Trung Quốc đang phải đối mặt với tình hình lũ lụt nghiêm trọng, kéo dài, mực nước hồ chứa của đập Tam Hiệp tiếp tục tăng cao. Việc mở chín cửa xả lũ của đập Tam Hiệp đã khiến tình trạng lũ lụt ở vùng trung và hạ lưu sông Trường Giang thêm nghiêm trọng. Đồng thời, khu vực hồ chứa Tam Hiệp cũng đang ở trong tình thế Tiến Thoái Lưỡng Nan: không xả lũ sẽ tăng nguy cơ cho vùng thượng lưu; còn nếu xả lũ thì lại làm trầm trọng thêm tình trạng lũ lụt ở vùng trung và hạ lưu.
Kể từ ngày 8 tháng 7, các trận mưa lớn liên tục đổ xuống Trùng Khánh, Đạt Châu, Tứ Xuyên thuộc khu vực thượng lưu sông Trường Giang. Vào lúc 18 giờ ngày 11 tháng 7, nước lũ dâng cao, tạo thành đỉnh lũ thứ hai trên sông Trường Giang, được đặt tên là Đợt lũ số hai trên sông Trường Giang năm 2024. Trước tình hình lũ lụt ngày càng nghiêm trọng ở thượng lưu, đập Tam Hiệp đã mở hai cửa xả lũ đầu tiên vào ngày 10 tháng 7, sau đó mỗi ngày lại mở thêm các cửa xả lũ. Ngày 13 tháng 7, mực nước hồ chứa Tam Hiệp đã tăng lên mức cao nhất trong lịch sử so với cùng thời kỳ năm ngoái, đạt 165,7 m, vượt 20,72 m so với mực nước giới hạn. Lưu lượng nước vào hồ là 51.500 m³/s, còn lưu lượng nước ra là 37.500 m³/s. Cùng ngày, hồ chứa Tam Hiệp đã mở thêm hai cửa xả, nâng tổng số lên sáu cửa. Ngày 14 tháng 7, đập Tam Hiệp mở thêm ba cửa xả để tăng tốc xả lũ, giải quyết lượng nước tích lũy trước đó. Trong khi mở chín cửa xả lũ, hồ chứa Tam Hiệp đã đón đợt lũ lần thứ hai vào ngày 15 tháng 7 với lưu lượng nước đạt 45.000 m³/s. Mực nước hồ tăng lên 165,86 m, cao hơn nhiều so với mực nước cao nhất lịch sử cùng thời kỳ năm ngoái. Theo Ủy ban Thủy lợi sông Trường Giang của Trung Quốc, lưu vực sông Trường Giang đã bước vào giai đoạn then chốt của mùa lũ vào hôm 16 tháng 7, dự kiến đến cuối tháng 7, thượng lưu sông Trường Giang, bao gồm các lưu vực Gia Lăng Giang, Mân Giang sẽ tiếp tục có mưa lớn. Tình hình lũ lụt và thiên tai ở các khu vực như Trùng Khánh sẽ tiếp tục trở nên nghiêm trọng hơn nữa.
Hiện nay, đợt lũ số hai trên sông Trường Giang đã khiến ít nhất 29 con sông ở thành phố Trùng Khánh vượt mức báo động. 13 quận và huyện đã bị ngập lụt. Các khu vực ở thành thị và nông thôn bị nước lũ tràn vào, nhà cửa bị ngập, nhiều căn nhà sụp đổ, một số đường phố nước ngập sâu đến 3 m. Người dân địa phương cho biết họ chưa từng thấy lượng nước lớn như vậy trong mấy chục năm qua. Do chính quyền kiểm soát nghiêm ngặt thông tin về tình hình thiệt hại, nên số liệu về người bị ảnh hưởng và người bị thương vong thực tế đến nay được công bố không nhiều.
Không chỉ khu vực thượng lưu của đập Tam Hiệp chịu mưa lớn liên tục và tình trạng lũ lụt nghiêm trọng, mà các khu vực trung và hạ lưu như Hồ Bắc, An Huy, Giang Tây cũng đang tiếp tục đối mặt với tình trạng lũ lụt. Khi đợt lũ số hai trong năm nay tiếp tục kéo đến, khu vực Đông Nam tỉnh An Huy tiếp tục mưa lớn. Cộng với việc đập Tam Hiệp tiếp tục xả lũ, mực nước trên các dòng chính của sông Trường Giang trong tỉnh vẫn ở mức cao và tiếp tục tăng lên. Ngày 14 tháng 7, mức nước tại các khu vực ven sông đoạn sông dài 200 km ở sông Hoài đã vượt mức báo động. 16 con sông nhỏ và vừa vượt mức báo động. Năm hồ chứa lớn, 29 hồ chứa vừa và 1.060 hồ chứa nhỏ vượt mức nước giới hạn. Chính quyền tỉnh An Huy cho biết kể từ ngày 8 tháng 7 đến nay, 62 huyện, thành phố, khu vực tại An Khánh, Trì Châu, Hoàng Sơn, Vũ Hồ, Mã An Sơn, Đồng Lăng, Xào Hổ đã bị ngập lụt. Tổng cộng có hơn 4,4 triệu người bị ảnh hưởng, khoảng 30.000 căn nhà bị hư hỏng và sụp đổ. Khoảng 9 triệu ha đất nông nghiệp bị ảnh hưởng và ngập úng. Dự kiến trong những ngày tới, một số khu vực ở An Huy vẫn có mưa lớn. Ngày 18 tháng 7, mực nước sông Trường Giang đoạn qua An Huy vượt mức báo động. Toàn bộ tình hình phòng chống lũ lụt vẫn còn rất nghiêm trọng.
