Theo hai nguồn tin thân cận với các cuộc thảo luận chuyển giao quyền lực, Tổng thống đắc cử Donald Trump đang chuẩn bị nắm quyền kiểm soát chính phủ liên bang mạnh mẽ hơn bất kỳ tổng thống hiện đại nào trước đây khi ông nhậm chức vào thứ Hai, tiến hành kế hoạch phá bỏ cái mà ông và đồng minh gọi là "deep state" (nhà nước ngầm).
Theo một trong các nguồn tin, nỗ lực này có thể bắt đầu ngay từ ngày đầu tiên Trump làm tổng thống, với một sắc lệnh hành pháp nhằm tước bỏ bảo đảm việc làm của khoảng 50.000 nhân viên liên bang có sự nghiệp lâu dài, cho phép thay thế họ bằng những người được bổ nhiệm trung thành được lựa chọn.
Một nguồn tin khác cho Reuters biết chính quyền Trump cũng sẽ thúc đẩy việc bổ nhiệm hàng nghìn vị trí chính trị trong chính phủ càng sớm càng tốt.
Mục tiêu là đưa những người trung thành về mặt chính trị sâu vào hoạt động của chính phủ, có lẽ nhiều hơn bất kỳ tổng thống gần đây nào.
Reuters đưa tin tuần này rằng đội ngũ của Trump đã yêu cầu từ chức đối với ba nhà ngoại giao cao cấp có sự nghiệp lâu dài, những người giám sát lực lượng lao động và điều phối nội bộ của Bộ Ngoại giao Mỹ, như một dấu hiệu cho những gì sắp xảy ra.
Các đồng minh của Trump đổ lỗi cho các quan chức mà họ cho là không trung thành đã cản trở chương trình nghị sự của ông trong nhiệm kỳ đầu tiên tại Nhà Trắng bằng cách trì hoãn các sáng kiến tại Bộ Tư pháp, Bộ Giáo dục và các cơ quan khác.
Theo các thông báo nhân sự và phỏng vấn truyền thông được Reuters xem xét, gần một chục người được Trump bổ nhiệm hàng đầu cho nhiệm kỳ thứ hai đã được giao nhiệm vụ rõ ràng là thay đổi lực lượng lao động liên bang hoặc bày tỏ ủng hộ những kế hoạch đó.
Russell Vought, được Trump đề cử trở lại vị trí giám đốc Văn phòng Quản lý và Ngân sách (Office of Management and Budget), đã đóng vai trò trung tâm trong việc soạn thảo phiên bản trước đó của lệnh phân loại lại, được gọi là Schedule F, khi Trump rời nhiệm sở năm 2020.
Sắc lệnh Schedule F được khôi phục sẽ cho phép các quan chức cơ quan phân loại lại các vị trí từ công việc sự nghiệp thành bổ nhiệm chính trị, theo một nguồn tin thân cận với kế hoạch chuyển giao.
Điều này sẽ cho phép các cơ quan sa thải nhân viên sự nghiệp mà không cần lý do và thay thế họ.
Vought sẽ được hỗ trợ trong nhiệm kỳ thứ hai của Trump bởi Sergio Gor, người được đề cử đứng đầu văn phòng nhân sự Nhà Trắng, và James Sherk, một kiến trúc sư khác của Schedule F mà Trump vừa bổ nhiệm làm trợ lý đặc biệt của tổng thống vào thứ Bảy.
Năm 2021, Sherk đã chuẩn bị một báo cáo cho America First Policy Institute (một think tank bảo thủ), chi tiết các sự kiện mà ông cho rằng bộ máy quan liêu liên bang đã cố tình cản trở các mục tiêu chính sách của Trump trong nhiệm kỳ đầu.
DANH SÁCH SA THẢI
Reuters phát hiện những người khác được giao nhiệm vụ loại bỏ "nhà nước ngầm" bao gồm ứng viên Bộ trưởng Tư pháp Pam Bondi, ứng viên tiềm năng cho vị trí giám đốc FBI - Kash Patel, ứng viên Ngoại trưởng Marco Rubio, cố vấn an ninh quốc gia Mike Waltz, ứng viên giáo dục Linda McMahon, và Elon Musk cùng Vivek Ramaswamy, những người sẽ đứng đầu nỗ lực hiệu quả hóa chính phủ của Trump.
Khi được hỏi, đội ngũ chuyển giao của Trump không cung cấp chi tiết về thời gian biểu cho kế hoạch cải tổ, vốn có thể mất nhiều tháng do thủ tục làm luật liên bang.
"Chính quyền Trump sẽ có chỗ cho những người phục vụ trong chính phủ cam kết bảo vệ quyền lợi của người dân Mỹ, đặt nước Mỹ lên hàng đầu, và đảm bảo sử dụng tốt nhất tiền thuế của người lao động," người phát ngôn Brian Hughes nói.
