.png){kind=tracking}
Chiến thắng của Donald Trump trong cuộc đua trở thành Tổng thống Hoa Kỳ sẽ mang lại những tác động kinh tế sâu rộng và ngay lập tức cho phần còn lại của thế giới. Nếu Trump chỉ thực hiện một phần trong những cam kết của mình — từ mức thuế quan thương mại cao hơn, bãi bỏ quy định, tăng cường khai thác dầu, đến tăng yêu cầu đối với các đối tác NATO của Mỹ — thì gánh nặng lên tài chính chính phủ, lạm phát, tăng trưởng kinh tế và lãi suất sẽ ảnh hưởng đến toàn cầu.
Trump đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống, dựa trên dự đoán của Edison Research với hơn 270 phiếu đại cử tri cần thiết để đắc cử. Đảng Cộng hòa của ông cũng giành được Thượng viện và có thể cả Hạ viện, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho Tổng thống trong việc ban hành luật và thông qua các cuộc bổ nhiệm quan trọng.
Erik Nielsen, Cố vấn kinh tế trưởng của Tập đoàn UniCredit, nhận định: "Các cam kết tài chính của Trump thực sự gây lo ngại — cho cả nền kinh tế Hoa Kỳ và thị trường tài chính toàn cầu — vì chúng hứa hẹn sẽ mở rộng thâm hụt vốn đã cao trong khi ông lại đe dọa làm suy yếu các tổ chức quan trọng." Nielsen nói thêm: "Người ta phải kết luận rằng Trump là một mối đe dọa nghiêm trọng — và cho đến nay vẫn chưa được đánh giá đúng mức — đối với thị trường Kho bạc Hoa Kỳ và do đó là với sự ổn định tài chính toàn cầu."
Thuế nhập khẩu, bao gồm mức thuế chung 10% đối với tất cả hàng nhập khẩu và mức thuế 60% đối với hàng từ Trung Quốc, là một điểm nhấn trong chính sách của Trump và có thể sẽ gây tác động lớn đến toàn cầu. Thuế quan hạn chế thương mại toàn cầu, làm giảm tốc độ tăng trưởng của các nhà xuất khẩu và gây áp lực lên tài chính công của các bên liên quan. Chúng có khả năng làm tăng lạm phát ở Hoa Kỳ, buộc Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ phải có chính sách tiền tệ chặt chẽ hơn.
Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đã mô tả tăng trưởng toàn cầu hiện tại là yếu, với hầu hết các quốc gia chỉ có sự mở rộng “yếu ớt”. Tác động từ thương mại toàn cầu có thể làm giảm triển vọng tăng trưởng GDP 3,2% của IMF cho năm tới.
Các doanh nghiệp thường chuyển chi phí nhập khẩu sang cho người tiêu dùng, vì vậy thuế quan có thể gây lạm phát cho người mua ở Hoa Kỳ, buộc Fed phải duy trì lãi suất cao trong thời gian dài hơn hoặc thậm chí đảo ngược chính sách và tăng chi phí vay. Điều này đặc biệt có khả năng xảy ra nếu Trump giữ nguyên các cam kết về chi tiêu và thuế, điều có thể khiến nợ của Hoa Kỳ tăng thêm 7,75 nghìn tỷ USD đến năm 2035, theo Ủy ban Phi đảng phái về Ngân sách Liên bang có Trách nhiệm.
Rogier Quaedvlieg của ABN Amro nhận xét: “Hầu hết thiệt hại sẽ xảy ra từ mức thuế nhập khẩu phổ quát. Nếu việc áp dụng cuối cùng không phổ quát, tác động đến kinh tế toàn cầu sẽ yếu hơn đáng kể. Gói cứu trợ toàn diện của Trump, bao gồm gói cứu trợ chung, có thể sẽ ảnh hưởng lớn đến kinh tế toàn cầu."
