Đạo luật Laken Riley đại diện cho một trong những nền tảng quan trọng đầu tiên trong nhiệm kỳ thứ hai của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Được ký thành luật ngay trong tuần đầu tiên sau khi nhậm chức, đạo luật này không chỉ nêu bật vấn đề nhập cư và an ninh quốc gia mà còn gây nhiều tranh cãi về mặt pháp lý, ngân sách và hiệu quả chính trị.
1. Bối Cảnh và Ý Nghĩa Tên Gọi
Đạo luật được đặt theo tên của Laken Riley, một sinh viên điều dưỡng 22 tuổi tại Georgia, bị sát hại bởi một công dân Venezuela nhập cư bất hợp pháp. Cái chết của Riley đã thổi bùng tranh luận về chính sách an ninh biên giới và nhập cư tại Mỹ. Vụ việc trở thành biểu tượng cho sự bất cập trong hệ thống thực thi luật nhập cư, đặc biệt trong bối cảnh Tổng thống Trump thúc đẩy chương trình nghị sự “America First” với trọng tâm siết chặt kiểm soát biên giới.
2. Nội Dung Chính của Đạo Luật
Các Quy Định Mới: Giam Giữ Bắt Buộc: ICE buộc phải giam giữ bất kỳ ai nhập cư bất hợp pháp nếu bị buộc tội hoặc thừa nhận thực hiện các tội danh nghiêm trọng như trộm cắp, tấn công người thi hành luật, hoặc liên quan đến tai nạn gây tử vong.
Mở Rộng Thẩm Quyền: Các tổng chưởng lý tiểu bang giờ đây có quyền kiện chính phủ liên bang nếu chính sách nhập cư không được thực thi đúng cách gây tổn hại đến tiểu bang.
Tăng Phạm Vi Xử Lý: Sửa đổi mới nhất của luật bổ sung thêm một loạt tội danh như tấn công nhân viên công vụ hoặc lái xe say rượu dẫn đến tử vong, cho phép mở rộng phạm vi áp dụng.
3. Bối Cảnh Chính Trị và Tiến Trình Bỏ Phiếu
Hỗ Trợ Lưỡng Đảng: Quyết định thông qua đạo luật nhận được sự ủng hộ từ một số thành viên Đảng Dân chủ, đặc biệt từ những bang dao động, vốn chịu áp lực lớn từ vấn đề an ninh biên giới trong bầu cử 2024.
Phản Đối Từ Phe Tiến Bộ: Các lãnh đạo tiến bộ của Đảng Dân chủ chỉ trích dự luật vì vi phạm quyền xét xử công bằng, tạo điều kiện trục xuất người nhập cư chỉ dựa trên cáo buộc.
Thiếu Hỗ Trợ Tài Chính: Một điểm yếu lớn của dự luật là thiếu ngân sách thực thi. Với chi phí giam giữ lên đến $26,9 tỷ trong năm đầu tiên, sự thiếu hụt kinh phí đã trở thành lý do để các nghị sĩ Dân chủ bảo thủ gọi đây là “một kế hoạch không tưởng.”
4. Tranh Cãi và Thách Thức
Hiệu Quả Thực Thế: Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng người nhập cư có tỷ lệ phạm tội thấp hơn công dân Mỹ. Thông tin này khiến giới chuyên gia và các tổ chức dân sự nghi ngờ liệu đạo luật có thực sự giảm thiểu được tội phạm hay không.
Ngoài ra, vụ việc của Laken Riley được xử lý bởi luật nhập cư hiện hành trước đó, dẫn đến câu hỏi liệu những thay đổi thông qua đạo luật mới có thực sự cần thiết.
Nguy Cơ Lạm Dụng Quyền Lực: Các tổ chức như ACLU cảnh báo rằng trao quyền kiện tụng cho các tiểu bang sẽ làm phát sinh xung đột pháp lý giữa chính phủ liên bang và chính quyền bang, đồng thời cản trở quá trình xét xử.
5. Ý Nghĩa Chính Trị
Sự ra đời của đạo luật là một thắng lợi biểu tượng lớn trong chương trình nghị sự của Trump, giúp củng cố cam kết của ông đối với vấn đề an ninh biên giới.
Tuy vậy, phản ứng từ phe Dân chủ, đặc biệt là sự chia rẽ nội bộ giữa các thành viên ủng hộ và phản đối, phản ánh sự thay đổi chiến lược chính trị của đảng sau thất bại trong bầu cử 2024, khi cử tri ưu tiên các chính sách nhập cư nghiêm ngặt hơn.
6. Góc Nhìn Gia Đình Nạn Nhân
Gia đình Laken Riley, đại diện là cha cô Jason Riley, tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến những nhà lập chính sách đã thông qua đạo luật. Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận rằng bi kịch của con gái ông đã được sử dụng như một công cụ chính trị. Tuy nhiên, gia đình bày tỏ hy vọng đạo luật có thể giúp giảm thiểu các vụ sát hại tương tự trong tương lai.