.png){kind=tracking}
Trong khung cảnh mùa đông lạnh giá của Ottawa, quyết định từ chức của Thủ tướng Justin Trudeau ngày 6/1 đã tạo ra một cơn địa chấn chính trị, làm rung chuyển không chỉ Canada mà còn cả khu vực Bắc Mỹ. "Tôi có ý định từ chức lãnh đạo đảng cũng như vị trí Thủ tướng", lời tuyên bố của ông Trudeau vang lên trong không khí căng thẳng tại thủ đô, đánh dấu sự kết thúc của một kỷ nguyên kéo dài gần một thập kỷ.
Đằng sau quyết định này là cả một quá trình tích tụ những áp lực từ nhiều phía, từ sự suy giảm ủng hộ của cử tri đến những rạn nứt trong nội bộ đảng Tự do cầm quyền. Ông Trudeau, 53 tuổi, con trai của cố Thủ tướng Pierre Trudeau, đã có một hành trình chính trị đáng chú ý. Từ một giáo viên và huấn luyện viên trượt ván tuyết, ông đã vươn lên trở thành một trong những lãnh đạo Canada tại vị lâu nhất. Tuy nhiên, những năm gần đây, ngọn lửa nhiệt huyết và sức hấp dẫn chính trị của ông dần tắt lịm trước những thách thức ngày càng lớn.
Nền kinh tế Canada đang phải đối mặt với nhiều thách thức nghiêm trọng. Lạm phát kỷ lục và giá cả leo thang đã tạo ra một làn sóng bất mãn trong dư luận. Một cuộc đối thoại viral trên mạng xã hội giữa ông và một công nhân ngành thép đã phản ánh rõ nét tâm trạng của người dân: "Ông thực sự không làm được gì cho chúng tôi cả." Cuộc khủng hoảng nhà ở tại Canada, với mức tăng giá 30-40% tại nhiều khu vực, đã đẩy giấc mơ về một mái nhà của nhiều người Canada xa vời hơn bao giờ hết.
Liên minh cầm quyền bắt đầu lung lay vào tháng 9/2024 khi đảng Dân chủ Mới (NDP) tuyên bố rút khỏi thỏa thuận hợp tác với đảng Tự do. Tình hình càng trở nên nghiêm trọng khi Phó Thủ tướng Chrystia Freeland, một đồng minh quan trọng của ông Trudeau, từ chức vào giữa tháng 12 do bất đồng trong cách ứng phó với các đe dọa từ Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump.
Mối đe dọa mới nhất và có lẽ nghiêm trọng nhất đến từ người láng giềng phương Nam. Tổng thống đắc cử Donald Trump, trong một tuyên bố gây sốc tại Mar-a-Lago ngày 7/1, đã đề cập đến khả năng sử dụng "sức mạnh kinh tế" để thúc đẩy ý tưởng "sáp nhập" Canada vào Mỹ. "Tôi sẽ dùng sức mạnh kinh tế. Canada và Mỹ hợp làm một, đó là ý tưởng thật sự táo bạo", Trump tuyên bố, làm dấy lên làn sóng phản đối mạnh mẽ từ phía Canada.
"Không đời nào Canada trở thành một phần lãnh thổ Mỹ", Thủ tướng Trudeau đã phản ứng gay gắt trên mạng xã hội X. Ngoại trưởng Canada Melanie Joly cũng chỉ trích rằng Tổng thống đắc cử Mỹ không hiểu được những yếu tố đã khiến Canada trở thành một quốc gia mạnh mẽ. "Nền kinh tế chúng ta vững mạnh. Nhân dân chúng ta mạnh mẽ. Chúng ta sẽ không bao giờ lùi bước trước những lời đe dọa", bà viết.
Đảng Tự do giờ đây phải gấp rút tìm người kế nhiệm trước ngày 24/3, khi quốc hội họp lại. Các ứng viên tiềm năng bao gồm cựu thống đốc ngân hàng trung ương Mark Carney, Bộ trưởng Francois-Philippe Champagne, và chính Ngoại trưởng Melanie Joly. Tuy nhiên, con đường phía trước không hề dễ dàng. Theo khảo sát của Ipsos Canada, đảng Bảo thủ đang dẫn trước với 45% ủng hộ, trong khi đảng Tự do chỉ nhận được 20%.
"Cử tri đã bắt đầu mệt mỏi, bởi đây đã là chính phủ do đảng Tự do dẫn dắt năm thứ 10 liên tiếp. Một lúc nào đó, sữa sẽ hết hạn sử dụng. Tôi nghĩ sữa này bắt đầu có vị chua", Shachi Kurl, chủ tịch đơn vị khảo sát Angus Reid nhận định với Reuters.
Dù vậy, không thể phủ nhận những đóng góp của ông Trudeau trong vai trò người đứng đầu chính phủ. Theo Stephanie Chouinard, giáo sư Đại học Queen's, kỷ nguyên Trudeau đã để lại những dấu ấn tích cực với các chương trình xã hội hiệu quả, đặc biệt là chính sách giảm chi phí chăm sóc trẻ em. "Đó là một chính phủ cấp tiến, khác hoàn toàn những gì chúng ta chứng kiến kể từ những năm 1970", bà Chouinard nhận định.
Như một cử tri Toronto nhận xét: "Ông ấy lẽ ra nên từ chức từ hơn một năm trước... nhưng muộn còn hơn không." Câu nói này có lẽ phản ánh chính xác tâm trạng của nhiều người Canada lúc này: một sự pha trộn giữa thất vọng về quá khứ và lo lắng cho tương lai đất nước trong bối cảnh địa chính trị đầy biến động.