Kỳ vọng lớn lao với sự hỗ trợ của Trung Quốc
Kênh đào Funan Techno là một dự án cơ sở hạ tầng chiến lược được kỳ vọng sẽ thúc đẩy nền kinh tế Campuchia bằng cách kết nối sông Mekong với Vịnh Thái Lan, giảm sự phụ thuộc vào cảng của Việt Nam. Chính phủ Campuchia ước tính tổng chi phí của dự án lên đến 1,7 tỷ USD, chiếm gần 4% GDP của quốc gia này. Ban đầu, Trung Quốc được kỳ vọng sẽ đóng góp 49% vốn đầu tư thông qua Tập đoàn Cầu và Đường Trung Quốc (CRBC).
Thủ tướng Hun Manet đã nhấn mạnh vai trò của Trung Quốc trong buổi lễ khởi công vào tháng 8/2024. Tuy nhiên, các thông tin sau đó cho thấy sự hỗ trợ tài chính từ phía Bắc Kinh không rõ ràng. Các nguồn tin nội bộ cho biết Trung Quốc chưa đưa ra cam kết dứt khoát về việc tài trợ. Điều này đã gây lo ngại rằng dự án có thể bị đình trệ.
Những tín hiệu trái ngược từ Bắc Kinh và Phnom Penh
Trong khi các quan chức Campuchia trước đây tuyên bố CRBC sẽ "hoàn toàn" chịu trách nhiệm tài chính cho dự án, các báo cáo gần đây cho thấy sự tham gia của Trung Quốc có thể bị thu hẹp đáng kể. Chính phủ Trung Quốc không trả lời cụ thể về việc tài trợ, chỉ nhấn mạnh rằng họ coi Campuchia là "đối tác thân thiết". Đồng thời, các thông tin từ CRBC và các quan chức khác cho thấy cơ cấu vốn đầu tư vẫn còn nhiều tranh cãi.
Phía Campuchia đã tìm cách thu hút các nguồn tài trợ khác, bao gồm cả Nhật Bản, nhưng vẫn chưa đạt được tiến triển đáng kể.
Các thách thức cốt lõi
Dự án đang đối mặt với ba vấn đề chính:
Tài chính: Với nền kinh tế nội địa suy yếu, Trung Quốc đã cắt giảm đáng kể đầu tư vào nước ngoài, trong đó có Campuchia. Các khoản viện trợ của Trung Quốc cho Campuchia dự kiến sẽ giảm mạnh trong vài năm tới.
Tác động môi trường và khả năng thực hiện: Kênh đào sẽ chuyển nước từ đồng bằng sông Cửu Long đến Vịnh Thái Lan, điều này có thể ảnh hưởng đến hệ sinh thái và các cộng đồng nông nghiệp ven sông.
Sự sụt giảm niềm tin: Nhiều dự án cơ sở hạ tầng trước đây do Trung Quốc đầu tư tại Campuchia, như sân bay hay đường cao tốc, đã không đạt được kỳ vọng, làm dấy lên nghi ngờ về tính bền vững của các dự án mới.
Hệ quả cho Campuchia và Trung Quốc
Việc kênh đào Funan Techno chưa đạt được cam kết tài chính rõ ràng phản ánh sự thay đổi trong chiến lược đầu tư của Trung Quốc, khi nước này tập trung giải quyết khó khăn kinh tế nội địa. Đồng thời, Campuchia đang phải đối mặt với thực tế rằng họ không thể chỉ dựa vào một đối tác duy nhất.
Các chuyên gia nhận định rằng Campuchia cần đa dạng hóa các nguồn đầu tư và hợp tác quốc tế để đảm bảo tiến độ của các dự án quan trọng. Nếu không, dự án kênh đào này có nguy cơ trở thành một "biểu tượng thất bại" trong quan hệ đối tác chiến lược giữa hai quốc gia.
Tương lai bất định
Mặc dù chính phủ Campuchia khẳng định rằng dự án vẫn đang tiến triển, thực tế tại hiện trường cho thấy các hoạt động đã tạm dừng. Số phận của kênh đào Funan Techno sẽ là phép thử cho mối quan hệ Campuchia-Trung Quốc trong bối cảnh địa chính trị đang thay đổi.