Từ ngày 13 đến 14 tháng 7, nhiều khu vực ở tỉnh Hồ Bắc, bao gồm Thập Yển, Vũ Hán, Nghi Xương, Hiếu Cảm và 11 thành phố, quận đã hứng chịu mưa lớn. Mực nước sông tăng nhanh, dò chảy mạnh, một số đường phố ở các khu vực đô thị bị ngập nước. Ngày 14 tháng 7, thành phố Đan Giang Khẩu ở Thập Yển, Hồ Bắc lại có mưa lớn. Từ các đoạn video được lan truyền trên mạng cho thấy các khu phố bị ngập nặng, mực nước đã nhấn chìm hết các xe cộ. Nước lũ mang theo nhiều bùn đá. Ngày 15 tháng 7, một chiếc xe chở khách tại Tùy Châu, Hồ Bắc bị nước cuốn trôi khi đi qua cầu, khiến bốn người thiệt mạng, trong đó có người già và trẻ em đi học thêm. Chính quyền tỉnh Giang Tây cho biết tính đến ngày 15 tháng 7, đã có 14 quận, thành phố và 66 huyện với hơn 1 triệu người bị ảnh hưởng bởi nạn lũ lụt và thảm họa địa chất. Diện tích cây trồng bị ảnh hưởng là 178.000 ha, trong đó 20.500 ha bị mất trắng. Hiện tại, mặc dù mưa ở Giang Tây đã giảm, nhưng tình hình lũ lụt vẫn đang tiếp tục phát triển. Đoạn sông Cửu Giang và hồ Bà Dương ở Giang Tây sẽ duy trì mực nước cao trong thời gian dài. Dự kiến thời gian mực nước vượt mức báo động sẽ kéo dài hơn 30 ngày, ngay cả khi không mưa. Do nước sông Trường Giang dâng cao, tràn vào hồ Bà Dương, nước hồ Bà Dương tràn ngược vào các sông như sông Cám, sông Tụ thuộc địa phận thành phố Cửu Giang, mực nước vẫn tiếp tục tăng cao, nguy cơ tiềm ẩn nghiêm trọng.
Hôm 8 tháng 7, tỉnh Hồ Nam đã chặn được cửa vỡ đê tại Đoàn Châu, hồ Động Đình. Tuy nhiên, việc rút hơn 200 triệu m³ khối nước đang tích lũy bên trong khu vực này diễn ra chậm. Tính đến ngày 16 tháng 7, mực nước trong khu vực chỉ giảm 1 m, vẫn còn 31,99 m. Do ảnh hưởng của việc xả lũ tăng cường từ đập Tam Hiệp, mực nước tại Thành Lăng Cơ ở hồ Động Đình đang tăng trở lại. Hiện tại, mực nước bên ngoài đê Đoàn Châu cao hơn mực nước bên trong khu vực này, vì vậy nước bên trong đê không thể xả ra ngoài. Đê Đoàn Châu bị ngâm trong nước lâu ngày, ngày càng gia tăng nguy hiểm, đặc biệt là đoạn đê bị vỡ đã được bịt lại bằng vật liệu chặn không bảo đảm chống thấm. Một chuyên gia thủy lợi cho biết cần phải sửa chữa đê theo tiêu chuẩn kỹ thuật, phải đợi mực nước hồ Động Đình hạ xuống và tiếp tục gia cố sau khi mùa lũ kết thúc. Nếu đê Đoàn Châu lại bị vỡ, thì sẽ đe dọa trực tiếp đến đê đất tuyến hai. Nếu đê đất tuyến hai không giữ được, hơn 5 triệu người ở thành phố Changde, Hunan có thể bị ảnh hưởng.
Mặc dù đập Tam Hiệp đã mở các cửa xả lũ nhưng vẫn không thể giảm bớt được tình trạng lũ lụt nghiêm trọng. Khi đập Tam Hiệp mở chín cửa xả lũ, áp lực lũ lụt ở khu vực hạ lưu sông Trường Giang đã đạt đến mức nghiêm trọng. Do áp lực lũ lụt quá lớn, việc xả lũ của đập Tam Hiệp không còn hiệu quả. Nguy cơ thảm họa nghiêm trọng có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Chính quyền địa phương đã chỉ đạo các cơ quan phòng chống thiên tai và cứu trợ khẩn cấp làm việc liên tục để tăng cường công tác cứu trợ và giảm thiểu thiệt hại. Chính quyền các cấp cũng đang tiếp tục cảnh báo và kêu gọi người dân chú ý đến công tác phòng chống lũ lụt và chuẩn bị cho các tình huống khẩn cấp. Tuy nhiên, mực nước hồ chứa của đập Tam Hiệp vẫn không giảm, điều này khiến cho nguy cơ thảm họa trở nên nghiêm trọng hơn.
Trong tương lai gần, có khả năng sẽ xảy ra những thảm họa nghiêm trọng hơn nếu tình hình không được kiểm soát kịp thời. Các chuyên gia cho rằng cần phải theo dõi chặt chẽ tình hình mưa và lũ lụt, tiến hành kiểm tra và bảo trì đập Tam Hiệp kịp thời, đồng thời tăng cường công tác phòng chống thiên tai và ứng phó khẩn cấp. Các cơ quan chức năng và người dân cần phối hợp chặt chẽ để đối phó với tình hình khẩn cấp và giảm thiểu thiệt hại.