Trong diễn biến leo thang căng thẳng gần đây, quyết định của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tấn công Kursk được ví như "ván bài sống còn" nhằm củng cố lợi thế chiến trường trước khi bước vào các cuộc đàm phán hòa bình với Moscow.
Ngày 7/1, tờ The Guardian dẫn nguồn tin từ Bộ Quốc phòng Nga cho biết, Ukraine đã mở một cuộc tấn công mới vào khu vực Kursk, nơi đã chứng kiến các cuộc giao tranh ác liệt trong suốt 5 tháng qua. Kursk không chỉ là vùng lãnh thổ chiến lược mà còn là nơi lực lượng Nga và Ukraine giằng co dữ dội.
Theo Bộ Tổng tham mưu Ukraine, chỉ riêng ngày 5/1 đã có 42 cuộc giao tranh lớn nhỏ diễn ra tại đây, với 12 vụ đụng độ vẫn tiếp tục vào ngày hôm sau. Các cuộc tấn công xuyên biên giới vào tháng 8/2024 đã giúp Ukraine giành được một số thắng lợi quan trọng, buộc Nga phải đối mặt với áp lực ngày càng lớn để lấy lại những vùng lãnh thổ đã mất.
Chuyên gia tình báo quân sự Mỹ, Carl O. Schuster, nhận định rằng chiến dịch này là động thái táo bạo của ông Zelensky nhằm giành lại các vùng lãnh thổ chiến lược trước khi ông Donald Trump nhậm chức tổng thống Mỹ vào ngày 20/1/2025. Ông Trump, người đã thể hiện quan điểm ưu tiên đàm phán hòa bình, có thể tạo ra áp lực lớn lên cả Kyiv lẫn Moscow để chấm dứt xung đột. Vì vậy, Ukraine cần nhanh chóng củng cố vị thế của mình trước khi các sáng kiến hòa bình được đưa ra.
Leo thang căng thẳng với các vũ khí mới
Cuối tháng 11/2024, Ukraine đã tận dụng các vũ khí tầm xa do Mỹ cung cấp, bao gồm tên lửa ATACMS, để tấn công các mục tiêu sâu trong lãnh thổ Nga. Đáp lại, Moscow sử dụng tên lửa đạn đạo bội siêu thanh IRBM Oreshnik nhằm phản công mạnh mẽ vào Ukraine. Đây là lần đầu tiên Nga triển khai loại vũ khí này, làm tăng thêm tính phức tạp và nguy hiểm của xung đột.
Các chuyên gia của Eurasia Group so sánh tình hình hiện tại với những phút cuối của một trận đấu bóng đá, khi cả hai đội đều dồn hết sức để giành chiến thắng trước khi "tiếng còi kết thúc vang lên".
Phân tích về động thái của Ukraine, cựu đại tá Schuster cho rằng việc tấn công Kursk là bước đi táo bạo, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ. Ông dự đoán Ukraine sẽ đạt được một số thành công ban đầu, đặc biệt là tại các khu vực mà lực lượng binh sĩ Triều Tiên – hiện còn thiếu kinh nghiệm – đang đóng quân. Tuy nhiên, Kyiv cần thận trọng để tránh dàn trải lực lượng quá mức, điều từng khiến họ chịu tổn thất lớn trong các cuộc phản công năm 2023.
Schuster nhấn mạnh: “Những cơn mưa vào tháng 3 sẽ làm hạn chế khả năng triển khai quân sự, nên khoảng thời gian từ nay đến giữa tháng 2 là cơ hội duy nhất để Ukraine chiếm ưu thế trước khi Nga phản công.”
Quyết định tấn công Kursk của Tổng thống Zelensky là nỗ lực đầy tham vọng nhằm thay đổi cục diện chiến trường. Tuy nhiên, nó cũng là canh bạc rủi ro cao khi quân đội Ukraine phải đối mặt với sức mạnh vượt trội về pháo binh và tên lửa từ Nga. Trong bối cảnh thời gian không còn nhiều, cả Kyiv và Moscow đều đang chạy đua để tạo lợi thế trước khi các cuộc đàm phán được khởi động.
Liệu ván bài "tất tay" này sẽ giúp Ukraine đảo ngược thế trận hay dẫn đến những tổn thất nặng nề? Câu trả lời có thể sẽ rõ ràng hơn trong những tuần tới, khi chiến sự tiếp tục diễn biến phức tạp.