Trung Quốc và Mexico
Đối với các thị trường mới nổi phụ thuộc vào nguồn tài trợ bằng đô la, chính sách của Trump có thể làm tăng chi phí vay, đồng thời gây thiệt hại cho hoạt động xuất khẩu. Những tác động này có thể đẩy lạm phát ở Hoa Kỳ lên cao, gây áp lực lên giá cả ở các khu vực khác, đặc biệt nếu Trump áp thuế cao đối với Trung Quốc như đã hứa. Là nước xuất khẩu lớn nhất thế giới, Trung Quốc có thể tìm cách tiếp cận thị trường mới cho hàng hóa không thể vào Hoa Kỳ và giảm giá bán ở các khu vực khác, đặc biệt là châu Âu.
Các ngân hàng trung ương có thể phản ứng nhanh chóng vì tâm lý kinh doanh ở các nền kinh tế mở phụ thuộc vào thương mại có thể xấu đi nhanh chóng. Greg Fuzesi của JP Morgan cho rằng: “Ngay cả trước khi các cuộc khảo sát giảm, Ngân hàng Trung ương châu Âu có thể sẽ đẩy nhanh việc cắt giảm lãi suất xuống mức trung lập 2%, và khi chính sách thuế quan của Hoa Kỳ trở nên rõ ràng hơn, việc cắt giảm sâu hơn sẽ là hợp lý.”
Các chính phủ cũng có khả năng đáp trả bất kỳ mức thuế nhập khẩu nào của Hoa Kỳ, gây ảnh hưởng lớn hơn đến thương mại và làm giảm tăng trưởng toàn cầu. Lãi suất cao của Fed cùng chi phí vay thấp hơn ở những nơi khác có thể đẩy mạnh đồng đô la, như giá trị đồng euro và đồng yên giảm 1,5% qua đêm, gây thêm khó khăn cho các thị trường mới nổi khi hơn 60% nợ quốc tế được tính bằng đô la.
Mexico có thể chịu ảnh hưởng nặng nhất khi Trump tuyên bố đóng cửa biên giới, trong bối cảnh nền kinh tế trong nước gặp nhiều khó khăn. Jon Harrison của TS Lombard cho biết, “Mexico gặp nguy cơ cao nhất,” khi đồng peso giảm 3% so với đô la Mỹ. Harrison lưu ý rằng Mexico đặc biệt dễ bị tổn thương bởi căng thẳng thương mại và các mối đe dọa trục xuất có thể làm trầm trọng thêm tình hình nội bộ như vấn đề băng đảng và bạo lực.
Trong số những nước hưởng lợi tiềm năng, Brazil có thể được hưởng lợi nhiều hơn từ việc gia tăng thương mại với Trung Quốc, khi Bắc Kinh có thể thay thế toàn bộ lượng đậu nành nhập khẩu từ Hoa Kỳ bằng đậu nành từ Brazil.
Quốc phòng châu Âu
Châu Âu cũng có thể chịu tác động lớn từ việc tăng chi phí quốc phòng nếu Trump giảm hỗ trợ cho NATO. Châu Âu đã dựa vào sự hiện diện của quân đội Hoa Kỳ từ sau Thế chiến thứ hai, và khi cuộc chiến của Nga ở Ukraine chưa kết thúc, châu Âu có thể sẽ phải lấp đầy khoảng trống do Mỹ rút lui. Với nợ công lên tới gần 90% GDP, châu Âu sẽ phải đối mặt với áp lực lớn về tài chính khi vừa phải chi tiêu cho quốc phòng vừa thúc đẩy nền kinh tế đang gặp nhiều rào cản thương mại.
Nỗ lực bãi bỏ quy định của Trump có thể diễn ra trong một thời gian dài, nhưng các đề xuất quốc tế nhằm tăng cường khả năng phục hồi của các ngân hàng, thường được gọi là Basel III, có thể sẽ bị ảnh hưởng đầu tiên. Các quy tắc mới này dự kiến có hiệu lực từ ngày 1 tháng 1 tới, và các nhà hoạch định chính sách hiện đang cân nhắc liệu có nên tiếp tục hay không nếu Hoa Kỳ rút lui.
Thomson/Reuters