Trong không gian trang nghiêm của phòng xử TAND tỉnh Thái Bình chiều 7/1/2025, lời khai của cựu đại biểu Quốc hội Lê Thanh Vân khiến nhiều người không khỏi ngỡ ngàng. "Cầm tiền cho họ vui" - câu nói đơn giản nhưng hé lộ cả một thực trạng đáng báo động về văn hóa "quà cáp" trong công vụ.
Từ đồng môn đến đồng phạm
Mối quan hệ giữa Lê Thanh Vân và Lưu Bình Nhưỡng bắt đầu từ những ngày còn là sinh viên Đại học Luật. "Đá bóng, sinh hoạt sinh viên" - những hoạt động tưởng chừng trong sáng của thời thanh xuân, sau này lại trở thành mối dây gắn kết cho những phi vụ mờ ám.
Nghệ thuật chối tội
Trước bục khai báo, ông Vân thể hiện khả năng "né tránh" điêu luyện:
- Phủ nhận gặp gỡ doanh nghiệp tại quán ăn với lý do "dịch COVID-19"
- Khẳng định "tình cờ" gặp đối tác tại phòng làm việc
- Thậm chí còn "không nhớ mặt" người đưa tiền
"Thấy doanh nghiệp khó khăn là tôi giúp" - câu nói này được ông Vân lặp đi lặp lại như một công thức biện minh cho hành vi nhận tiền. Tuy nhiên, cách "giúp đỡ" này đã được thực hiện một cách có hệ thống:
- Phân chia vai trò rõ ràng: Vân gọi bí thư tỉnh, Nhưỡng gọi phó chủ tịch
- Bật loa ngoài khi gọi điện để "chứng minh năng lực"
- Nhận tiền nhiều lần với tổng số tiền lên đến 270 triệu đồng
Hệ lụy từ văn hóa "cho vui"
Cách biện minh "cầm tiền cho vui" của ông Vân phản ánh một thực tế đáng lo ngại: Ranh giới giữa quà cáp và hối lộ đã trở nên mờ nhạt trong nhận thức của một số cán bộ cấp cao. Từ những món quà "cho vui" đã dần biến thành những khoản tiền "thoải mái", và cuối cùng là những thương vụ có tổ chức.
Vụ án này không chỉ đơn thuần là câu chuyện về tham nhũng. Nó còn là bài học về cách thức mà quyền lực có thể bị lạm dụng thông qua những mối quan hệ cá nhân và những biện minh tưởng chừng vô hại như "giúp đỡ" hay "cho vui".
Phiên tòa vẫn đang tiếp tục với nhiều tình tiết cần làm rõ. Nhưng có một điều đã rõ: Những lời biện minh như "cầm tiền cho vui" không thể xóa nhòa được ranh giới giữa đúng và sai trong thực thi công vụ.