Ả Rập Xê Út: Sự phản đối của Ả Rập Xê Út đối với việc di dời người Palestine đã trở thành một rào cản tiềm năng đối với kế hoạch của Trump, khi Riyadh gắn kết việc bình thường hóa quan hệ với Israel với việc bảo vệ quyền lợi của người Palestine.
- Mối quan ngại về pháp lý và nhân đạo: Các quan chức Liên Hợp Quốc và chuyên gia cảnh báo rằng việc di dời cưỡng chế người dân vi phạm luật quốc tế và hiệp định hòa bình giữa Jordan và Israel năm 1994, được ký nhằm tránh những giải pháp gây bất lợi cho Jordan.
4. Những căng thẳng trong lệnh ngừng bắn ở Gaza
- Cuộc gặp diễn ra trong bối cảnh lệnh ngừng bắn mong manh giữa Israel và Hamas. Hamas đã tạm dừng việc thả con tin, buộc tội Israel vi phạm lệnh đình chiến, trong khi Trump khuyến cáo Israel nên tiếp tục chiến đấu nếu tất cả các con tin không được thả tự do trước ngày 17/2.
- Israel đã huy động quân đội chuẩn bị cho khả năng leo thang xung đột, cho thấy tình hình đang rất bấp bênh.
5. Cách tiếp cận đơn phương của Trump
- Kế hoạch này được công bố mà không có sự tham vấn trước với Jordan hay Ai Cập, khiến các nhà lãnh đạo khu vực bất ngờ. Văn phòng Trump đã đưa ra những tuyên bố mâu thuẫn, với các trợ lý cho rằng việc di dời người dân sẽ “tạm thời”, trong khi Trump khẳng định đó là biện pháp “vĩnh viễn.”
- Các nhà phê bình, bao gồm cả một số nghị sĩ Mỹ, đánh giá đề xuất này là không thực tế và kích động. Thượng nghị sĩ Chris Coons (D-Del.) đã gọi nó là “điên rồ”, trong khi một số người khác đặt câu hỏi về cách thức tái xây dựng Gaza khi không có sự hỗ trợ của quân đội hay nguồn quỹ công từ người dân Mỹ.
Cuộc gặp nêu bật phương thức đối ngoại cường điệu và giao dịch của Trump, với việc lợi dụng viện trợ để thúc đẩy một kế hoạch mà các đồng minh khu vực coi là gây mất ổn định và vi phạm pháp luật. Vua Abdullah của Jordan đang phải đối mặt với áp lực lớn trong việc cân bằng giữa những yêu cầu của Mỹ và sự tồn vong cùng ổn định nội bộ, cũng như tinh thần đoàn kết trong khu vực. Khi các quốc gia Ả Rập cùng nhau khẳng định sự phản đối và Ả Rập Xê Út tỏ ra cương quyết, tầm nhìn của Trump đối với Gaza vẫn còn chứa đầy những thách thức về địa chính trị và đạo đức.
- Kế hoạch này được công bố mà không có sự tham vấn trước với Jordan hay Ai Cập, khiến các nhà lãnh đạo khu vực bất ngờ. Văn phòng Trump đã đưa ra những tuyên bố mâu thuẫn, với các trợ lý cho rằng việc di dời người dân sẽ “tạm thời”, trong khi Trump khẳng định đó là biện pháp “vĩnh viễn.”
- Các nhà phê bình, bao gồm cả một số nghị sĩ Mỹ, đánh giá đề xuất này là không thực tế và kích động. Thượng nghị sĩ Chris Coons (D-Del.) đã gọi nó là “điên rồ”, trong khi một số người khác đặt câu hỏi về cách thức tái xây dựng Gaza khi không có sự hỗ trợ của quân đội hay nguồn quỹ công từ người dân Mỹ.
Cuộc gặp nêu bật phương thức đối ngoại cường điệu và giao dịch của Trump, với việc lợi dụng viện trợ để thúc đẩy một kế hoạch mà các đồng minh khu vực coi là gây mất ổn định và vi phạm pháp luật. Vua Abdullah của Jordan đang phải đối mặt với áp lực lớn trong việc cân bằng giữa những yêu cầu của Mỹ và sự tồn vong cùng ổn định nội bộ, cũng như tinh thần đoàn kết trong khu vực. Khi các quốc gia Ả Rập cùng nhau khẳng định sự phản đối và Ả Rập Xê Út tỏ ra cương quyết, tầm nhìn của Trump đối với Gaza vẫn còn chứa đầy những thách thức về địa chính trị và đạo đức.