Các nhà phê bình và công đoàn đại diện cho công chức liên bang nói rằng không có thứ gọi là "nhà nước ngầm," và Trump cùng đồng minh đang lan truyền một thuyết âm mưu để biện minh cho việc nắm quyền của nhánh hành pháp.
James Eisenmann, một luật sư và chuyên gia về chính sách lao động liên bang, nói trong một cuộc phỏng vấn rằng Trump đã nhầm khi cho rằng hầu hết nhân viên chính phủ ấp ủ một chương trình nghị sự ý thức hệ và lưu ý rằng theo luật hiện hành, những nhân viên làm việc kém hiệu quả hoặc không tuân lệnh có thể bị sa thải.
Schedule F, ông nói, sẽ tạo ra một văn hóa im lặng và sợ hãi có thể ảnh hưởng đến hiệu suất công việc.
"Mọi người sẽ sợ lên tiếng hoặc thậm chí đề xuất điều gì đó hữu ích vì sợ bị sa thải," Eisenmann nói. "Khi mọi người sợ hãi, không dễ để khiến họ làm việc."
Steve Lenkart, giám đốc điều hành Liên đoàn Công nhân Liên bang Quốc gia, nói trong một cuộc phỏng vấn rằng việc phân loại mới nhằm tạo ra một "cảnh sát mật" trong chính phủ liên bang.
"Chính quyền sắp tới thừa nhận họ sẽ sử dụng Schedule F để buộc nhân viên chuyên môn phải qua các bài kiểm tra về lòng trung thành chuyên môn hoặc chính trị và sẽ loại bỏ những người không mong muốn," ông nói.
Hughes, người phát ngôn chuyển giao của Trump, không trả lời các câu hỏi về vai trò của từng người được đề cử trong việc thực hiện chương trình nghị sự của Trump, hoặc về cáo buộc "cảnh sát mật".
TÌM KIẾM MỤC TIÊU
Trong các phiên điều trần xác nhận tại Thượng viện vào thứ Tư, Vought và Bondi đã bày tỏ ủng hộ các chính sách đằng sau Schedule F.
Vought làm chứng rằng ông tin rằng một số bộ phận của chính phủ liên bang đã bị "vũ khí hóa."
Ông từ chối trả lời các câu hỏi về việc liệu ông có tư vấn cho Trump tiến hành sa thải hàng loạt hay không, nhưng nói rằng việc phân loại lại nhân viên sự nghiệp sẽ đảm bảo tổng thống có những người trong vai trò hoạch định chính sách "phản ứng theo quan điểm, chương trình nghị sự của ông."
Bondi, trong phiên điều trần của bà, nói rằng cuộc điều tra của Công tố viên đặc biệt Jack Smith về Trump là bằng chứng về tính đảng phái trong Bộ Tư pháp.
Bà thề sẽ không sử dụng bộ để nhắm vào mọi người dựa trên quan điểm chính trị của họ, nhưng tránh trả lời trực tiếp các câu hỏi về việc điều tra các đối thủ chính trị của Trump.
Bộ Tư pháp dưới thời Biden từ lâu đã phủ nhận việc theo đuổi các vụ án hình sự chống lại Trump vì lý do chính trị. Bộ không phản hồi yêu cầu bình luận vào thứ Sáu.
Quá trình xác định các thành viên của bộ máy quan liêu liên bang có quan điểm có thể mâu thuẫn với chính quyền sắp tới đã bắt đầu.
Vào tháng 12, Quỹ Trách nhiệm Giải trình Mỹ (American Accountability Foundation), hoạt động với sự hỗ trợ của Quỹ Di sản (Heritage Foundation - một tổ chức bảo thủ), đã gửi thư cho ứng viên Bộ Quốc phòng Pete Hegseth nêu tên 20 lãnh đạo trong quân đội Mỹ mà họ cho là quá tập trung vào các sáng kiến về đa dạng và hòa nhập.
Bộ trưởng Quốc phòng sắp mãn nhiệm Lloyd Austin đã bảo vệ những nỗ lực như vậy, nói rằng quân đội đa dạng phản ánh sự đa dạng của Hoa Kỳ.
Pentagon đã chuyển yêu cầu bình luận tới đội ngũ chuyển giao của Trump.
Quỹ Trách nhiệm Giải trình Mỹ cũng đã công bố danh sách "10 Mục tiêu Hàng đầu" trên trang web của họ về các nhân viên sự nghiệp tại Bộ An ninh Nội địa và Bộ Tư pháp mà họ cho là chống đối nỗ lực tăng cường an ninh biên giới.
Yitz Friedman, người phát ngôn của nhóm, cho biết sẽ còn nhiều tên tuổi nữa.